Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . 3 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Арыгы, табах харчытыттан успуорт сайдыытыгар

Итинник сокуону таһаарар көҕүлээһин Госдуума Физичэскэй култуураҕа уонна успуорка кэмитиэтигэр көрдүлэр. Маннык көҕүлээһиннэр Арассыыйа Бэрэсидьиэнин сорудаҕын чэрчитинэн бэлэмнэнэллэр, дьүүллэһиигэ киирэллэр.
22.04.24 11:24

Экэниэмикэ

Саха Сиригэр «Пятерочка» 30 маҕаһыына аһыллыаҕа

Дьокуускайга «Пятерочка» федеральнай ситим маҕаһыыннара аһыллан, олохтоох урбаанньыттар уйаларыгар уу киирдэ. Ааспыт нэдиэлэҕэ ити боппуруоһу Ил Түмэн Урбааҥҥа уонна туризмҥа сис кэмитиэтин мунньаҕар дьүүллэстилэр.
21.04.24 15:03

Уопсастыба

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Айылҕа уһуктан эрэр

Чаҕылыс-иҕилис мичээрдээх, сэргэх сэбэрэлээх, сааскы сандаархай күн сардаҥата сарсыардаттан аламаҕай тыыны киллэрдэ, сайаҕас санааны сахта. Түннүк аайы күөххэ тардыһар, тыллары-тиллэри көҕүлүүр сибэкки күн сардаҥатыгар сууланна, имэ кыыста, кустук өҥүнэн…
19.04.24 16:03

Тыа сирэ

Эмис. Ааттыын да астык

Муус устар 21 күнүгэр Олохтоох салайыныы үлэһиттэрин күнэ бэлиэтэнэр. Саха Сиригэр олохтоох салайыныы 2002 сыл ахсынньы 29 күнүгэр ыытыллыбыт муниципальнай оройуоннар, нэһилиэктэр баһылыктарын быыбарыттан саҕаламмыта. Ол иннинэ, сэбиэскэй былаас тохтуоҕуттан…
20.04.24 11:56

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Эркин курдук эрэнэр күндү доҕорбут, кэлиҥҥи көлүөнэ дьон убай курдук таптыыр-ытыктыыр киhибит Дмитрий Николаевич Горохов  бу дьыл алтынньы 20 күнүгэр ыарахан ыарыыттан олус соhуччу олохтон туораабытын истэн, олус диэн хомойон, улаханнык харааһынныбыт уонна тапталлаах кэргэнэ Алла Николаевнаҕа, оҕолоругар, сиэннэригэр, аймахтарыгар, бары чугас доҕотторугар дириҥ кутурҕаммытын биллэрэбит.

Эркин курдук эрэнэр күндү доҕорбут, кэлиҥҥи көлүөнэ дьон убай курдук таптыыр-ытыктыыр киhибит Дмитрий Николаевич Горохов  бу дьыл алтынньы 20 күнүгэр ыарахан ыарыыттан олус соhуччу олохтон туораабытын истэн, олус диэн хомойон, улаханнык харааһынныбыт уонна тапталлаах кэргэнэ Алла Николаевнаҕа, оҕолоругар, сиэннэригэр, аймахтарыгар, бары чугас доҕотторугар дириҥ кутурҕаммытын биллэрэбит.

PHOTO 2020 10 26 13 25 41 1

Дима 1948 сыл олунньу 11 күнүгэр Уус Алдан улууһун  II Өспөх нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Оҕо сааhа Алдан өрүс кэрэ айылҕатыгар сууланан ааспыта. Оччотооҕу бары оҕолор курдук, тыа сирин араас үлэтин-хамнаhын этинэн-хаанынан билэн улааппыта. Үөрэҕэр кыахтаах, сытыы өйдөөх оҕо оскуола олоҕор, бары тэрээһиннэргэ наар инники күөҥҥэ сылдьыбыта. Бэйэтин дьоҕурун таба таайан, Дьокуускайдааҕы художественнай училищены ситиhиилээхтик бүтэрэн, Булуҥ оройуонугар ананар.

Үлэтин Күhүүргэ черчение уонна уруhуй учууталынан саҕалыыр. Эдэр, эрчимнээх киhи олохтоохторго тута сөбүлэтэн, үүнүү-сайдыы кирилиэһин дабайбытынан барар. Ыччат ортотугар үлэҕэ көхтөөх, тэрийэр дьоҕурдаах киhини маҥнай култуура дьиэтин дириэктэринэн, Тиксиитээҕи хотугу этэрээт охотнадзорун охотоведынан, онтон «Булуҥ» сопхуос идэлээх сойууһун тэрилтэтин бэрэссэдээтэлинэн, Булуҥ сельсоветын норуотун дьокутааттарын бэрэссэдээтэлинэн, Булуҥ нэһилиэгин дьаһалтатын баһылыгынан үлэлэтэллэр.

Ииппит аҕата И.И. Егоров ойуур хаhаайыстыбатын үлэhитэ буолан, Дмитрий Николаевич кыра эрдэҕиттэн төрөөбүт дойдутун кэрэ айылҕатын кытта ыкса эҥээрдэһэн, аҕата айылҕаны харыстааһыҥҥа ураты ирдэбиллээҕэр такайыллан, айылҕаҕа таттарыыта күүһүрэн, айылҕа судаарыстыбаннай, ураты харыстанар Өлүөнэ Төрдүнээҕи заповеднигар дириэктэринэн, кылаабынай иниспиэктэринэн таhаарыылаахтык үлэлээбитэ, кэлин дьокутаат быһыытынан таһаарыылаах  үлэтин хайысхата буолбута. Ол курдук, заповедник биосфернай статуһун ыларыгар, бу заповедник ЮНЕСКО испииhэгэр киирэригэр, Булуҥ улууһугар овцебыктары олохсутууга улахан кылаатын киллэрсибитэ. Үлэтэ үрдүктүк сыаналанан, СӨ Айылҕа харыстабылын туйгуна, айылҕа харыстабылын генерал-майора буолбута.

Олоҕун аргыһа Алла Николаевна төрөөбүт Күhүүрүн иккис дойду оҥостон, анаммыт, талыллыбыт үлэлэригэр уҕараабат эрчиминэн, үлэҕэ тэрийэр-салайар дьоҕурунан, бэйэтин мааны майгытынан дьон-сэргэ махталын, итэҕэлин ылыан ылбыта.

1988-1990 сс. Саха АССР агропромышленнай комплексын үлэһиттэрин идэлээх сойууһун обкомун чилиэнинэн үлэлиир, 1990 с. Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин XII ыҥырыытын дьокутаата буолар. Олохпут саамай уустук кэрдиис кэмигэр саха норуота бэйэтэ эрэнэр чулуу дьонун дьокутаатынан талбыттара. Дойду, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бэлиитикэ, экэниэмикэ саамай мөккүөрдээх кэмнэригэр Дмитрий Николаевич дьокутаат быhыытынан улахан буhууну-хатыыны ааhан, үлэ-хамнас, дьон-сэргэ олоҕо туруктаах, өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыта тирэхтээх буолуутугар дьулуурдаахтык үлэлээбитэ.

2002-2013 сс. СӨ Ил Түмэн III-IV ыҥырыытын дьокутаатынан талыллан, олохтоох бэйэни салайаныыга ситэриилээх кэмитиэтин солбуйар бэрэссэдээтилинэн, бэрэссэдээтэлинэн, Аартыка боппуруостарыгар, хотугу норуоттар кыһалҕаларын, айылҕа баайын туһаныы, экология  боппуруостарыгар кэмитиэттэр чилиэннэринэн үлэлииригэр олус кимиилээхтик, таhаарыылаахтык үлэлээбитэ, Саха сирин судаарыстыбаннаһа күүһүрэригэр, сокуоннаһа сайдарыгар улахан  кылааты  киллэрсибитэ, олохтоох бэйэни салайыныы уонна судаарыстыбаннай былаас уорганнара ситимнээх үлэлэрин тэрийээччилэрэ буолбута. «Норуот хаhаайыстыбатын үтүөлээх үлэhитэ», тыа хаһаайыстыбатын туйгуна үрдук ааттары ылыан ылбыта, СӨ айылҕатын харыстабылын министиэристибэтин «СӨ айылҕатыгар ураты кылаатын иһин» кыһыл көмүс бэлиэтинэн, Айылҕа Аан дойдутааҕы пуондатын (WWF) «Аартыка айылҕатын харыстааһын иһин» дипломунан наҕараадаламмыта, Булуҥ улууһун, Өспөх нэһилиэгин, Беллет эбэҥки национальнай нэһилиэгин Бочуоттаах гражданина буолбута.

Дьокутаат буолан, Дьокуускайга көhөн кэлиэҕиттэн «Өспөх түмсүү» саамай көхтөөх кыттыылааҕа буолан, улахан дурдалаах-хаххалаах курдук санаммыппыт. Хоту дойдуга төhө да уhуннук олордор, Дмитрий Николаевич ахтылҕаннаах, тапталлаах Өспөҕүн дьонун уруккутун-хойуккутун сиһилии, сирин-уотун ааттарын билэринэн биhигини элбэхтик сөхтөрбүтэ. Ити кини дойдутугар, дьонугар-сэргэтигэр дириҥ тапталын бэлиэтинэн быhарыахха сөп. «Өспөх түмсүү» дойдубут инники сайдыытыгар кыhаллан көмөлөһөр. Онно Дмитрий Николаевич сүбэтэ-амата, дьоhуннаах тыла-өhө обургутук туhалаан, быhаарыылаах буолара. Түмсүүбүт араас сүбэ мунньахтарыгар, бэлиэ күннэри атаарыга доҕорбут кимнээҕэр да үөрэн-көтөн сылдьарын аны көрбөт буоллахпыт...

PHOTO 2020 10 21 08 26 48

Өспөххө оскуола, балыыhа үбүлүөйдэригэр, саҥа дьыссаат аhылларыгар көхтөөхтүк кыттыбыта.

Чагдаайыттан сэттэ ини-бии хорсун буойун Румянцевтарга аналлаах пааматынньык ааптара. Уоппускатын кэмигэр ыйтан ордук кэмҥэ, бэйэтэ тутан-чочуйан оҥорбута -- бөhүөлэкпит биир кэрэхсибиллээх миэстэтэ буолла.

Олохтоох бэйэни салайыныы бүтүн Арассыыйатааҕы сэбиэтин Саха сиринээҕи салаатын солбуйар бэрэссэдээтэлинэн, СӨ бүддьүөттэр икки ардыларынааҕы сыһыан сайдыытын сүрүннүүр Сэбиэт чилиэнинэн, Саха сирин баһылыгын олохтоох бэйэни салайыныыга Сэбиэтин чилиэнинэн үлэлээбитэ. 2013-2019 сс. олохтоох бэйэни салайыныы тэриллиилэрин Сэбиэтин толорор дириэктэринэн бүппэт түбүктээх, олус эппиэттээх үлэтин таһынан, 2017-2019 сылларга «Өспөх түмсүүнү» бэйэтэ салайбыта. Ити сылларга дойдутугар буолбут улахан тэрээhиннэргэ: В.В. Никифоров-Күлүмнүүр аймаҕа, табаарыhа, биир санаалааҕа П.А. Афанасьев-Бөтүрүүсэ төрөөбүтэ 150 сылыгар аналлаах ыhыахха, «Ийэ кырдала» сквер үөрүүлээх аhыллыытыгар, үөрэммит оскуолатын 100 сыллаах үбүлүөйдээх ыһыаҕын тэрийиигэ быһаччы кыттыбыта. Тэрээhиннэр үрдүк таhымҥа ааһаннар, элбэх биллэр-көстөр ыалдьыттар кыттаннар, олохтоох дьоммут сүргэлэрэ көтөҕүллүбүтэ.

Дмитрий Николаевич Арассыыйа спордун маастара, спорт бэтэрээнэ, физическэй култуураны, спорду сайыннарыыга, чөл олоҕу пропагандалааhыҥҥа уҕараабат болҕомтотун уурара. Өлбөт-сүппэт бэлиэ түгэннэри бэлиэтиир ыраах сирдэргэ сатыы уонна хайыhарынан сырыылар көҕүлээччилэрэ уонна көхтөөх кыттыылаахтара. Айар дьоҕурунан Булуҥ уонна Уус Алдан улуустарыгар хас да пааматынньыктар ааптардара.

Улахан дьиэ кэргэн тапталлаах аҕата, дэгиттэр талааннаах, кэрэттэн-кэрэ, үтүө-мааны майгылаах, төрөөбүт дойдутун туhугар улахан патриот, өрөспүүбүлүкэбит инники сайдыытыгар бары күүһүн-уоҕун биэрбит күндү доҕорбут, Дмитрий Николаевич, быдан дьылларга быраhаай.

 Биһиги Эйигин хаhан да умнуохпут суоҕа.

Иннокентий Егорович Сивцев,

Өспөхтөн төрүттээх биир дойдулааҕа,

Өспөх, Найахы нэһилиэктэр уонна

Уус Алдан улууһун Бочуоттаах гражданина,

урукку “Найахы” сопхуос дириэктэрэ.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением