Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Дьаҥнаах-ыарыылаах кэмнэр кэлэннэр, доруобуйа харыстабылыгар болҕомто аан дойду үрдүнэн күүһүрдэ. Саха Сирэ хоруона хамсыгын утары үлэни бэркэ тэрийэн, суһаллык уонна сөптөөхтүк дьаһанан, этэҥҥэ аһаран эрэбит.

Дьаҥнаах-ыарыылаах кэмнэр кэлэннэр, доруобуйа харыстабылыгар болҕомто аан дойду үрдүнэн күүһүрдэ. Саха Сирэ хоруона хамсыгын утары үлэни бэркэ тэрийэн, суһаллык уонна сөптөөхтүк дьаһанан, этэҥҥэ аһаран эрэбит.

Маныаха үтүмэн үп эмтиир эйгэ салаатыгар тыырыллан ананыыта, тэйиччиттэн үлэ быраап өттүнэн көмүскэлэ, нэһилиэнньэ харысхаллаах буолуутун хааччыйыы, о.д.а. боппуруостар барыта Ил Түмэн сокуонунан бигэргэтиитин ааһан, олоххо киирэллэр. Оттон ол, этэргэ дылы, хара үлэтин барытын парламент доруобуйа харыстабылыгар, социальнай харалтаҕа, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэтэ сүрүннүүр. Онон кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Владимир Чичигинаров онто да суох элбэх түбүгэ өссө улаатан турар.

тыл ИТ

Холобура, бу нэдиэлэҕэ Госдумаҕа тиийэн, санитарнай авиация туругун туһунан дакылааттаата. Арассыыйа биэс гыммыт биирин тайаан сытар киэҥ иэннээх өрөспүүбүлүкэҕэ мөлүйүөнү кыайбат киһи олорорун, ол аата нэһилиэнньэлээх пууннарбыт бэйэ-бэйэлэриттэн ыраах сыталларын бэлиэтээн кэпсээтэ. Маннык арыттаах сирдээх-уоттаах дойдуга, биллэн-турар, суол-иис мөлтөҕө чуолкай. Ол курдук, 637 бөһүөлэк баарыттан 200-тэн тахсатыгар үөһэнэн көтөн эрэ тиийэҕин. Оннук суһал сырыылары «Полярные авиалинии», «АЛРОСА», «Дельта-К» авиахампаанньалар оҥороллор. Аны туран, биирдэ баран кэлиилэрэ  сүүһүнэн тыһыынча солкуобай ночооттоох. Аҥаардас ааспыт коронавирустаах 2021 сылга санрейс иһин 2,5 млрд солк. ороскуоттаммыт. Ол тоҕото биллэр – пандемия иннинэ 1500 сырыы оҥоһуллар эбит буоллаҕына, 2021 сылга 2370-тэ баран кэлбиттэр. Ити 2,5 млрд солкуобайтан 9,3 %-ын федеральнай бүддьүөт, онтон хаалбыт 90,3 %-ын өрөспүүбүлүкэ үбүлээбит.

“Бу дотационнай эрэгийиэн бүддьүөтүгэр улахан ноҕурууска буолар. Быйылгы лимиит харчыбыт атырдьах ыйыгар бүтэрэ сабаҕаланар. Ол иһин СӨ Доруобуйа харыстабылыгар министиэристибитэ өссө 920 мөл. солк. көрдүүр. Оттон ити сууманы бүддьүөккэ эбии үп киирдэҕинэ эрэ биэрэр кыахтаахпыт”, -- диэн баар кыһалҕаны Владимир Ильич үрдүк трибунаттан федералларга сырдатта.

мунях

Итиэннэ кэккэ этиилэри киллэрдэ: Уһук Илин уокурук хас биирдии субъегар чахчы ирдэнэр суума 50 %-ыттан элбэҕи үбүлүүллэригэр, «Развитие системы оказания первичной медико-санитарной помощи» бырайыак ороскуоттаах чааһыгар уларытыылары киллэрэргэ, көтөр ааллар түһэр былаһааккаларын тутарга, авиа-мэдиссиинэ быһааччы бырааһын статуһун сокуонунан бигэргэтэргэ, «Обеспечение своевременности оказания экстренной медицинской помощи гражданам, проживающим в труднодоступных районах Российской Федерации» бырайыагы сөргүтэргэ, сытар ыарыһахтары таһар сэртипикээттээх наһыылкалы бэйэ оҥорон таһаарарын ситиһэргэ уонна ону  удамыр сыанаҕа атыылыылларыгар, көтөр аал ноҕуруускатын аччатар туһуттан реанимобиллары элбэтэргэ.

хирург 1

Дьокутаат түбүктээх үлэтиттэн биир түгэнин кылгастык сырдаттахха, дьэ, итинник. Владимир Ильич өрүү Сахатын Сирэ сайдарын, дьон-сэргэ олоҕун таһыма үрдүүрүн, нэһилиэнньэ үлэнэн хааччылларын, бу тымныы килиимэттээх кыраайга киһи ахсаана элбиирин, көһөн барыы аҕыйыырын, хас биирдии олохтоох быраап, сокуон өттүнэн көмүскэллээх буоларын туһугар туруулаһан, туруорсан тахсар.

Норуот туһугар кыһаллар амарах санаата кини быраас идэлээҕиттэн быһачча ситимнээҕэ саарбаҕа суох. Ийэтэ Екатерина Александровна Ли сааһын тухары биэлсэрдээбит буолан, Владимир кыра эрдэҕиттэн балыыһаҕа сылдьан, дьону көрсөр-харайсар үтүө сиэргэ уһуйуллан, үтүөрэллэригэр ис сүрэҕиттэн баҕаран, аһыныгас буола улааппыт. Оттон салайар үлэҕэ дьоҕурун аҕатыттан, Илья Яковлевич Чичигинароваттан, бэриһиннэрбитэ мэлдьэх буолбатах. Аҕата Уот Субуурускай аатынан улахан сопхуоска рабочкомунан үлэлээбит.

Хрис

Сопхуос аатыттан да сэрэйдэххит буолуо, Владимир Ильич Чурапчыттан тардыылааҕын, Хаталыттан хааннааҕын. Ол эрээри киин сиргэ үөрэх таһыма ордук буолуо диэн, билиигэ-көрүүгэ баҕалаах уолу дьоно аах ийэтин эдьиийигэр Анна Федороваҕа Майаҕа үөрэттэрэ ыыталлар. Уонна сыыстарбатахтар. Чахчы, ситиһиилээхтик оскуолатын түмүктээн, Саха судаарыстыбаннай университетын мэдиссиинискэй факультетыгар туттарсан киирэр. Быраас буолуу – ийэтин баҕа санаата этэ. Бука, бэйэтэ туолбатах ыратын оҕотунан ситиһиннэрбит буолуохтаах.

народ

Хирург буоларга наһаа барсар майгылаах-сигилилээх, быһыылаах-таһаалаах уол, чахчы, 15 сыл устата эпэрээссийэ остуолуттан арахпакка үлэлээбитэ. Петр Захаров, Валерий Слепцов, Иван Полятинскай, Тит Романов курдук өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр хирурдары кытта бииргэ алтыспытын, кинилэртэн элбэҕи ылыммытын киэн тутта кэпсиир.

“Мэдиссиинэ эйгэтигэр оччо кылгастык сылдьыбыт эбит дуу?” дии санаабыт буоллаххытына -- сыыстараҕыт. Кини 90-с сылларга Өлөөн курдук ыраах хотугу оройуоҥҥа бастаан хирурунан, онтон улуус кылаабынай бырааһынан үлэлээбитэ. Ол кэмҥэ РФ Бэрэсидьиэнин иһинэн судаарыстыбаннай сулууспа Арассыыйатааҕы академиятыгар үөрэнэн, салайар үлэ сатабылларыгар уһуйуллубута. Дьокуускайга төннөн кэлэн, Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтигэр фармация уонна медтехника департаменыгар бастаан исписэлииһинэн, онтон салайааччынан ананар. Ол быыһыгар дойдутугар Чурапчыга улуус баһылыгын солбуйааччынан үлэлээн ылар. Онтон 14 сыл устата Росздравнадзорга дириэктэрдиир.

врач

Онон билигин Ил Түмэҥҥэ бэйэтэ бэркэ билэр эмтиир эйгэтигэр сыһыаннаах кэмитиэти сүрүннүүрэ саамай тоҕоостоох. Кини дьокутаат буолбутун кэннэ, дьон-сэргэ, бастатан туран, араспаанньатыгар, иккиһинэн, сахаҕа үрдүк дьылыгар уҥуоҕар болҕомтотун хатаабыта мэлдьэх буолбатах.

Сэдэх араспаанньата Титигир ууһун сыдьаана буоларын кэрэһилиир. Хос эһэтин аҕабыыт Титигир диэнтэн Чичигинаровынан сүрэхтээбит. Оттон уһун уҥуоҕа, бука, эбэтэ Ирина Александровна Антипинаны баппыта буолуо. Эбэтин атаҕын таҥаһа 43-тээҕин Владимир Ильич сөҕө кэпсиир. Дьэ, оччотугар оннук дьахтар төһө улахан буолуоҕун хараххытыгар оҥорон көрүҥ.

 Аны ийэтэ кэриэй аҥаардаах. Аҕата Ли Мун Гу диэн араспаанньалаах эбит. Кини кэргэнэ, Владимир Ильич эбэтэ Пелагея Егоровна Шеломова -- Боотурускай улууһугар биллэр сис ыаллар кыыстара. Михаил Шеломов улуус баһылыга буола сылдьыбыт. Владимир Ильич төрдүлэригэр аҕабыыттар кытта бааллар. Онон халыҥ аймахтаах, хаан булкаастаах эр бэрдэ буолар.

 Хата, уһун уҥуохтаах буолан, волейболга бэркэ табыллан оонньуур. Үһүс куурустан ыла үлүһүйэн саҕалаабыт. Уопсайынан, спорт -- кини олоҕун арахсыспат аргыһа. Мас да тардыһар, баскетболлаан, футболлаан да ылар, сүүрүүнэн да дьарыктанар.

Чөл олоҕу бэйэтин холобурунан көҕүлүүр буолан, киһи киниэхэ хайдах да 60 сааһы биэрбэт. Эдэр-сэнэх, тэтиэнэх. Онуоха кэргэнэ үчүгэй тыыл, өйөбүл, тирэх буолар. Кинилэри Сэргэлээх уопсайдара билиһиннэрбитэ. Эмиэ быраас идэтигэр үөрэнэр, устудьуоннар “Кэнчээри” ансаамбылларыгар үҥкүүлүүр кыыс кыталыктыы кынталдьыйар быһыытын-таһаатын, көнө бэйэтин, нарын-намчы сэбэрэтин биир биэчэргэ сөбүлүү көрөн, вальска ыҥыран, онтон ыла билсэн, 1982 сыллаах ыал буолбуттар. Сыбаайба кэнниттэн эдэр дьон мүөттээх ыйдарыгар Германияҕа күүлэйдии бараары путевка ылан баран төнүннэрбиттэр. Ол төрүөтэ -- ийэ кылына Ия Петрован Рыбкина: “Бастаан дьиэтэ туттуҥ. Онтон күүлэйдээҥ”, -- диэн быһа бааччы эппит. Онон 20-лээх уол шлакоблоктан 7 да 4-тээх дьэни дьиэндэппит, өссө гаас ситимин киллэрбит.

открытый пардмсаент

  Оннук олохторун уйаларын эрдэттэн бигэтик оҥостубут үтүөкэн ыал иллээх, дьоллоох, соргулаах дьоһун олоҕу олорон кэллилэр. Дэлэҕэ Владимир Ильич: “40 сааспынааҕар билигин бэйэбин ордук сананабын”, -- диэ үһү дуо?

Оттон бүгүн, Саха Сиригэр саамай кэрэ сибэккибит Сардаана күнүгэр, норуот дьокутаата Владимир Ильич Чичигинаров 60 сааһын томточчу туолла. РФ доруобуйа харыстабылын үтүөлээх үлэһитин, СӨ үтүөлээх бырааһын, РФ доруобуйатын харыстабылын, СӨ фармациятын, СӨ доруобуйа харыстабылын туйгунун эҕэрдэлиибит уонна этэбит: алта уон диэн аартык арыллыыта эрэ. Өссө да ай-тут, норуотуҥ туһугар үлэлээ-хамсаа.  Өрүү бу курдук  чэгиэн-чэбдик, күүстээх-уохтаах, эрчимнээх буол!

  • 1
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением