Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . 3 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Сааскы көтөр

Халлаан сылыйарын, сааскы ылааҥыны кытта тэҥҥэ кэлбит туллуктарбытын, тураахтарбытын,…
19.04.24 12:04

Бэлиитикэ

Ыам ыйын маҥнайгы дэкээдэтигэр 

Саха Сиринээҕи Гидреметеокиин биллэрбитинэн, Өлүөнэ өрүс эстиитэ Ленскэй оройуонугар ыам ыйын маҥнайгы дэкээдэтигэр сабаҕаланар, Өлүөхүмэ, Хаҥалас, Нам уонна Дьокуускай учаастагар ыам ыйын дэкээдэтигэр күүтүллэр. Кэбээйигэ уонна аллараа сүүрүгэр иккис дэкээдэ…
19.04.24 12:18

Экэниэмикэ

397 500 солк. хамнастаах фрезеровщигы үлэҕэ ыҥыраллар

Билигин Арассыыйа уонна Саха Сирин үрдүнэн үлэтэ суох дьон ахсаана хаһааҥҥытааҕар даҕаны аччаан турар кэмэ. Бырамыысыланнаска 300 000 – 390 000 солк. хамнастаах үлэ миэстэтэ кырыы кырыытынан, итинник үрдүк хамнаска, киһи эрэ сөҕүөх, үлэһит тиийбэт. Ол туһунан…
17.04.24 09:46

Уопсастыба

Пааматынньыктары саҥардыы

Быйылгы сылга Дьокуускайга сэттэ пааматынньыгы тупсарыахтара. Ол курдук, Ленин, митрополит Вениамин, Дежнев уонна Абакайаада, Бекетов, Кулаковскай, 1920-с сс. хомсомуоллар пааматынньыктара уонна Гагарин бүүһэ, итиэннэ Покровскайга Г.Орджоникидзе дьиэтэ…
18.04.24 18:08

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

«Марфа» кинигэ биһирэмэ

Кулун тутар 3 күнүгэр СӨ Судаарыстыбаннай сыыркатын уораҕайыгар Арассыыйа үтүөлээх, Саха Сирин норуодунай артыыһын Марфа Колесова-Расторгуева чаҕылхай олоҕун, үлүскэннээх үлэтин сырдатар «Марфа» кинигэни биһирэмнээтилэр. Бу күн Марфа Петровна төрөөбүт күнэ…
05.04.24 12:24

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Кулун тутар – Дьөһөгөй ыйа. Хараҥа аҕыйаан, сырдык баһыйыытын Дьөһөгөйүнэн бэлиэтиибит. Дьөһөгөй диэн Айыы. Кини үһүс халлааҥҥа олорор. Урут уруккаттан Дьөһөгөй – сылгы таҥарата. Дьөһөгөй Айыы киһиэхэ күүһү, сатаан үлэлиир дьоҕуру, хаһаайын буолууну биэрэр. Хаһаайын диэн бэйэ бас билэр күрүөлэнии – хаһааланыы, дьиэлэнии – уоттаныы, үүнээйи үүннэрии, сүөһүлэнии, сылгыланыы.

Кулун тутар – Дьөһөгөй ыйа. Хараҥа аҕыйаан, сырдык баһыйыытын Дьөһөгөйүнэн бэлиэтиибит. Дьөһөгөй диэн Айыы. Кини үһүс халлааҥҥа олорор. Урут уруккаттан Дьөһөгөй – сылгы таҥарата. Дьөһөгөй Айыы киһиэхэ күүһү, сатаан үлэлиир дьоҕуру, хаһаайын буолууну биэрэр. Хаһаайын диэн бэйэ бас билэр күрүөлэнии – хаһааланыы, дьиэлэнии – уоттаныы, үүнээйи үүннэрии, сүөһүлэнии, сылгыланыы.

Дьөһөгөйтөн бэрдэриилээх киһи сылгыһыт, отчут – масчыт, тутааччы буолар. Кулун тутар ыйга төрөөбүттэр Күн бэлиэлээх киһи үтүө санаалаах, холку майгылаах, ол гынан баран өһөстөҕүнэ иннин кимиэхэ да биэрбэт. Кыыһырдаҕына ыгым, охсуһан да туруон сөп. Кыраттан долгуйар, үөрэр – хомойор. Кыһалҕаҕа түбэстэҕинэ, туора дьон хараҕар биллэрбэт буола сатыыр, көрдөһө – ааттаһа сылдьыбат.

Дьоҥҥо – сэргэҕэ биир тэҥ үчүгэй сыһыаннаах, бэрт буолары, ньылаҥныыры сөбүлээбэт. Албыннаттаҕына, хомойдоҕуна бырастыы гыммат. Күн бэлиэтэ чугас эрэ дьонугар арыллар, туора дьоҥҥо туттуна соҕус сыһыаннаһар, сэһэргэһэр киһитин олус болҕомтолоохтук истэр, истибитин ыһа-тоҕо сылдьыбат. Күн айыыларга, таҥараҕа сүгүрүйэр итэҕэллээх. Кини айылҕаттан айар дьоҕурдаах. Ону оҕо сааһыттан таба көрөн сайыннардахха, идэҕэ кубулуйуон сөп. Худуоһунньук, дизайнер, архитектор. Иистэнньэҥ, артыыс, суруналыыс, иитээччи идэлэрин баһылыыра табыгастаах. Сорох күн бэлиэлээх дьон дьоҕурдара хойутуу арыллар, оттон сорохтор дьоҕурдара төттөрүтүн эрдэ аһыллан баран, ситэ сайдыбакка умуллан хаалар. Күн бэлиэлээх киһи үлэтигэр эппиэтинэстээх, тугу оҥоруохтааҕын эрдэттэн ымпыгар-чымпыгар тиийэ былаанныыр уонна хайаан да толорор. Майгыларынан сытыы-хотуу күннэр кэлэн-баран, өрө мөхсөн, баай-талым олоҕу ситиһэллэр. Кулун тутар ыйга төрөөбүт эр дьон Күнтэн айдарыылаах буолан, дьүһүннээн көрөр, уруһуйдуур, уһанар дьоҕурдаах. Чуҥкук. Биир кэлимсэ олоҕу кэрэхсээбэт. Куруутун тугу эрэ уларыта сатыыр, саҥаны көрдүүр, айар-тутар. Үлэһит эрээри сүрэҕэлдьээтэҕинэ эбэтэр хал буоллаҕына, дьыалатын ситэрбэккэ, устунан уһатан – кэҥэтэн быраҕан кэбиһиэн сөп. Күн бэлиэтэ киһини үчүгэй өттүттэн эрэ көрө сатыыр. Кимниин баҕарар тапсар, биир тылы булар. Дьахталларга сыһыана олус үчүгэй, элбэх болҕомтону уурар. Дууһатынан романтик буолан, кэрэ аҥаардары кэрэхсиир, түгэн көһүннэр эрэ эйэргэһэр. Истиҥ, нарын сыһыаны олохтуур. Дьиэ кэргэнигэр бэриниилээх дьиҥнээх аҕа баһылык. Үбү-харчыны. Аһы – үөлү кини булар – талар, дьаһайар. Дьиэҕэ-уокка барыта бэрээдэктээх, орун оннугар буоларын ирдиир. Кулун тутар ыйга төрөөбүт дьахталлар Иһигэр туох санаалааҕа, сүрэҕэр тугу тута сылдьара, өйүгэр туох былааннааҕа биллибэт. Кыһалҕа хаарыйдаҕына кимиэхэ да кэпсээбэт. Ытаабакка – соҥообокко оргууй аҕайдык барытын бэйэтэ быһаарар. Кыраттан да үөрүнньэҥ, аһыныгас майгылаах эрээри, өһөстөҕүнэ, көрдөрөн туран төттөрүтүн дьүһүлэниэн сөп. Атын киһи кыһалҕатын өйдүү, көмөлөһө сатыыр. Санаарҕыыр түбэлтэтигэр олус улаханнык ыалдьан, уһуннук эрэйдэнэн, дууһалыын сордонон, арыый ама буолар. Тас көрүҥүнэн күн курдук сандаарбатар да, киһини бэйэтигэр тардар, итэҕэтэр, ис киирбэх. Дьиэ кэргэҥҥэ олус бэриниилээх. Соҕотох буоллаҕына олус эрэйи көрөр, аттыгар элбэх аймах дьоно баарын сөбүлүүр.



24 стр

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением