Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Пилота суох пуойастар

Ааспыт нэдиэлэҕэ Судаарыстыбаннай Дуумаҕа «Арассыыйа тимир суоллара» АУо генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Олег Белозеров хампаанньа үлэтин түмүгүн, инники былааннарын билиһиннэрдэ уонна дьокутааттар, фракциялар ыйытыктарыгар…
24.03.24 10:24

Уопсастыба

Терактан эмсэҕэлээбит дьону өйүүргэ сокуон барылын киллэрдилэр

Судаарыстыбаннай Дуумаҕа терактан эмсэҕэлээбит Арассыыйа олохтоохторун өйүүр туһунан сокуон барылын киллэрдилэр. Бу докумуону Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуокка сис кэмитиэтин чилиэнэ Оксана Дмитриева көҕүлээтэ. Ол туһунан «Парламентская газета»…
27.03.24 09:39

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Өлүөхүмэ сиригэр былыр-былыргыттан араас омук тоҕуоруһан, ыаллаһан, уруу-аймах буолан олороллор. Ол иһин Өрөспүбүлүкэтээҕи XIV Олоҥхо ыһыаҕар өлүөхүмэлэр төрүт үгэстэрин, култуураларын, биир иллээх кэргэн курдук олорон кэлбит олохторун укулаатын дьоһуннук көрдөрөр, сырдатар сүрүн хайысханы тутуһаллар.

Өлүөхүмэ сиригэр былыр-былыргыттан араас омук тоҕуоруһан, ыаллаһан, уруу-аймах буолан олороллор. Ол иһин Өрөспүбүлүкэтээҕи XIV Олоҥхо ыһыаҕар өлүөхүмэлэр төрүт үгэстэрин, култуураларын, биир иллээх кэргэн курдук олорон кэлбит олохторун укулаатын дьоһуннук көрдөрөр, сырдатар сүрүн хайысханы тутуһаллар.

Өлүөхүмэ араас омук олохтоохторун иллээх-эйэлээх олоҕунан олоруу уонна үгэстэрин сүмэтин оҕолоругар, кэнэҕэски ыччаттарга тириэрдэр, хаалларар санаа сайдамнык салайар.

Кэлиҥҥи сыылларга Олоҥхо ыһыаҕар ыытыллар үгүс өрүттээх үлэ улуустарга дьон-сэргэ түмсүүлээх буоларын, ыччат дьоҕура, сатабыла уһуктуутун, умнуллубут  көрүҥнэри сөргүтүүгэ болҕомто ууруллуутун, араа сэйгэҕэ үлэлиир  дьон олоҥхо эйгэтигэр кэлиитин чахчы ситистэ.

Ыһыах буолар улуустарыгар «Уран» устуудьуйа салайааччыта В.В. Яроев Саха сирин араас муннуктарыттан сылдьар талааннаах уустары мунньан үлэлэтэрэ, үйэлээх тутуулары иилээн-саҕалаан ыытара хайҕаллаах. Ол курдук Өлүөхүмэ сиригэр Аанньаах хочотугар аан бастаан Бүлүү умнаһын олоҥхотугар ахтыллар Аал Дууб Хатыҥ маһы тутан туругуртулар.

Ханна да суох суон мастан тоҕус томторҕолоох тойон сэргэ анньылынна.

DSC 0165

Бу кэккэ сылларга Олоҥхо ыһыаҕын үөрүүлээх аһыллыытыгар уонна түмүктүүр түһүмэҕэр Олоҥхо тыйаатыра сүрүн күүс буолан кэллэ. Сонун режиссерскай туруорар бөлөх быйылгы Олоҥхо ыһыаҕар Өлүөхүмэҕэ XIX үйэ саҕаланыыта олоҥхо эйгэтэ баар буола сылдьыбытын, Бүлүү умнаһын, Илин Эҥээр улуустар айанньыт олоҥхоһуттарын олоҥхолуур үгэстэрин уратытын, сүгүрйүүлээх алгыһы, кымыс иһиитин сиэрин-туомун толорорго дьулуһуо.

Олоҥхоҕо, фольклорга аналлаах элбэх бэчээтинэй бородукция таҕыста. Ол курдук профессор, ф.н.д., фольклорист В.В. Илларионов «Ийэ олоҥхоһут А.Е.Соловьев» туһунан кинигэни, фольклористар А.А. Кузьмина, А.Н. Данилова олоҥхоһут М.Т. Шараборин-Кумаарап «Куллуйа Куллустуур», «Тура төрөөбүт Дуо Бухатыыр» олоҥхолорун сурукка түһэрэн, дьоһун бэлэҕи бар дьоҥҥо утары ууннулар. Оттон Гуманитарнай чинчийии уонна Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын института «Фольклор эвенков Олекмы», «Локальные традиции преданий эвенков Олекмы», «Эвенкийский язык для начинающих» диэн бэрт сэргэх кинигэлэри бэлэмнээн, олохтоох омуктар култуураларын интириэһиргиир дьоҥҥо чахчы бэрт бэлэх оҥордо.

Быйылгы Олоҥхо ыһыаҕар аан бастаан СӨ тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар министиэристибэтэ уонна, А.Е. Кулаковскай аатынан Норуоттар Доҕордоһууларын Дьиэтин өйөбүлүнэн Саха Сирин норуоттарын Ассамблеятын анал түһүлгэтэ тэриллэн үлэлиэҕэ. Бу түһүлгэ бырагарааммата олус киэҥ уонна интириэһинэй. Араас күрэхтэр, быыстапкалар, кэнсиэрдэр буолаллара күүтүллэр. Иккиһинэн Саха сирин норуоттарын фольклорун күрэҕэ буолуоҕа. Үсүһүнэн, спортка сонун сүүрээн быһыытынан эбэҥкилэр ох сааларын көрүҥэр далла мэндэтии ыытыллыаҕа.

Онон Алгыстаах Аанньаах хочотугар ыытыллар Өрөспүүбүлүкэтээҕи XIV Олоҥхо ыһыаҕар Сахабыт сирин доҕордоһуу норуоттара көхтөөхтүк кыттан, үйэҕэ умнуллубат өрөгөй, өйтөн-сүрэхтэн ааспат көмүс түгэн кэлэр кэм дьонугар кэрэ кэпсээн буолуо диэн эрэнэбит. 

Мария Ларионова, “Олекма” хаһыат

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением