Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Ытык Дьааҥы сиригэр Сылгыһыт Күнэ алгыһы түhэрииттэн саҕаланыаҕа

Мария Архипова хаартыскаҕа түhэриитэ. 2023 с. / ЯСИА/ Кэлэр ый саҕаланыытыгар ытык Дьааҥы сиригэр Аартыка эргимтэтигэр тыа хаhаайыстыбатын сайдыытын итиэннэ хоту сир тыйыс айылҕатыгар саха сылгытын үөрдээн иитиини сайыннарыы кэскилин торумнуур аҕыс улуус…
29.03.24 18:26

Уопсастыба

Сунтаартан “Алгыс” түмсүү ыалдьыттаата

Өлөөҥҥө Сунтаартан “Алгыс» диэн аҕам саастаах дьон ансаамбыла, 11 киһилээх дэлэгээссийэ ыалдьыттаан барда. Ыраахтан кэлбит ыалдьыттар бастаан “Алакуо” норуодунай этно-фольклор ансаамбыл кыттыылаахтарын кытары көрүстүлэр. Күн иккис аҥаарыгар ыалдьыттар…
29.03.24 18:50

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Улуу Кыайыы 76 сылын  Саха сирин суруналыыстарын дэлэгээссийэтэ Герой куоракка — Минскэйгэ – көрүстэ.

Улуу Кыайыы 76 сылын  Саха сирин суруналыыстарын дэлэгээссийэтэ Герой куоракка — Минскэйгэ – көрүстэ.

СӨ Суруналыыстарын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Галина Алексеевна Бочкарева кэнники сылларга тас дойдуларга пресс-турдары иилээн-саҕалаан, көҕүлээн тэрийэр. Сыала-соруга диэн, биир идэлээхтэрин билиилэрин хаҥатыы, омук суруналыыстара хайдах үлэлииллэрин көрдөрүү уонна атын сир  култууратын, олоҕун-дьаһаҕын билиһиннэрии.  

f834bca7 93b5 4c84 9192 0ffea063ab54

Бу иннинэ маннык айар айаннар Японияҕа, Кытайга, Казахстаҥҥа уонна Монголияҕа буолбуттара. Оттон былырыын Улуу Кыайыы 75 сылын көрсө, өстөөх халабырдьыттарыттан бастакынан уоту ылбыт, дьоруойдуу кыргыспыт Бөлөрүүс сиригэр барар былаан баара да, хоруона хамсыга харантыыҥҥа хаайан, бырайыак олоххо быйыл саҥа киирдэ.

a4053af5 ffe2 4af8 b9c8 e01dadc9279c

Барыта 14 суруналыыс Белоруссияҕа кэлэ сылдьар. Сырыыбыт хайысхата бойобуой албан аат сирдэринэн торумнаммыта. Ол курдук, аатырбыт Брест кириэппэһигэр сылдьан, элбэҕи биллибит. Урут наар Аҕа дойду Улуу сэриитин эрэ кытта ситимниир эбит буоллахпытына, билигин ыраахтааҕы Николай Первэйгэ махтана эмиэ санаатыбыт: кини XIX үйэ бастакы аҥаарыгар туттарбыт буолан, кирпииччэлэрэ  кварцтаахтар эбит. Ол иһин бөҕө буоланнар, ити үлүгэрдээх  төгүрүктээһини кириэппэс хас эмэ ый тутан турбут, үлтүрүйбэккэ, уокка ууллубакка, ууга сууруллубакка тулуктаспыт эбит. Билигин да сорох эркиннэрэ этэҥҥэ тураллар. Онно оборона мусуойугар сылдьан, хайдахтаах курдук сэриилэспиттэрин, уута суох олорбуттарын, өлүүттэн куттаммакка, дойдуларын таҥнарбакка, “Умираем не срамя” диэбитинэн  тиһэҕэр диэри турууласпыттарын сөҕө, сүгүрүйэ иһиттибит.

fefbfcda c51d 4d80 95af 2b2c0e7a4f38

Бөлөрүүс сиригэр бачча кэлэн баран, ырыаҕа ылламмыт Беловежскай пущаҕа дьаарбайан, Национальнай пааркаларыгар сахалыы таҥастаах хаартыскаҕа түстүбүт, алгыспытын этэн, оһуокайдаан ойдубут. Манна бөлөрүүстэр олохторун-дьаһахтарын билиһиннэрэр хутордар, өрөспүүбүлүкэлэрин бэлиэтэ буолбут зубр кыыллар, 600 саастаах дуб мастар бааллар.

8aea5a5d f54c 4791 a578 f40d0de9fe27

Минскэйтэн 600-тэн тахса килэмиэтир тэйиччи баар Гомель уобалаһын Лоев куоратыгар тиийэн, тымныы долгуннаах Днепр өрүһү көрдүбүт. Бу улуу өрүһү туорааһын туһунан кырдьыктаах кэпсээннэри мусуой үлэһитэ сэһэргээтэ.

c1fc5dec 744a 4af7 b4b6 41e193a63c50

Онтон салгыы  Деражичи дэриэбинэтигэр баран, сахалартан бастакынан Сэбиэскэй Сойуус Геройа ааты ылбыт Федор Попов көмүс уҥуоҕар сибэкки дьөрбөтүн уурдубут, ол кырыктаах кыргыһыыны ахтан-санаан, митинг оҥордубут. Манна Лоевскай райисполкомтан идеология салаатын начаалынньыга  Лариса Федорова кэлэн эҕэрдэлээтэ. Уонна саамай үөрүүлээҕэ, сэрии сылларын оҕото, Днепр форсированиетыгар кыттыбыт саллааттары илэ көрбүт, бааһырбыт байыастары харайбыт 93 саастаах  Афанасий Шкляров биһигини анаан-минээн кэлэн көрүстэ. Киһи хараҕын уутун тохпокко сатаан истибэт долгутуулаах  хоһооннорун аахта. Кини үйэтитиигэ күүскэ үлэлээбит. Днепр кыргыһыытыгар олоҕун толук уурбут биллибэт саллаакка пааматынньыгы, Албан аат скверин оҥороллорун туруорсубут. Буойуннар ааттарын мэҥэ тааска кыһан,  бэйэтэ бэлиэ туруорбут.

5243bce3 21dc 4cdc a286 750fefd8aa69

Биир дойдулаахпыт Федор Кузьмич Попову бөлөрүүстэр өрө туталлар, оттон кининэн нөҥүөлээн, саха дьонун олус ытыктыыллар эбит.

dce19a2b e83e 47bc 81cf 29bf806abac0

14552cc3 368c 4bfd a6f4 f07506a6271e

Хатынь туһунан бары билэбит. Бу дэриэбинэ 149 олохтооҕун барыларын сарайга хаайан баран, тыыннаахтыы уоттаабыт сирдэрэ киһи аймах бэйэ-бэйэҕэ кырыктыйыытын кыһыылаах туоһута буолан турар.  

93b0d67b 8d5e 4b07 b6d2 026354eddad6

Бөлөрүүстэр былырыын пандемия да кэмигэр Кыайыы параатын тэрийбиттэрэ. Быйыл да бэркэ бэлэмнэммиттэр, куораттарын бырааһынньыктыы киэргэппиттэр. Аҕа дойду сэриитин туһунан санатар, өйдөтөр былакаат, пааматынньык манна элбэх. Аан дойдуну атыйахтаах уулуу аймаабыт сэрии туһунан оҕолор билэ улааталларыгар кыһаллаллар эбит. Кинилэр үйэтитиигэ үлэлэриттэн суруналыыстар элбэх идиэйэни ыллыбыт.

cd50958d 943e 4d3d bd2b 723ed5f35225

Бу айар айаммыт туһунан сиһилии “Ил Түмэн” хаһыакка сырдатыам. Оттон бүгүн барыгытын Улуу Кыайыы күнүнэн эҕэрдэлиибин! Туругурдун Эйэ! Суох буоллун сэрии!

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением