Ил Түмэн судаарыстыба тутулугар уонна сокуону оҥорууга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев:

-- Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын Анал этиититтэн үгэс курдук саҥа былааннары, сотору кэминэн олоххо киирэр өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар туһаайыллыбыт соруктары күүтэбит. 2020 сыл киһи үөйбэтэх өттүнэн уларытыылары киллэриэн сөбүн көрдөрдө. Уустук сыл ааһан эрэр, ол эрээри этэҥҥэ туораан эрэбит, бүддьүөппүтүгэр улахан кыһалҕата суох. Экэниэмикэбит салаатыгар хорумньута суох. Айсен Николаев бары салааларынан күүстээх соруктары туруоруоҕа диэн эрэнэбин. Ону таһынан Саха өрөспүүбүлүкэтин 100 сылыгар бэлэмнэнии чэрчитинэн быһаарыылар наадалар. 2022 сыл муус устар 27 күнүгэр Өрөспүүбүлүкэ үбүлүөйүн бэлиэтиэхпит.

Ил Түмэн оҕо, дьиэ-кэргэн бэлиитикэтигэр сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова:

-- Бу сайын Арассыыйа олохтоохторо дойду Төрүт сокуонугар киирэр уларыйыылары куоластаан ылыммыттара. Төрүт сокуоҥҥа киирбит уларыйыылартан биир сүрүн уларыйыынан оҕо уйгутун судаарыстыба бэлиитикэтигэр өрө тутуу буолбута. Оҕо сиэр-майгы, өй-санаа, эт-хаан өттүнэн сайдарыгар судаарыстыба бары усулуобуйа оҥоруохтаах диэн этиллэр. Ону таһынан судаарыстыба дьиэ кэргэн уйгутугар болҕомто ууруохтааҕа, төрөппүттэрэ суох хаалбыт оҕолору бэйэтин эппиэтинэһигэр ылара ыйыллар. Төрүт сокуоҥҥа киирбит саҥа балаһыанньалар Ил Дархан Анал этиитигэр бэлиэтэниэхтэрэ. Анал этиигэ оҕо аймах, дьиэ кэргэни өйөөһүн уонна тулаайах, төрөппүт көрүүтэ суох хаалбыт оҕолор боппуруостарыгар болҕомто ууруллуоҕа диэн эрэнэбин. Биһиги кэмитиэппитн судаарыстыбаннай былаас бары уорганнарын кытары ыкса үлэлэһэр. Оҕо аймах уонна дьиэ кэргэн бопппуруостарынан көҕүлээн киллэрбит этиилэрбит судаарыстыбаннай бэлиитикэ чааһынан буолалларыттан үөрэбит.

 Ил Түмэн Судаарыстыбаннай Мунньаҕын тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин:

-- Айсен Николаев былырыыҥҥы Анал этиитигэр тыа хаһаайыстыбатын салаатын сайдыытыгар болҕомто уурбутун нэһилиэнньэ олус сэргии истибитэ. Анал этиигэ туруоруллубут соруктарынан 2020 сылга Ил Дархан көҕүлээһининэн тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын сокуонугар көннөрүү киллэрдибит. Үүккэ уонна сүөһү төбөтүгэр субсидия бэриллэр мэхэнньиисимэ уларыйда. Ону кытта өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн төлөбүрдэргэ көрүллэр үп улаатта. Ол курдук, тыа хаһаайыстыбатын сайдыытынан этиллибит соруктар бастакы түһүмэҕэ олоххо киирдэ диэххэ сөп. Эһиил иккис түһүмэҕин олоххо киллэриэхпит. Ол эбэтэр эттэн бородууктаны оҥорууну, оҕуруот аһын, хортуоппуйу, туорааҕы үүннэрээһини өйүүр мэхэнньиисим оҥоһуллуоҕа. Айсен Николаев Анал этиититтэн үчүгэй уларыйыылары кэтэһэбит. Ил Дархан Анал этиитэ пандемия уустук кэмигэр оҥоһулларын өйдүөх тустаахпыт. Ол иһин пандемия кэмигэр ордук эмсэҕэлээбит нэһилиэнньэ кыаммат араҥатын уонна урбаанньыттары өйүүр этиилэр киириэхтэрэ диэн эрэнэбин.   

Ил Түмэн хонтуруоллуур кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Евгений Перфильев:

-- Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын Анал этиитигэр Аартыка сайдыытын боппуруостарыгар болҕомто ууруллара буолуо дии саныыбын. Быйыл РФ Бэрэсидьиэнэ “2035 сылга диэри РФ Аартыкатын түөлбэтин стратегическай сайдыытын туһунан” диэн ыйааҕы таһаарда. Ону таһынан тырааныспарт салаатын сайыннарыы, тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар киирбит саҥа миэрэлэр, коронавирус ыарыытын утары охсуһуу туһунан этиллиэҕэ. Эрэгийиэҥҥэ сир баайын хостооччулар олохтоохтору кытары социальнай сыһыаннарыгар саҥа мэхэнньиисим наадатын өйдүүбүт. Хонтуруолга экология боппуруоһа туруохтаах. Өрөспүүбүлүкэ баһылыгын Анал этиитэ – бу инники олохпутугар киирэр соруктары сүрүннүүр докумуон.