Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -13 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Пилота суох пуойастар

Ааспыт нэдиэлэҕэ Судаарыстыбаннай Дуумаҕа «Арассыыйа тимир суоллара» АУо генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Олег Белозеров хампаанньа үлэтин түмүгүн, инники былааннарын билиһиннэрдэ уонна дьокутааттар, фракциялар ыйытыктарыгар…
24.03.24 10:24

Уопсастыба

Терактан эмсэҕэлээбит дьону өйүүргэ сокуон барылын киллэрдилэр

Судаарыстыбаннай Дуумаҕа терактан эмсэҕэлээбит Арассыыйа олохтоохторун өйүүр туһунан сокуон барылын киллэрдилэр. Бу докумуону Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуокка сис кэмитиэтин чилиэнэ Оксана Дмитриева көҕүлээтэ. Ол туһунан «Парламентская газета»…
27.03.24 09:39

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Дьаҥ иккис долгуна өссө улаханнык баалырда. Өскөтүн саас-сайын ыарыһах ахсаана сууккаҕа 100-кэ тиийбэт эбит буоллаҕына, билигин 200-чэкэ буолла. Өссө ити Роспотребнадзор ааҕар ньыматынан. Оттон кинилэр бигэргэтиилэрэ суох төһөлөөх элбэх киһи ыалдьарын санаан көрүҥ. Дэлэҕэ РФ премьер-миниистирэ Михаил Мишустин: “Эрэгийиэннэр баһылыктара баар кыһалҕаларгытын барытын аһаҕастык этиҥ. Наада буоллаҕына, көмө ыытыахпыт”, -- диэ үһү дуо? Ол аата кини да кулгааҕар баар отчуоттааҕар быдан элбэх киһи сутулларын тиэртэхтэрэ дии...

Дьаҥ иккис долгуна өссө улаханнык баалырда. Өскөтүн саас-сайын ыарыһах ахсаана сууккаҕа 100-кэ тиийбэт эбит буоллаҕына, билигин 200-чэкэ буолла. Өссө ити Роспотребнадзор ааҕар ньыматынан. Оттон кинилэр бигэргэтиилэрэ суох төһөлөөх элбэх киһи ыалдьарын санаан көрүҥ. Дэлэҕэ РФ премьер-миниистирэ Михаил Мишустин: “Эрэгийиэннэр баһылыктара баар кыһалҕаларгытын барытын аһаҕастык этиҥ. Наада буоллаҕына, көмө ыытыахпыт”, -- диэ үһү дуо? Ол аата кини да кулгааҕар баар отчуоттааҕар быдан элбэх киһи сутулларын тиэртэхтэрэ дии...

  Мааска кэтии этикетэ олохтонуохтаах

  Бу ыарыынан сир үрдүгэр 52  мөлүйүөнтэн тахса киһи ыарыйда да, туох дьиибэ вируһа буоларын билиҥҥэ диэри чопчу билбэппит. Ким эрэ  сыстыбытын сэрэйбэккэ да аһарар, кими эрэ начаас сиэн охторор. Аны ханнык уоргаҥҥа охсоро, кэлин содула хайдах буолара барыбытын долгутар. Онуоха СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин штаты таһынан кылаабынай пульмонолога Аграфена Аргунова бу курдук быһаарар:

-- Улаханнык ковидтаабыт киһи тыҥата биир сылы быһа чөлүгэр түһэр. Чэпчэкитик ыалдьыбыттарга 1-2 ыйынан үтүөрэр. Биллэн тутар, бактериальнай пневмониятааҕар COVID-19 вируһунан сэбиргэхтэтэр быдан ыараханнык ааһар. Атын уорганнаргын эмиэ сиэн сөп. Табахсыттарга оһуоба кутталлаах.

Без названия 2 1

Ыалдьыбыккын кэннэ үөскээбит антитела киһи хааныгар 6-12 ый эрэ сылдьар уонна сүтэн хаалар. Уопсайынан, билигин барыта сабаҕалааһын кэриэтэ түмүктэр, иҥэн-тоҥон саҥа үөрэтэн эрдэхтэрэ дии. Биирдии вируһу уонча сыл чинчийээччилэр. Оттон бу ыарыы кэлбитэ аҕыйах ый буолла, онон чопчу туох да быһаарылла илик. Ол иһин наар мааскаҕытын кэтэ сылдьыҥ. Японияҕа, Кэриэйэҕэ күһүн-саас грипп, ОРВИ эпидемията турда да, нэһилиэнньэ туох да күһэйиитэ-этиттэриитэ суох бэйэтэ мааска кэтэр. Бука бары. Оннук этикети биһиги ылыныахпытын наада. Элбэхтэ туттуллар маасканы сууйан баран, булгуччу өтүүктүүр буолуҥ. Аналитиктар этэллэринэн, бу ыарыы 2021 сыл аҥаарыгар диэри сүтэр чинчитэ суох. Баҕар, өссө да уһуо, ким да билбэт.

   Эмп тиийэр дуо?

   “Арбидол булбатыбыт”, “Дэриэбинэ аптекатыгар антибиотик суох”, “Биир эмп сыаната тоҕо араас-араас буоларый?”, “Гриппферон” спрейэ биир сиргэ -- 458 солк., атыҥҥа -- 600 солк.”, “Тоҕо эмп сыанатын хонтуруоллаабаттарый?”... Итинтэн да атын үҥсүүлэри, ыйытыылары социальнай ситимнэргэ дьон суруйбут буолар.

Росздравнадзор управлениетын Саха сиринээҕи салаатын салайааччытын солбуйааччы Изабелла Винокурова:

         --Сыл аайы РФ Бырабыыталыстыбата “Перечень жизненно необходимых и важнейших лекарственных препаратов для медицинского применения” диэн дьаһалы таһаарар. Быйылгы испииһэккэ 758 эмп (наименование) киирэн турар. Онно бу ыарыыга наадалаах “Арбидол”,“Ингавирин”, “Амоксиклав”,“Азитромицин”, “Кагоцел”, о.д.а. – барыта баар. “Гриппферон” хааппыланан кутуллар эмэ испииһэккэ баар. Оттон спрейэ киирбэтэх, онон сыанатын атыылыыр аптекалар бэйэлэрэ быһаараллар.

Ити “Перечень... лекарств” киирбит эмтэргэ аптека хас бырыһыан эбэн атыылыан сөбүн, “надбавка” кээмэйин СӨ Сыана бэлиитикэтигэр кэмитиэтэ олохтуур. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит киэҥэ, эмп тиэйиллэн тиийэрэ ырааҕа, уустуга бэрт буолан, 2016 сылтан ыла айанын ороскуотун сыанатыгар эбэргэ 3 түөлбэҕэ араарар буолбуттара: I зонаҕа Дьокуускай, Нерюнгри, Жатай киирэр. Үһүс бөлөххө арктическай оройуоннар бары. Хаалбыт киин, илин эҥээр, Бүлүү бөлөх, арҕаа, соҕуруу улуустар -- бары  иккискэ. Аны туран, эмтэри эмиэ бөлөххө араараллар: 50 солкуобайга диэри, 50-500 солк. уонна 5 мөһөөхтөн үөһэ сыаналаахтар. Холобура, 50 солкуобайга диэри сыаналаах эмкэ I зоналар 28 %-тан үрдэтиэ суохтаахтар. Иккистэр хааччахтара 47 бырыһыан. Оттон хотуларга – 89 %.

Без названия 3 1

         СӨ Доруобуйаҕа харыстабылын министиэристибэтэ ый аайы бу “Перечень...” киирбит эмтэр атыыларын сыанатын быһа холоон быһар (предельные розничные и оптовые цены на лекарства) уонна ол ыйынньыгы министиэристибэ саайтыгар ыйыыр. Аптекалар сыаналарын онтон көрөн оҥороллор. Минздрав туруорбут сыанатыттан аптека үрдэтиэ суохтаах. Аатыылаһааччы көрдүн диэн, кумааҕыга бэчээттээн, эркиннэригэр иилиэхтэрин, табылыысса кээмэйэ наһаа улахан, ханнык да бэчээтинэй илиискэ баппат. Онон саайтан быһа көрдөрөллөрө судургу. Эми атыылаһар киһи өскөтүн сыанатыгар саарбахтаатаҕына, ол докумуону ирдиир бырааптаах. Оччоҕо атыылааччы саайты арыйан, чахчы этиллибит сыананы тутуһалларын дакаастыахтаах. Туох да манна кистэлэҥ суох, бары билэллэригэр аһаҕас информация.Аны туран, Росздравнадзор хонтуруоллуур уорган буоларын быһыытынан, аптекалар ити “Перечень...” эмтэрин сыаналарын туруоралларыгар барыларын (чааһынайдары, судаарыстыбаннайдары) бэрэбиэркэлиир. “Лицензионный контроль” диэн буолар.

Холобура, ол саайка турбут сыанаттан ыаратан атыылыылларын биллэххитинэ, биһиэхэ, Росздравнадзорга, эбэтэр Сыана бэлиитикэтин кэмитиэтигэр, биитэр борокуратуураҕа эрийэн тахсан үҥсүөххүтүн сөп. 

Билигин бу тыҥааһыннаах балаһыанньа кэмигэр аптекалар эминэн хааччыллыыларын күн аайы кэтии, мониторинг ыыта олоробут. “Дьаҥ утары туттуллар эмтэр суохтар”, -- диир сыыһа. Баҕар, биир эмэ кыра чааһынайга суоҕа буолуо, ол эрээри улахан аптекаларга толору баар. Ити биир кэмҥэ бырагыраамаҕа кэһиллии (сбой) буола сылдьыбыта. Тоҕо диэтэххэ, саҥа сокуонунан, от ыйын 1 күнүттэн эмп барыта маркировкаланар диэн буолбута. Оннук маркировкалыыр элбэх бириэмэни ылар. Холобура, “Арбидол” бүтэн, саҥа баартыйа кэлбитэ. Ону “приход” диэҥҥэ бэлиэтиир уһун баҕайы буолан, ол бириэмэҕэ нэһилиэнньэ эмп бүппүт дии санаан, аймалҕан таһаарбыта. Ол иһин билигин арыый судургутуллубут ньыманан маркировкалыыры көҥүллээтилэр, онон тардыллыы-бытаарыы суох буолла, оннуларын буллулар.

Ыалдьыбыт киһи үүт туттарбат

Үүт туттарар ыал ковидтаатаҕына, кини үүтүн туталлар дуо?  Сүөһүлээх үгүс ыалы долгутар мунаах ыйытыыга СӨ Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин ас-үөл бырамыысыланнаһыгар салаатын сүрүн исписэлииһэ Веронида Егорова хоруйдуур:

Без названия 4 1

--СӨ Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ «Алгоритм действий при угрозе распространения (возникновения) коронавирусной инфекции на объектах приемки и переработки молока Республики Саха (Якутия)” диэн бирикээһи таһаарбыта. Онно бигэргэтиллибит бэрээдэги тутуһабыт. Ол курдук, икки  түгэҥҥэ биһиги үүтү тутууну тохтотобут: 1. Үүт туттарааччы ыалдьыбыт буоллаҕына, 14 күҥҥэ туттарара бобуллар. 2. Үүтү тутар пуун 3 күҥҥэ үлэтин тохтотон, дезинфекция ыытар. Оттон алтыспыт (контактаспыт) дьоно  анаалыстара биллиэр диэри үлэҕэ кэлбэттэр. Ыалдьыбыт киһи 14 күн эмтэнэн баран, туох баар анаалыһа барыта үчүгэй буоллаҕына, терапевтан үтүөрбүтүн туоһулуур ыспыраапкалаах кэллэҕинэ, тутан саҕалыахтаахтар. Көннөрү “контактаахтар” эмиэ 14 күҥҥэ туттарбаттар

Вирус үүт нөҥүө сыстыбат. Ол эрээри ирдэбил баар, ону хайаан да тутуһуохтаахпыт. Улахан хаһаайыстыбалар ыалдьыбыт киһи оннугар солбуһугу булар буоллахтарына, үүттэрин туттараллар.

Ууратыа, уһулуо суохтаахтар

 Пандемия үлэ көрүҥүн, киэбин, тэтимин, ирдэбилин, бэрээдэгин -- барытын уларытта.

 СӨ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирин солбуйааччы Афанасий Постников:

-- Ил Дархан алтынньы 13 күнүнээҕи 1469-с №-дээх Ыйааҕынан тэрилтэлэр үлэһиттэрин дьиэттэн олорон үлэлэтэргэ күһэллиэхтээхтэр. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэҕэ муниципальнай уонна судаарыстыбаннай бүддьүөт үлэһиттэрэ барыта холбоон 22 353 эбит буоллахтарына, итинтэн 58 %-нара ыраахтан (дистанционнай) үлэҕэ көспүттэрэ. Муҥутуур бэлэмнээх буолуу балаһыанньатын ирдэбилин үлэ биэрээччилэр төһө толороллорун биһиги исписэлиистэрбит күн аайы бэрэбиэркэлииллэр. Маныаха үлэһиттэр хамнастара 100 % төлөнүөхтээх. Оттон толорор эбээһинэ ыраахтан кыайан оҥоһуллубат үлэ буоллаҕына, тэрилтэ салайааччыта уонна каадыр отдела сүбэлэһэн баран, бу киһини уоппускаҕа ыытыахтаахтар эбэтэр атын табынастаах ньыманы толкуйдуохтаахтар.  Больничнай ылар буоллаҕына, 4 күнүн тэрилтэтэ төлүүр,  онтон икки нэдиэлэтин социальнай страховка пуондата.

1bdf34223abe83306b3e2356f7644d0c 3

Ыалдьыбыт киһи тэрилтэтигэр булгуччу биллэриэхтээх.Аны, ыарыһаҕы кытта алтыспыт киһи үлэтигэр эмиэ кэлэрэ бобуллар. Онуоха киниттэн “контактааҕын” туоһулуур туох да ыспыраапканы көрдүө суохтаахтар, тылыгар итэҕэйиэхтээхтэр. Ол туһунан Роспотребнадзор балаһыанньатыгар ырылхайдык сурулла сылдьар. Икки нэдиэлэҕэ дистанционнай үлэҕэ көһөрүөхтээхтэр. Оттон 65-тэриттэн үөһэ саастаахтар бука бары дьиэлэригэр олорон үлэлииллэрэ булгуччулаах. РФ сокуоннарынан уонна балаһыанньаларынан кинилэргэ больничнайдарын салҕаан иһиэхтээхтэр. Үлэттэн ууратар бырааптара суох. Буолаары-буолан пандемия кэмигэр. “Хааччахтааһыҥҥа наар олороҕун, биэнсийэ саастааххын” диэн ууратыы -- Үлэ кодексытын кэһии. Төрүөтэ суох устуу диэн буолар. Ил Дархан дьаһалыгар да, улуус суһал штабын балаһыанньатыгар да сурулла сылдьар – үлэ биэрээччи 65-тэриттэн үөһэ саастаах үлэһиттэрин дистанционнай үлэҕэ көһөрүөхтээҕин туһунан. Уураппыт буоллахтарына, биһиэхэ, Үлэ министиэристибэтигэр, эбэтэр суһал ыстаапка, биитэр Үлэ инспекциятыгар сайабылыанньа суруйуохтаах.

         Уопсайынан, уоппускаҕа, больничнайга сылдьар киһини ууратар сокуонун көҥүллэммэт. Больничнайга киһи 10 ый сылдьар бырааптаах. Онуоха 15 күн буола-буола уһаттаран иһиэхтээх.     

Оройуон киэнинэн сирдэтиҥ

СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин нэһилиэнньэҕэ медицинскэй көмөнү оҥорор департаменын салайааччыта Вера Тарасова;

--Оройуон суһал ыстаабын сводката уонна Роспотребнадзор таһаарар статистиката тоҕо араастаһалларын бары муодаргыыллар. Итиниэхэ Роспотребнадзордар бэйэлэрэ ааҕар туспа методикалаахтар. Атын эрэгийиэннэр эмиэ бары оннук ньыманан ааҕаллар. Кинилэр сүрүн соруктара -- эпидемиологическай процесс хайдах сайда турарын кэтээн көрүү буолар. Онон күн бүгүҥҥү балаһыанньаны улуускут ыстааба таһаарар сводкатынан сирдэтиннэрэргит ордук. Тоҕо диэтэххэ, Роспотребнадзор таһаарар статистиката бүгүҥҥү дааннай буолбатах, хас да чинчийиигэ чопчу бигэргэммит эрэ анаалыстардаах дьон ыалдьыбытын ахсааҥҥа ылар. Билигин улуустарга ИФА уонна ИХА тиийдэ, онон анаалыстары бэйэлэригэр оҥорор буоллулар. Ол түмүгүн Роспотребнадзор статистикаҕа киллэрэрин дуу, суоҕун дуу бу диэн этэр кыаҕым суох. Оттон Доруобайа харыстабылын министиэристибэтин статистикатыгар хайаан да киирэллэр.

Ирдэбиллэри тутустахха эрэ

Роспотребнадзор Саха сиринээҕи управлениетын салайааччытын солбуйааччы Наталья Борисова:

--Бу пандемия кэмигэр бэйэҕин бэйэҥ эрэ харыстаннаххына ыалдьыбаккын. Элбэх киһилээх сиргэ мааскаҕытын кэтэ, дистанцияны тутуһа сылдьыҥ. Мыыланан 20 сөкүүндэ суунуҥ, тарбаххыт ыыраҕын, тыҥыраххыт аннын аалан. Бэрчээккилээх да буоллаххытына, ону эмиэ  антисептигынан ыстаран ыраастыы сылдьыҥ.

Без названия 5

Билигин каникул кэмэ. Оҕолору олох киинэ тыйаатырдарыгар эҥин ыытымаҥ. Кылааска эбэтэр уһуйаан бөлөҕөр биир эмэ оҕо ковидтаабыт  буоллаҕына, кылааһынан (бөлөҕүнэн) бары харантыыҥҥа бараллар. Оттон ОРВИ-нан кылаас эбэтэр бөлөх 20 бырыһыана ыарыйдаҕына.

Өрөспүүбүлүкэ тас өттүттэн кэлээччилэр 3 күн иһигэр анаалыс туттарыахтаахтар уонна ол биллиэр диэри хааччахтааһыҥҥа олоруохтаахтар. Аны туран, ковидынан өлбүт киһини харайарга эмиэ ирдэбил баар. Бу ыарыы патогеннаһынан иккис бөлөххө киирсэр. Ол аата сыстыганнаах эпидемия диэҥҥэ. Онон тимир хоруопка кистииллэр. Аһан көрбөттөр. Атаарыыга аҕыйах чугас дьоно эрэ сылдьыахтаахтар.

Оҕо эмиэ ыалдьар

Оҕо бырааһа Саргылана Гуляева:

--“Кыра оҕо ыалдьыбат” диэн сыыһа өйдөбүл. Ыалдьаллар эрээри, 80 бырыһыаннара туох да сибикитэ суох аһардар. Олох сылаабай, мөлтөх доруобуйалаах, аһаах буоллаҕына биирдэ сэбиргэхтэтэр. Оннук оҕолору стационарга ылан эмтиибит. Билиҥҥи туругунан барыта 1900 тахса оҕо коронавируска сутуллубута анаалыһын түмүгүнэн биллэр. Итинтэн 600-тэн тахсата инфекционнай балыыһаҕа сытан эмтэннэ. Куттала диэн, оҕолор үксүн тарҕатааччы (носитель) буолаллар. Онон эбээлэргэ, эһээлэргэ сылдьары тохтотоллоро ордук. Уонна оскуолаҕа баралларыгар мааскаларын кэтэ сылдьыахтаахтар.

Кытайдар курдук буолуох

Улуустарга билигин ИХА тиийэн, анаалыстарын бэйэлэригэр оҥорон саҕалаатылар. КТ доруобуйаҕа дьайыыта улаханынан, кэлинҥи эрэкэмэндээссийэнэн  рентгеҥҥэ ыытар буоллулар. Итини барытын СӨ Доруобуйа харыстабылын миниистирин солбуйааччы Алексей Яковлев нэһилиэнньэҕэ бэркэ быһааран, дьон наһаа бастааҥҥытын курдук  “КТ суох”, “ПЦР туппаттар” диэн айманара аччаабыкка дылы.

--Алтынньы 21 күнүттэн сыһыарыылаах балыыһаҕар иммуноферментнай уонна иммунохроматографическай анаалыстары босхо оҥорор буоллулар. Быраас ыытыытынан. Оттон бэйэҥ бэрэбиэркэлэнэн туттарар буоллаххына, биллэн тутар, төлөбүрдээҕэ чуолкай.

КТ-га бэйэҕит түһэ сатаамаҥ. Сардаҥалара күүстээх баҕайы, “лучевой” ноҕорууската улахан. Радиацията онкологическай ыарыыны көбүтүөн сөп. Оттон түспүт буоллаххытына, дьаабылыка эбэтэр томат хойуу утаҕын иһээриҥ.

Өрөспүүбүлүкэҕэ 42 вакцина кэлбитин эмп үлэһиттэригэр биэрбиппит. Аны 839 доза кэлиэхтээх. Ол эмиэ “кыһыл зонаҕа” сылдьааччыларга бэриллиэҕэ. Саҥа дьыл кэнниттэн 360 тыһыынча доза босхо сакаастаммыта.

Бу ыарыыны кытайдар курдук истигэн буоллахпытына биирдэ эрэ түргэнник кыайыахпыт. Кинилэр ирдэбили тутуһаллара бэрт.

корона 3

Анаалыс буолбатах, быраас быһаарар

Өрөспүүбүлүкэтээҕи клиническэй балыыһа инфекционист бырааһа Наталья Портнягина:

--Дьиэ кэргэҥҥэ биир киһи ыарыйдаҕына, булгуччу бука бары ыалдьаллар диэн буолбатах. Күүстээх иммунитеттаах киһи сыстымыан сөп. Уонна сорохтор туох да сибикитэ суох аһардаллар, анаалыс эрэ ыалдьан ааспытын көрдөрөр. Аны туран, дьиэҕэ ыалдьыбыт киһи хоско соҕотоҕун изоляцияланнаҕына,  дьиэлээхтэрин сутуйумуон сөп.

         Ыалдьыбыт бастакы күннэргэ ПЦР туттарар ордук. Тоҕо диэтэххэ, ковид бастаан айах-мунну убаҕаһыгар (слизистэйигэр) сылдьар. Онтон тыҥаҕар түһэн, салгыы тугун мөлтөҕөр тарҕанар, ис уоргаҥҥа барытыгар охсуон сөп. Көннөрү тымныыйыттан онон уратылаах. ИФА-ны ыалдьыбытыҥ нэдиэлэ буолбутун кэннэ туттарар ордук. Антитела үөскээбитин быһаарар курдук. Аны туран, ПЦР наһаа “чувствительнай” анаалыс. Ол иһин бэлэмнэниэхтээххин, ол күн хааппыла эҥин куттубакка. Куоракка аҕалалларыгар транспортировакатын эмиэ ирдэбилинэн тутуһан тэрийиэхтээхтэр. Оччоҕо биирдэ эрэ сөптөөх түмүгү таһаарыа. Куһаҕана диэн, вирус уларыйа турар. Нууччалыы эттэххэ, мутируйдаан иһэр. Ол иһин анаалыс сорохтор ыарыыларын көрдөрбөт. Ол гынан баран, ол ПЦР “отрицательнай” буолла да, ыалдьыбатах диэн буолбатах. ИФА уонна КТ түмүгүнэн быраас “коронавирустаабыт” диэн диагноһы туруорар.

         “Тыҥата 80 бырыһыан эмсэҕэлээбит” эҥин диэн, ол аата кэлимсэ хап-хара гына сиэниллибит диэн буолбатах, онон-манан чэр курдук буолар. Ону суумалаан этэллэр. Ол бүтэ оһоро өр кэм, сылы сыллаан сылдьыан сөп. Маныаха эмтэнэн баран, тыыны гимнастикатын оҥорор туһалаах.

Эми аһара иһэр сэрэхтээх

Өрөспүүбүлүкэтээҕи клиническэй балыыһа бырааһа Альбина Петрова:

--Ыарыыттан харыстанан, “Арбидолу” наһаа мээнэ, санаатах аайы иһэр эмиэ табыллыбат. Ыалдьыбыт киһилиин алтыспыт дьон профилактика быһыытынан 3-4 нэдиэлэ устата 200 мг таблетканы күҥҥэ иккитэ иһэллэр. “Гриппферон” хааппылатын 10 күн устата күҥҥэ 2-тэ кутталлар.

Температуралаатыгыт да, хайаан да бырааһы ыҥырыҥ. Бэйэҕит интэриниэтинэн эмтэнэргит сыыһа. Эрэкэмэндээссийэнэн бастаан дьиэҕэ эмтииллэр. Онтон үчүгэй буолбатаҕына, КТ-га ыыталлар. Онно пневмонияны көрдөрдөҕүнэ, балыыһаҕа киирэр. Ыалдьыбыт киһи хаанын убатан, киэһэ аайы “Ацетилсалициловая кислота” чиэппэрин иһиэн сөп. Пневмониятыга сүнньүнэн “Азитромицин” уонна “Амоксиклав” аныыллар. Ол кэнниттэн микрофлораны оннугар түһэрэр туһуттан  пробиотиктары иһиэххэ наада.

 Волонтердар барахсаттар

         Бу дьаҥ туруоҕуттан 65-тэриттэн үөһэ саастаахтар хааччахтааһыҥҥа хаайыллан олороллор. Кинилэргэ волонтердар көмөлөһөллөр. Ол туһунан  колл-кииннэрин сүрүннээччи Алексей Данилов кэпсиир:

--Билиҥҥи туругунан өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 29 тыһыынчаттан тахса сайаапка нэһилиэнньэттэн киирдэ. Ити харантыын саҕаланыаҕыттан. Улуустарынан ылан көрөр буоллахха, Уус Алдаҥҥа, Сунтаарга, Ньурбаҕа, Чурапчыга, Аммаҕа үволонтердар өҥөлөрүн ордук хото туһаналлар эбит. Өрөбүл күн үлэлээбэппит. Ол иһин биир нэдиэлэтээҕи астарын барытын биирдэ ыллартарар гына сакаастыылларыгар көрдөһөбүт. Тоҕо диэххэ, баскыһыанньаҕа эрийэллэр. Ол күн биһиги ыстааппытын дезинфекциялыыбыт.  Колл-киин төлөпүөнүн нүөмэрэ  -- 8(800)200-34-11. Бу Москваҕа баар сүрүн ханаалбыт. Кинилэр биһиэхэ аадырыстыыллар.

5e82b3450329b 2

Хас биирдии сайаапка болҕомтоҕо ылыллар. Бэриллибит күнүгэр толоробут. Үксүн бары эмп уонна ас ыллараллар. Эмтэртэн “Арбидол”,  С битэмиини. Бородуукталарын илдьэргэ волонтердар бары санитарнай ирдэбили тутуһаллар. Күҥҥэ 3-4 паара бэрчээкки биэрэбит уонна мааскаларынан хааччыйабыт. Үөрэх дьыла саҕаланан, Дьокуускайга волонтердар тиийбэттэр. Онон Жатайдааҕы техникум уонна Дизайн кэллиһиэн социальнай  үлэ салаатын устудьуоннарын быраактыка курдук үлэлэтэ сылдьабыт. 14 саастарыттан үөһэ саастаах оҕолор эмиэ көмөлөһөллөр. Аҕам саастаахтар кытта бааллар. Кинилэр “серебряные волонтеры” диэн буолаллар. Дьиэлэригэр олорон, оҕолорго ыйан-кэрдэн биэрэллэр.

Сэтинньи бүтүүтүгэр диэри...

“Сэтинньи бүтүөр диэри улуустарга эпидемиологическай балаһыанньаны тупсарыҥ”, -- диэн соругу туруорда Ил Дархан Айсен Николаев баһылыктары кытта видео-сибээһинэн мунньахха.

Алтынньы 31 күнүттэн ыалдьыбыт киһи ахсаана сууккаҕа 190 тахса буолла. Нэдиэлэ иһигэр ковидынан ыалдьыы 6,7 % улаатта. Арассыыйа үрдүнэн 100 тыһыынча киһиэхэ ортотунан 1127 ыарыһах тиксэр эбит буоллаҕына, Саха сригэр 100 тыһыынчаҕа – 1457 (!). Ол аата биһиги ыалдьыбыт киһибит ахсаанынан Арассыыйа орто көрдөрүүтүн быдан куоһарабыт. Ол түмүгэр саамай элбэх ыарыһахтаах 15 эрэгийиэн иһигэр киирдибит.

--Баһылыктар тэрилтэ салайааччыларын, үлэ биэрээччилэри уоннна 65-тэриттэн үөһэ саастаах дьону кытаанахтык хонтуруоллааҥ. Төһө кыалларынан барыларын дьиэттэн үлэлииргэ көһөрө сатааҥ. Саастаах дьону уонна күүскэ ыалдьыбыттары тута балыыһаҕа киллэрэн иһэр курдук улуус кылаабынай бырааһын кытта кэпсэтиҥ. Улууска атын сиртэн кэлэр дьон дьиэлэригэр олорон хааччахтаналларын ирдээҥ, маассабай тэрээһиннэри ыытартан туттунуҥ. Сыбаайбалары, үбүлүөйдэри тэрийбэттэрин курдук өйдөтөр-сэрэтэр үлэни ыытыҥ. Муҥханы элбэх киһилээх тэрийимэҥ. Оҕолор уопсастыбаннай сирдэргэ сылдьалларын буойуҥ. Санитарнай ирдэбиллэри кытаанахтык тутустахпытына эрэ биһиги бу дьаҥы кыайыахпыт. Ханна баһылыктар нэһилиэнньэҕэ сэрэтэр-өйдөтөр үлэни ыыталлар, күүскэ хонтуруоллууллар, онно ыалдьыы аҕыйаҕа көстөр”, -- диэн эттэ Ил Дархан.

Бу күннэргэ СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэстэбиитэллэрэ элбэх ыарыһахтаах улуустар суһал ыстааптарыгар сүбэ-ама биэрэ, ыйа-кэрдэ, методическай көмөнү оҥоро тахсан эрэллэр. Холобура, СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина Бүлүүгэ сырытта. Сэтинньи 5 күнүттэн Таатта, Ленскэй, Сунтаар, Ньурба, Орто Халыма, Аллайыаха, Мэҥэ Хаҥалас, Өлүөхүмэ оройуоннарыгар барыы саҕаланна.

Бэчээккэ Анисия Иевлева бэлэмнээтэ.  

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением