Саха өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ ирбэт тоҥу анал сокуонунан хонтуруолга ылар наадатын эттэ. Папламент сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев ирбэт тоҥу сөптөөхтүк туһаныы уонна харыстааһын диэн бэдэрээлинэй сокуон барылын парламент оҥорбута диэн иһитиннэрдэ. «Мантан салгыы докумуон бэдэрээлинэй таһымҥа ылыллара наада. Оччоҕуна эрэ аҥардас олохтоох эрэ нэһилиэнньэ буолбакка, бүтүн Арассыыйа сирэ-уота чөл, ол аата экономика, олох-дьаһах бары эйгэтэ бигэ туруктаах буолуоҕа. Хоту сиргэ вахтанан үлэ, сири туһаныы, табаһыттар, булчуттар, балыксыттар бырааптара мантан быһаччы тутулуктаах», - диэн Владимир Михайлович тоһоҕолоон эттэ.

Ирбэт тоҥ – ураты эйгэ. Үөрэппит дьон сыллата сир ирэн иһэрин бэлиэтииллэр. Ол курдук, холобур ГИМЕИН үлэһиттэрэ бэлиэтииллэринэн, урут Дьокуускайга сыллааҕы орто тэмпэрэтиирэ -10-ча кыраадыс эбит буоллаҕына, билигин -7-7,5 буолла. 

Сир ириитэ араас фактортан тахсар. Манна киһи дьайыыта биир сүрүн оруолу ылар. Кэрээнэ суох маһы кэрдии, араас бырамыысыланнас экосистеманы алдьатар адьынаттаах.

2020 cыл ыам ыйын 29 күнүгэр Норильскайга улахан саахал буолбута ирбэт тоҥу кытта быһаччы сибээстээх. Манна ТЭЦ-3 резервуара уонна бетон былаһаакката сир ириититтэн көөрөттөн, 21 163 туонна ниэп Далдыкан уонна Амбарнай өрүстэргэ түһэн, тулалыыр айылҕаҕа сүдү хоромньуну таһаарбыта. Бу үпкэ таһаардахха 147,8 млрд солк. тэҥнэһэр диэн Росприроднадзор иһитиннэрэр.

Онон алдьархай ааҥныы илигинэ, эрдэттэн дьаһанар хаһан баҕарар улахан оруоллаах. Ирбэт тоҥу сокуонунан харыстыыр саамай сөптөөх дьаһал буолуох тустаах.