Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Ытык Дьааҥы сиригэр Сылгыһыт Күнэ алгыһы түhэрииттэн саҕаланыаҕа

Мария Архипова хаартыскаҕа түhэриитэ. 2023 с. / ЯСИА/ Кэлэр ый саҕаланыытыгар ытык Дьааҥы сиригэр Аартыка эргимтэтигэр тыа хаhаайыстыбатын сайдыытын итиэннэ хоту сир тыйыс айылҕатыгар саха сылгытын үөрдээн иитиини сайыннарыы кэскилин торумнуур аҕыс улуус…
29.03.24 18:26

Уопсастыба

Сунтаартан “Алгыс” түмсүү ыалдьыттаата

Өлөөҥҥө Сунтаартан “Алгыс» диэн аҕам саастаах дьон ансаамбыла, 11 киһилээх дэлэгээссийэ ыалдьыттаан барда. Ыраахтан кэлбит ыалдьыттар бастаан “Алакуо” норуодунай этно-фольклор ансаамбыл кыттыылаахтарын кытары көрүстүлэр. Күн иккис аҥаарыгар ыалдьыттар…
29.03.24 18:50

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Сунтаар улууһугар Нина Герасимова салайааччылаах «Татыйыына» пиэрмэтэ бэйэтин хааччыйар эйгэтин кэҥэтэн иһэр. Быйылгыттан нэһилиэнньэни үүт аһылыгынан хааччыйыыга биир кэскиллээх дьыаланы саҕалаата.

Сунтаар улууһугар Нина Герасимова салайааччылаах «Татыйыына» пиэрмэтэ бэйэтин хааччыйар эйгэтин кэҥэтэн иһэр. Быйылгыттан нэһилиэнньэни үүт аһылыгынан хааччыйыыга биир кэскиллээх дьыаланы саҕалаата.

 Ааспыт нэдиэлэҕэ Орловскай уобаластан кэлиэхтээх 120 симментал ынаҕы көрсөөрү, Сунтаар Илимниириттэн биэрэстэ кэриҥэ тэйиччи, бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта Иван Чжан оттуур ходуһатыгар Маарга киэһэ 7 чаастан кэтэстибит. Күүтэ таарыйа бу тэрээһин биир эппиэттээх киһитэ Зинаида Ивановалыын сэһэргэстим. «Ил-Тосхол» ТХПК быйыл муус устар 14 күнүгэр сокуоннайдык регистрацияламмыт. Бэрэссэдээтэлэ Нина Герасимова, тыа хаһаайыстыбатын бырайыагын салайааччыта Зинаида Иванова. Бастакы тэрээһинигэр ороскуоттаммыт үбү-харчыны барытын «Татыйыына» фирма уйуммут. «Якутпроект» көмөтүнэн Илимнииргэ, урукку сопхуос хотоннорун оннугар, 120 сүөһүгэ анаан пиэрмэ тутулла турар. Новосибирскайтан 14 киһилээх тутуу биригээдэтэ кэлэн үлэлиир. Матырыйааллара барыта тиэллэн кэлбит. Дуогабар быһыытынан алтынньы 5 күнүгэр бүтэриэхтээхтэр. Саҥа тэриллибит производственнай кэпэрэтиипкэ биир сүрүн боппуруоһунан сүөһүлэр аһылыктара буолар. Манна эмиэ бэрт эрдэттэн үлэлээбиттэр. 84 гаҕа зеленка ыһан сиилэстээбиттэр. 30 сыл таах туһаныллыбакка сыппыт бааһынаны мэхэньисээтэр Александр Васильев оҥорбут. Эбиэстэрин үүнүүтэ үчүгэй, 300 туоннаны сиилэстээбиттэр. Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын научнай институтун кытта бииргэ дуогабардаһан үлэлэрин саҕалаабыттар. Кыстыгы туоруурга 700-800 туонна оту атыылаһыахтаахтар.

маны сунтаар jpg

Уһун, бүтэй кузовтаах 5 улахан массыына халлаан хараҥарбытын кэннэ, киэһэ 9 чааска субуруһан кэллилэр. Фаралар уоттарыгар сүөһүлэри түһэртээтилэр. Бу дьыалаҕа улахан уопуттаах, Тааттаттан төрүттээх суоппардар салайааччылара Николай Мочкин айанын туһунан кылгастык маннык билиһиннэрдэ: «Суоппардарбын Ньурбаттан, Үөһээ Бүлүүттэн, Дьокуускайтан сүүмэрдээн талбытым. Уулаах симментал ынахтарбытын Орловскай уобаластан Ливны куорат «Георгиевскай» уонна «Сергиевскэй» сопхуостарыттан аҕаллыбыт. Тиэммит күммүтүттэн аахтахпытына, 21 күн устата айаннаан кэллибит. Маннык бөдөҥ, улахан ынахтары аан бастаан тиэйдибит. Биирдии сүөһү быһа холоон,  550-600 киилэни үктүүрэ буолуо».

Кэпэрэтиип салайааччыларын тэрээһиннэрин, саҥа саҕалааһыны көрөөрү-истээри Илимнииртэн, Сунтаартан интэриэһиргээн  кэлбит 50-ча киһи хайҕаата. Оҕуруокка, ыһыаҕы санатар, салама субуруччу ыйаммыт. Ыраах сиртэн сылайан-элэйэн кэлбит ыалдьыттарыгар анаан, субуруччу тардыллыбыт сандалыга ас арааһа ууруллубут. Күлүбүрэччи умайар кутааҕа улахан олгуйдарга күөс оргуйар. Төһө даҕаны хараҥардарбыт, алгысчыппыт Владимир Петров аал уотун уматан, саҥа тэрээһин оннун булан, үүттээх сүөһүлэр Илимниир сиригэр олохсуйан, нэһилиэнньэни үүт бородууксуйатынан хааччыйалларыгар алҕаата. Фара уотунан тыктарыллан туран, бу дьыалаҕа көмөлөспүт салайааччыларбыт, суоппардартан Николай Мочкин бэйэлэрин баҕа санааларын эттилэр, инникитин үчүгэй үлэни баҕардылар.

маны сунтаар

Тыһаҕастар бары уулаахтар. Алтынньы ыйтан төрүөхтээхтэр. Онон кыһын, ынахтар маассабайдык уолар кэмнэригэр, өлгөм үүтү биэриэхтэрэ. Сүөһүнү атыылаһыыга, тиэйэн аҕалыыга, араас тутууларга барбыт үп-харчы ороскуотун эһиил 2021 сылга сорҕотун Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ төлүөхтээх. Сүөһү аһылыгын бэлэмнээһиҥҥэ, күрүөлэри-хаһаалары тутууга, буоланы таҥастааһыҥҥа эмиэ министиэристибэни кытта үлэлиэхтээхтэр. Үлэһиттэри  эмиэ эрдэттэн сүбэлэһэн быһаарбыттар. Илимнииртэн 15 олохтоох киһини кэпсэппиттэр. Саҥа тэриллибит «Ил-Тосхол» кэпэрэтиип салайааччылара бу инникитэ кэскиллээх, нэһилиэнньэни аһынан-үөлүнэн хааччыйыыга хайҕаллаах дьыаланы тэрийсиини өйөөбүт, улаханнык көмөлөспүт улууспут баһылыга Анатолий Григорьевка, тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начаалынньыга Иван Тихоновка  улахан махталларын тиэрдэллэр.  

  Иван ЧАГДИНСКАЙ.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением