Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . 3 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Арыгы, табах харчытыттан успуорт сайдыытыгар

Итинник сокуону таһаарар көҕүлээһин Госдуума Физичэскэй култуураҕа уонна успуорка кэмитиэтигэр көрдүлэр. Маннык көҕүлээһиннэр Арассыыйа Бэрэсидьиэнин сорудаҕын чэрчитинэн бэлэмнэнэллэр, дьүүллэһиигэ киирэллэр.
22.04.24 11:24

Экэниэмикэ

Саха Сиригэр «Пятерочка» 30 маҕаһыына аһыллыаҕа

Дьокуускайга «Пятерочка» федеральнай ситим маҕаһыыннара аһыллан, олохтоох урбаанньыттар уйаларыгар уу киирдэ. Ааспыт нэдиэлэҕэ ити боппуруоһу Ил Түмэн Урбааҥҥа уонна туризмҥа сис кэмитиэтин мунньаҕар дьүүллэстилэр.
21.04.24 15:03

Уопсастыба

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Айылҕа уһуктан эрэр

Чаҕылыс-иҕилис мичээрдээх, сэргэх сэбэрэлээх, сааскы сандаархай күн сардаҥата сарсыардаттан аламаҕай тыыны киллэрдэ, сайаҕас санааны сахта. Түннүк аайы күөххэ тардыһар, тыллары-тиллэри көҕүлүүр сибэкки күн сардаҥатыгар сууланна, имэ кыыста, кустук өҥүнэн…
19.04.24 16:03

Тыа сирэ

Эмис. Ааттыын да астык

Муус устар 21 күнүгэр Олохтоох салайыныы үлэһиттэрин күнэ бэлиэтэнэр. Саха Сиригэр олохтоох салайыныы 2002 сыл ахсынньы 29 күнүгэр ыытыллыбыт муниципальнай оройуоннар, нэһилиэктэр баһылыктарын быыбарыттан саҕаламмыта. Ол иннинэ, сэбиэскэй былаас тохтуоҕуттан…
20.04.24 11:56

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Амма тыатын маһын кэрдээри сорунуу бүтүн Саха сирин аймаата. Билиҥҥи туругунан бу ойууру туран биэрдэххэ,инники өттө хайдах дьылҕаланара өйдөнөр.

Амма тыатын маһын кэрдээри сорунуу бүтүн Саха сирин аймаата. Билиҥҥи туругунан бу ойууру туран биэрдэххэ,инники өттө хайдах дьылҕаланара өйдөнөр.

Атырдьах ыйын 5-7 күннэригэр Алдаҥҥа «Ангара» уонна «Вудлэнд24» ХЭУо-лар Амма баһыгар уонна Алдан тыатыгар маһы кэрдиилэрин боппуруостарыгар уопсастыбаннас мунньаҕа ыытыллыаҕа.  Бу мунньахха Георгий Маслобойниковы кытта сирэй көрсөн олорон кэпсэтии буолуоҕа.

0eb8f19d 5d1c 49ce b04c 46d55f5dafa3

Амма өрүс төрдө Алдан хайаларыттан саҕаланар, онно дириҥ, синньигэс көҥүс устун хотугулуу-илин сүүрэр. Саха сирин 14 улахан өрүһүн ахсааныгар киирэр. Амма эбэ уһуна 1462 км, сүүстэн тахса үрэҕи хомуйа тардан, элбэх кыылы-сүөлү, көтөрү-сүүрэри иитэр-аһатар.   Өҥ буордаах нэлэмэн хочолоругар араас бэйэлээх үүнээйи, от арааһа силигилии үүнэр. Онон сыспай сиэллээх, хороҕор муостаах төлөһүйэ үөскүүрүгэр бары усулуобуйа толору баар. Амма өрүс Амма, Чурапчы, Таатта, Алдан улуустарын сирдэринэн-уоттарынан ааһар. Маны сэргэ Амма устун  өрүс аалларынан дьону-сэргэни, таһаҕас таһаллар.

Амма  сүнньүгэр  40-ча үүтүнэн аһааччы кыыл-сүөл үөскээн-ууһаан олорор, олор истэригэр күндү түүлээх киис баар. Улахан кыыллартан кэрэ быһыылаах-таһаалаах кулааһай кыыл сөбүлээн олохсуйар. Соторутааҥҥа диэри хайаларыгар сэдэхтик көстөр чубуку да баара. 64 көтөр аймах бииһин ууһа  таарыйан ааһарыттан, 57-тэ  Амма өрүс түбэтигэр олохсуйан уйаланар. Амма сиригэр 300-тэн тахса үүнээйи көрүҥэ  үүнэр, итилэртэн 27 көрүҥ сэдэхтэрин ааһан, манна эрэ үүнэр ураты айылгылаахтар (эндемичнай). Холобур, Амма кыабыката (горец амгинский) манна эрэ үүнэр. Сэдэхтэртэн, чуолаан, доруобуйаҕа  туһалаах, эмтээх бөрө сиир ото (вздутоплодник сибирский), көмүс силис (золотой корень) уонна хасхара (рододендрон золотистый) үүнэллэр.  Амма өрүс сиригэр-уотугар адьас сэдэхтик көстөр 9 үүнээйи көрүҥүн (сообществоларын) булбуттара. Итилэртэн саамай кэрэхсэбиллээҕинэн: ыылаах харыйа (пихта), сыалаах мас (кедр), тирэх (тополь), болбукта (кедровый стланик), хасхара (рододендрон золотистый) буолаллар.

KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Амма көрүөхтэн кэрэ айылҕата үөһээ дойдуттан ананан үөскээбит курдук, киһи кутун-сүрүн тутар уратылаах. Аан дойдуга биир саамай ыраас уулаах өрүс аатын ылыан ылар. Дьон-сэргэ таптаан сынньанар, этин-сиинин, кутун-сүрүн чөлүгэр түһэрэр үтүө айылгылаах. 


Аммам барахсан!

Ахтабын аат ааттаан,

Дойдубун булларбын

Дуоһуйа түһэбин.

Таптыыбын даҕаны

Нэлэмэн хочоҕун,

Күөх тунал хонуугун,

Субуллар уу ньуурун.

Күн уота күлүмнүү

Күөгэҥниир эн түөскэр,

Ый уота кылбаарар

Эн сылаас ытыскар.

Кынаттах кэриэтэ

Кытылгар турабын,

Ыймахтаан ылабын

Тыын эбэр салгыҥҥын.

Илгийэр итии тыал

Испинэн эргийэр,

Сүрэхтээх-быары

Курдаттыы суурайар,

Ыар баттык санааны

Сайҕаахтаан таһаарар,

Бүк түһэр түбүгү

Үтэйэн үтүөрдэр,

Үс куту чөлүгэр түһэрэр,

Үөспүнэн үөрүүнү көбүтэр

Үтүөкэн да дойду — мин Аммам!

Онон маннык ураты, уйан сири хайаан да көмүскүүр наадатын  норуот сүрэҕинэн-быарынан бүтэйдии сэрэйэр. Амма тыатын кэрдии — бүтүн норуот дьылҕатыгар дураһыйыыга тэҥнээх.

Амма улууһун Бөтүҥ нэһилиэгин олох­тооҕо Николай Стручков хаартыскаҕа түһэ­риилэрэ

Абага Харама хайата копияБетюнь Перевал хайатаБологур Тас хочоЕнте хайата копияМихайловка Таас хайа копияОрай хайатаЧакыр 2с.Покровка Брусничная гора копияс.Покровка Три берёзы

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением