Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Уопсастыба

Табахтааһыны хааччахтыыр сокуон барыла киирдэ

Ил Түмэҥҥэ кулун тутар 26 күнүгэр «Саха Өрөспүүбүлүкэтин сиригэр-уотугар тустаах уопсастыбаннай сирдэргэ табаҕы, никотиннаах бородууксуйаны тардыыга эбии хааччаҕы олохтуур туһунан» сокуон барыла киллэрилиннэ. Сокуон барыла түөрт ыстатыйалаах, онтон бииригэр…
29.03.24 10:35

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Өлүөнэни туоруур муоста уостан түспэт номох буолбута быданнаата. Бэл, тутуллар буолбутун истээт оһуохайдаан тэйбиппит. Күүттэриилээх күргэбит олоххо киирэрин бүтүн өрөспүүбүлүкэ көһүтэрэ өйдөнөр.

Өлүөнэни туоруур муоста уостан түспэт номох буолбута быданнаата. Бэл, тутуллар буолбутун истээт оһуохайдаан тэйбиппит. Күүттэриилээх күргэбит олоххо киирэрин бүтүн өрөспүүбүлүкэ көһүтэрэ өйдөнөр.

Олунньу 25 күнүгэр Ил Тү­мэҥҥэ Өлүөнэ муостатын тутуу боппуруостарын бырабыыталыстыба чааһыгар көрдүлэр. Мунньаҕы иилээн-саҕалаан спикер Петр Гоголев уонна экономика, инвестиция уонна бырамыысыланнас бэлиитикэтин сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Павел Петров ыыттылар. Өрөспүүбүлүкэ «Группа ВИС» уонна «Ростеха» хампаанньаны кытта концессионнай сөбүлэҥи олунньу 13 күнүгэр түһэрсибитэ. Бу хампаанньалар муоста тутуутун үбүлүүргэ докумуоҥҥа илии баттаан, бырайыактыыр үлэ номнуо саҕаламмыт. Сүрүн дакылааты Саха өрөспүүбүлүкэтин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Кирилл Бычков оҥордо. Кини этэринэн, быйылгы сылга чааһынай инвестор үбүлээһининэн бырайыактыыр документация оҥоһуллар. Онтон кэлэр 2021 сылга бырайыак судаарыстыбаннай экспертизаны ааһан, 2021-2025 сылларга муоста тутуллар. Онтон 2025-2044 сыллар муоста толору үлэлиир кэмнэрэ буолаллар. «Муоста инникитин бэдэрээлинэй үбүлээһиҥҥэ көһөр түгэнигэр, муостаны хааччыйыы, көрүү-истии бэдэрээлинэй үптэн таҥыллар буолара биһиэхэ быдан табыгас­таах”, — диэн Кирилл Бычков бэлиэтээтэ.

Үбүлээһин тула мөккүөр

1M5A1345 копияНоруот дьокутааттарын муостаны тутууну үбүлээһин бары харгыстара, эндирдээх боппуруостара долгуттулар. Ол курдук, холобур, муоста тутуллан истэҕин ахсын ороскуотун сабыммат түгэнигэр харчыны хантан ыларбыт, олохтоох бүддьүөт хармааныгар охсуо суоҕа дуо диэн үгүс дьокутаат чопчуласта. Өскөтүн сыана халбаҥныыр түгэнигэр бүддьүөттэн көрүллэр үп төһө бырыһыаны ыларын, итиэннэ муостаны туоруурга сыананы быһыы туһунан ыйыталастылар. Манна Кирилл Бычков сыана бүтэһиктээх суумата экспертиза түмүгэр чопчу биллэр диэн хоруйдаата.

Муостанан сырыы сорохторго төлөбүрдээх

Муостанан сырыы бары чэпчэки ыйаа­һыннаах уонна чааһынай массыыналарга босхо буолуоҕа. Төлөбүр таһаҕас таһар улахан ыйааһыннаах массыыналарга эрэ ууруллуоҕа. Паромунан маннык массыыналар үс бүк сыанаҕа туоруур эбит буоллахтарына, муоста киирдэҕинэ, суол сабыллар кэмигэр үтүрүйсүбэккэ-анньыспакка, муостанан туоруур быдан барыстаах буолара саарбахтаммат.

Муостанан гаас ситимин аһардар кыаллыа дуо?

Бу ыйытыыга Кирилл Бычков сатаммат диэн хоруйдаата. Гаас боруобатын ыытарга туспа технология уонна ураты ирдэбил наада. Биһиги түбэлтэбитигэр муоста бэйэтэ да тутуллара үгүс күчүмэҕэйдээх. Айылҕабыт уратыта муостаҕа хайдах дьайарын өтө көрбүт суох. Маны таһынан, гааһы кытта муостаны ситимниир кутталлааҕын ааһан, өссө элбэх үбү ирдиир.

Олохтоохтор муоста тутуутугар кыттыһыахтара дуо?

Бу үлүгэрдээх сүдү бырайыак элбэх үлэһит илиини ирдиир. Олохтоох дьон манна кыттыһыа дуо диэн ыйытыы үгүс урбаанньыты үүйэ-хаайа тутар. Кирилл Бычков этэринэн, олохтоох тэрилтэлэр матырыйааллара чэпчэки сыанаҕа миэстэтигэр оҥоһуллар буолан, муоста тутуутугар хото туттуллуо. Холобур, «Якутцемент” тэрилтэ бу бырайыакка кыттыһара, үлэлэһэрэ чопчу биллибитэ. Маны сэргэ, холобур, асфальты олохтоох хампаанньалар хааччыйар кыахтаах буоллахтарына, эгэ эрэ, олохтоох урбаанньыттардыын үлэлэһэрбит табыгастаах диэн бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта эттэ.

Мэҥэ Хаҥалас, Хаҥалас интэриэстэрин тула

1M5A1410 копияМуоста тутуутун туһунан боппуруос, дьиҥин ыллахха, көтөҕүллүбүтэ быданаата. Былыр өбүгэлэрбит ыра санаа оҥостубут да буоллахтарына көҥүл. Оттон чахчы тутуохха сөп эбит ээ диэн санаа киирбититтэн үйэ аҥардаах кэм ааста. 80-90-с сс уонтан тахса барыйаан көрүллүбүт. Онтон саамай табыгастааҕынан Табаҕа буолара оччоттон быһаарыллыбыт. Бэл, Хаҥалас хайатын диэкинэн барыан сөп диэн туруорса сатааччылар бааллара. Суорҕаны хайа да диэки хайа тарт, бастатан туран, муоста уйуктаах, куттала суох уонна табыгастаах сиргэ тутуллара оруннаах. Оннооҕор ханна тутуллар буолбута чопчуламмытын да кэнниттэн, Табаҕаҕа чуолаан ханан ааһара түөрт барыйаантан талыллан, дьэ, бүгүҥҥү күҥҥэ быһаарыыны ааһан, ыра санаабыт баҕа санааҕа кубулуйбута үөрүүлээх. Муостабыт үс биэрэстэлээх, икки балаһалаах буола­ра күүтүллэр. Муостаҕа тиийэр сир 11 биэрэстэни тайыыр. Манна эмиэ күүстээх үлэ ыытыллара былааннанар. Инникитин оробуочайдар кыбаарталларын тэрийии, бэ­лэмнээһин үлэтэ саҕаланар. Норуот дьокутааттара, мантан сиэттэрэн, муоста ааһар сиригэр чугас олорор улуустар интэриэстэрин кө­төхтүлэр. Уҥа биэрэккэ Пав­ловкай, Ороссолуода, Хап­т­чаҕай нэһилиэктэрин сыллата уу ылар адьынаттаах. Өскөтүн муоста тутуллар түгэнигэр кытылы бөҕөргөтүү үлэтэ барыа дуо диэн чопчуластылар. Норуот дьокутааттара муоста тутуутун бары өйүүллэр. Ол эрээри тутуу эндиирдээх боппуруостарын хонтуруолга тутар уонна бырайыак түргэнник уонна хаачыстыбалаахтык олоххо киирэрин ситиһэргэ үлэлэһэр соруктаахтар.

Ирина Ханды

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением