Ол быһыытынан,  федеральнай биэдэмистибэ быһаччы быһаарыытынан,  Хотугу аҕыйах ахсааннаах  төрүт норуоттарын общиналара  булт хаһаайыстыбаларын кытта аукциона суох  дуогабардастахтарына,  бултуур сирдэригэр көрүллэр төлөбүртэн босхолоноллор. 

Санатар буоллахха, булт хаһаайыстыбатын сөбүлэһиитин чэрчитинэн, биир кэмнээх төлөбүр  биир гектарын сыаната  1 солк. тэҥнэһэр. Омос көрдөххө, бэрт кыра кээмэйдээх төлөбүр. Ол эрээри,  үгүс  общиналар бултуур-алтыыр сирдэрин-уоттарын иэнэ хас эмэ тыһыынча гектарга тэҥнэһэр.  Холобур, 1 мөл. 800 тыһ. кэриҥэ гектар иэннээх сирдээхтэр  биир кэмнээх төлөбүр быһыытынан 1800000 солк. уонна  сылга биирдэ арыанда быһыытынан 120000 солк. төлүүллэр. Ити айылаах төлөбүрү үгүстэр ыарырҕаталлара чуолкай. 

Елена Голомарева быһаарбытынан,  ити тустаах  боппуруос  өрөспүүбүлүкэ салалтатынан, норуот дьокутааттарынан, Саха сирин Хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттарын общиналарынан үс сыл устата туруорсуллубут. Онон сөптөөх быһаарыы ылыллыыта Аартыка  улуустарын төрүт олохтоохторун биир сүрүн  кыайыыта, ситиһиитэ буолар.

Норуот дьокутаата Елена Голомарева  быйыл ыам ыйын 5 күнүгэр Ил Дархан Айсен Николаев аатыгар  РФ Айылҕа баайыгар уонна  экологияҕа миниистирэ Александр Козловтан  анал сурук кэлбитин туһунан иһитиннэрдэ. Докумуоҥҥа  РФ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы  Виктория  Абрамченко  сорудаҕынан  Хотугу, Сибиир уонна Уһук Илиҥҥи аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоохтор общиналарыгар  бултуур сирдэригэр-уоттарыгар  төлөбүр ставкатын кыччатар туһунан этиллэр.  РФ Айылҕа баайыгар уонна  экологияҕа министиэристибэтэ,  Хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоохторун общиналарыгар  тустаах боппуруос социальнай тыын суолталааҕын учуоттаан,  бултуур-алтыыр сир төлөбүрүн ставкатын  нуулга  тэҥниири өйөөбүт.

Санатар буоллахха,  2021 сыл тохсунньу 18 уонна олунньу 3 күннэригэр  Ил Түмэн   сир сыһыаннаһыыларыгар,  айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин быһаччы тэрээһининэн  тустаах боппуруоһу быһаарыыга икки мунньаҕы ыыппыта. Мунньахтарга тустаах биэдэмистибэлэр  салайааччылара, норуот дьокутааттара кыттыбыттара. Олунньу 3 күнүнээҕи мунньахха РФ Госдуматын дьокутаата Галина Данчикова  кыттыыны ылбыта.

Тохсунньу 28 күнүнээҕи  Ил Түмэн  сир сыһыаннаһыыларыгар,  айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев салалтатынан ыытыллыбыт оробуочай мунньах түмүгүнэн, итиэннэ Ил Түмэн Хотугу төрүт олохтоох аҕыйах ахсааннаах норуоттар боппуруостарыгар уонна Аартыка дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Елена Голомаревалыын бииргэ кыттыһан,  бултааччылар сири-уоту туһаналларыгар  биир кэмнээх төлөбүрү  толуйарга   өрөспүүбүлүкэттэн  субсидияны көрөр туһунан   этиини  Ил Дархан Айсен Николаевка киллэрбиттэрэ. Тохсунньу 18 күнүнээҕи оробуочай мунньах боротокуолун быһыытынан,  Ил Түмэн  сир сыһыаннаһыыларыгар,  айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтэ  кыылы-сүөлү бултуурга уһун кэмнээх, болдьохтоох лиссиэнсийэни туһаныыга аналлаах  «О внесении изменений в отдельные законодательные акты» диэн сокуон барылын  бэлэмнээн киллэрбитэ. Салгыы тохсунньу 29 күнүгэр  Владимир Прокопьев  «О внесении изменений в Федеральный закон «Об охоте и о сохранении охотничьих ресурсов и о внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации» уонна «Лесной кодекс Российской Федерации» диэн  тустаах сокуоннарга көннөрүүлэри киллэрэргэ диэн анал суругу  РФ Госдуматын  айылҕа ресурсаларыгар, бас билиигэ уонна сир сыһыаннаһыыларыгар кэмитиэтин  бэрэссэдээтэлэ Николай Николаевка  ыыппыта.

Ил Дархан Айсен Николаев,  СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Андрей Тарасенко, РФ Госдуматын дьокутаата  Галина Данчикова,  СӨ  Экологияҕа уонна ойуур хаһаайыстыбатыгар миниистирэ Сахамин Афанасьев  тустаах боппуруоһунан РФ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустиҥҥа  уонна РФ Айылҕа баайыгар уонна экологияҕа миниистирэ Александр Козловка ити боппуруоһу быһаартара хаста да кэпсэтиини ыыппыттара. Былаас бары араҥата биир санаанан салайтаран үлэлээбитин түмүгэр, ити туруоруллубут сыал, ол эбэтэр  Хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт олохтоохторугар быһаччы сыһыаннаах тыын боппуруос сөптөөхтүк быһаарыллара ситиһилиннэ. Норуот дьокутаата Елена Голомарева  быһаарбытынан, билигин  бултанар сири туһаныыга хайыы-үйэ  төлөнүллүбүт төлөбүрү төннөрөр туһунан  боппуруос быһаарыллыахтаах эбит.