Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Пилота суох пуойастар

Ааспыт нэдиэлэҕэ Судаарыстыбаннай Дуумаҕа «Арассыыйа тимир суоллара» АУо генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Олег Белозеров хампаанньа үлэтин түмүгүн, инники былааннарын билиһиннэрдэ уонна дьокутааттар, фракциялар ыйытыктарыгар…
24.03.24 10:24

Уопсастыба

Терактан эмсэҕэлээбит дьону өйүүргэ сокуон барылын киллэрдилэр

Судаарыстыбаннай Дуумаҕа терактан эмсэҕэлээбит Арассыыйа олохтоохторун өйүүр туһунан сокуон барылын киллэрдилэр. Бу докумуону Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуокка сис кэмитиэтин чилиэнэ Оксана Дмитриева көҕүлээтэ. Ол туһунан «Парламентская газета»…
27.03.24 09:39

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

 Аркадий Семенов, “Өлүөнэ турууктара” национальный паарка салайааччыта, Ил Түмэн дьокутаата:

 Аркадий Семенов, “Өлүөнэ турууктара” национальный паарка салайааччыта, Ил Түмэн дьокутаата:

-Модун Арассыыйа гражданина, дойдубар бэриниилээх патриот, федеральнай суолталаах тэрилтэ салайааччыта буолан тураммын, РФ Төрүт сокуонугар киирэр көннөрүүлэр иһин куоластааһыны өйүүбүн.   

Төрүт сокуон 114-с ыстатыйатыгар киирбит көннөрүүгэ «Правительство РФ: … осуществляет меры, направленные на создание благоприятных условий жизнедеятельности населения, снижение негативного воздействия хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду, сохранение уникального природного и биологического многообразия страны… создает условия для развития системы экологического образования граждан, воспитания экологической культуры» диэн суруллубутун биһириибин.

 Ити көннөрүүгэ тирэҕирэн, итиэннэ РФ Айылҕа баайыгар уонна экологияҕа министиэристибэтин нормативнай аахталарыгар, тэрилтэбит иһинээҕи докумуоннарга олоҕуран, “Өлүөнэ турууктара” национальнай паарка култуурунай-историческай нэһилиэстибэтин, айылҕа пааматынньыктарын, ураты кэрэ айылҕатын көрөр-харайар, харыстыыр үлэни сүрүннүөхпүт, хонтуруоллуохпут.

 Аны туран, пааркабыт иэнин, ханна баарын, былаһааккатын, сирин ньуурун, буорун састаабын, күнүн-дьылын туругун, уларыйыытын, салгынын баттааһынан, сиигин, сөҥүүтүн, тыалын-кууһун, уутун-хаарын, үүнээйитин, көтөрүн-сүүрэрин, килиимэтин – барытын учуоттаан туран, наукаҕа тирэҕирэн, “Айылҕа летопиһа” докумуону оҥоруохпут.

Үөрэнээччилэргэ уонна устудьуоннарга экологическай үөрэхтээһини Арассыыйа наукаларын академиятын Саха сиринээҕи салаатын, үөрэх кыһаларын кытта кыттыһан, биир ситимнээхтик тэрийэргэ үлэлэһиэхпит.

Экологическай сырдатыы тиэмэлэрэ быһа холоон бу курдук буолуохтара: бөҕө-сыыһа, кирэ-хаҕа суох сэлиэнньэ, ыраас улуус, чэнчис өрөспүүбүлүкэ, чөл дойду; айылҕаны кытта сибээстээх үгэстэр; үүнээйини харайыы уонна дэлэтии, кыылы-сүөлү харыстааһын уонна үөскэтии; айылҕа экологическай мониторина уонна тулалыыр эйгэ харыстабыла;  айылҕа баранар уонна бараммат баайа; аан дойду уонна Арассыыйа пааркаларын устуоруйалара; ууну ыраастыыр тутуулар; салгыны киртиппэт буолуу норуоттар икки ардыларынааҕы ирдэбилэ; тобоҕу, туттуллубуту туһаҕа таһаарыы; киһи экологията.

Бу соруктары биһиги СӨ Бырабыыталыстыбатын, олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын кытта нуорма-быраап докумуоннарыгар олоҕуран үлэлэстэхпитинэ ситиһиэхпит.

Айылҕаны харыстааһын уонна норуот култуурата ыкса ситимнээхтэр. Биһиги өбүгэлэрбит төрүт үгэстэрин тутуһан кэлбит буолан, Ийэ айылҕабыт айыллыбытынан айгыраабакка бу күҥҥэ диэри кэллэҕэ. Дэлэҕэ биллэр георгаф, академик Иннокентий Петрович Герасимов маннык диэн бэлиэтээн этиэ үһү дуо: «Совершенно бесценны и заслуживают всестороннего изучения те хозяйственные навыки и культурные традиции якутского и других малых народностей Севера, которые с глубоким пониманием столь замечательных особенностей природы своей территории заселили ее и всесторонне освоили. Используя уже в течение веков эти формы хозяйственной деятельности, они в то время не наносили «незаживающих ран» природе территории, на которой они живут».

Дьэ, ол иһин “Өлүөнэ турууктара” паарка ыччакка экологическай үөрэхтээһини тарҕатыыга бырагыраама суруйан, ол кэскиллээх бырайыагынан үлэлииргэ сорунар. Онуоха Конституция 114-с ыстатыйатыгар киирэр көннөрүүлэр тирэх буолуохтара.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением