Аат туһунан

--Мин Уус Алдантан төрүттээхпин. Найахыга улааппытым. Онно өрүс суох. Ийэм дойдутугар Өспөххө баар. Ол иһин кини миигин Алдан диэн ааттаабыт. Аҕам судургутук Уйбаан диэри гыммыт.

Сэдэх аат буолан, хата, бары өйдөөн хаалаллар, кимниин да бутуйбаттар. Бэйэтэ псевдоним курдук, онон хаһан да хос ааттамматаҕым. Оннооҕор аармыйаҕа барыларын араспаанньаларын кылгатан ыҥырар эбит буоллахтарына, миигин Алдантан атыннык ааттаабатахтара.

Киэҥ ыстааны кэтэн...

--Оскуолатааҕы кэмим оруобуна 2000-2010 сылларга түбэспитэ. Ити быыһык бириэмэҕэ сахалыы хип-хоп сайдан саҕалаабыта. Бииргэ төрөөбүт убайым Ариан оччолорго Бороҕоҥҥо “Уолан” гимназияҕа үөрэнэрэ. Оройуон киинин киһитэ буолан, миэхэ наар саҥа ырыалары булан ыытара.

Биирдэ Джиданы иһиттим, олус сэҥээрдим. Кини курдук, рэп ааҕыахпын баҕаран, уулуссам уолаттарын кытта “West Part” диэн бөлөҕү тэриннибит. Бөһүөлэк арҕаа өттүгэр олорор буоламмыт, итинник ааттанныбыт. Дьэ, уонна мин “Pentium 4” көмпүүтэрбэр бэйэбит айбыт рэптэрбитин устан көрдүбүт. Онтукабыт табыллыбатаҕа, көрүдьүөс баҕайы этэ. “Ээ, дьаабы-дьаабы”, - диэн сирбиппит, ханна да тарҕаппатахпыт. Рэпер быһыытынан карьерам онон бүппүтэ...

Ол эрээри хип-хоп култууратынан үлүһүйүүм уурайбатаҕа. Наар оннук истииллээх муусуканы истэрим. Ол сиэринэн таҥнарым -- ыстааммыттан саҕалаан, барыта киэҥи-куоҥу кэтэрим, мэлдьи бейсболкалаах сылдьарым.

Аны брейк муодата үөдүйбүтэ. Уолаттар эмиэ бэйэбит мустан дьарыктанарбыт. Атаххынан эрэ хамсанар С-Walк диэн үҥкүүнү ордук табыллан толорорбут. Улуустааҕы күрэхтэһиигэ кыттан, бороҕоттор кэннилэриттэн иккистээбиппит. Оччолорго Дьокуускайга “Тһе North Вattlе» диэн брейк-дэнс өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэҕэ буолара. Онно холонор баҕалаах этибит. Ол иһин биирдэ анаан-минээн киирэн көрбүппүт. Ол эрээри оннук улахан түһүлгэҕэ күрэстэһэр таһымҥа тиийбэтэхпит.

Үчүгэйдик уруһуйдуур этим, улууска бастыырым. Онон аны хип-хоп өссө биир хайысхатынан - граффитинэн - умсугуйдум.Күһүн оскуолатааҕы баһаарга сылдьан, 5 устуука спрей-кыраасканы атыылаһан кэллим. Бастаан бэкээринэ, онтон уопсай гараас эркиннэрин ойуулаатым. Онтон дьиэбэр кэлэн иһэн, биир ыал саҥа күрүөлэммитин көрдүм. Ону эмиэ уруһуйдаан аастым. Тобох кырааскабынан ыппын эрэйдээҕи ыстардым.

Сарсыныгар айдаан бөҕө: “Ким эрэ түүн ыаллар күрүөлэрин ньаҕайдаабыт”, - диэн. Саатар, “АГотов” диэн илии баттаабыппын, ону ааҕа сатыыллар. Баҕар, таайыа суохтара эбитэ буолуо, ону ытым дьэрэкээн дьүһүнэ биллэрэн кэбиспитэ. Онон оскуолаҕа линейкаҕа дьүүллэнэр буолбутум. “Ким марайдаабыт таҕыс”, -- диэн буолла. Онуоха миигин кытта кылааһым уолаттара бука бары тахсыбыттара. Оннук доҕордуу, бэйэ-бэйэбитин өйөһөр, түмсүүлээх этибит.

Хип-хоп абылаҥа оҕо сааспар хаалбыта. Билигин биирдэ эмэ көрсөн, дьээбэҕэ рэп  фристайл оҥорооччубут.

 Абаҕа уонна таай

-- Аҕам 6 сааспар өлбүтэ. Ийэм Лена Ивановна оҕо уһуйааныгар үлэлиир. Мин оскуоланы бүтэриэхпэр диэрисүөһүлээх этибит. Иккиэн көрөрбүт. Хотонтон саах таһаарыыта, оту киллэрии, ынахтары уулатыы - мин эбээһинэһим этэ. Сайынын абаҕам Егор Готовцев уонна таайым Александр Свешников буолан кыттыһан оттуурбут. Дьиҥэр, биирэ ийэм, биирэ аҕам өттүнэн аймах буоллахтара дии. Ол эрээри кинилэр чугас доҕордуулар. Биһиэхэ ыаллыы олороллор. Ол иһин наар көрө-харайа сылдьаллар. Кинилэр миигин тиэхиньикэҕэ сыһыарбыттара, эр киһи сатабылыгар уһуйбуттара. Онон билигин син барытын сатыыбын. Дьиэбин бэйэм өрөмүөннээтим. Ылсан уһаныахпын баҕарабын.

 Көхтөөх үөрэнээччи

-- Найахыны дьон үксэ аатырбыт хорунан билэр. Мин эмиэ онно ыллаһар этим. Оскуолабыт “Көлүкэчээн” ансаамбылыгар үҥкүүлүүрүм.Спорт араас көрүҥэр да холонон көрбүтүм. Дьиҥэр, уһуну сүүрүүгэ дьоҕурдаах эбиппин. Ону аармыйаҕа сылдьан билбитим -- чааспар иккис миэстэ буолбутум.

Үөрэхпэр үчүгэйим. Төттөрүтүн, алын кылаастарга орто этим. Онтон бэһискэ бастакыбын хаачыстыбынньык буолан баран, онтоныла “хорошистар” кэккэлэриттэн түһүөхпүн баҕарбатаҕым, билиигэ тардыһыым күүһүрбүтэ. Нуучча литературатын сөбүлүүрүм, суруйааччылар айымньыларын умсугуйан ааҕарым.

Кумирым Джеки Чан этэ. Кини курдук, каскадер буолуохпун баҕарарым. Ол эрээри Саха сиригэр оннук идэҕэ уһуйбаттар, онон артыыс буоларга быһаарыммытым.

Уолаттар бөлөхтөрө

--Тыа оҕотун сиэринэн, ийэбин кытта абитуралыы кэлбитим. Манна убайым Ариан көрсүбүтэ. Кини Новосибирскайга тимир суол үрдүк үөрэҕэр үөрэнэрэ. ХИФУ киин тутар хамыыһыйатыгар батыһыннара сылдьан, миэхэ үөрэх талара.

--Юрист буолаҕын дуо?

--Ол тугу гынар?

-- Сөп, буолбат эбиккин. Баһаарынньык?

-- Буолаан-буолан...

-- Ээ, обществознаниеҥ суох...

Чэ, итинник көрдөөх баҕайытык миэхэ үөрэх көрдөөбүппүт, Тиһэҕэр туох да барсыбат буолан, баҕалаах сирбэр -- Култуура уонна искусство Арктикатааҕы институтугар барбыппыт.

Бүгэһик киһинэн сайабылыанньа биэрбитим. Өйүүнүгэр эксээмэн этэ. Онон түүннэри-күнүстэри “Төлкөттөн” монолог, нууччалыы үгэ үөрэтэн, этэҥҥэ туттарбытым. 90 киһиттэн 22 буолан актерскай салааҕа киирбиппит. Оттон бүтэрэрбитигэр,биир эрэ кыыстаах этибит уонна 12 уол. Кинилэртэн Айсен Лугинову, Дмитрий Хоютановы үчүгэйдик билэр буолуохтааххыт.

Таласпыт тыйаатырбар

--Биллэн турар, Саха тыйаатырыгар үлэлиэхпин баҕарарым. Ол эрээри миэстэ суоҕа. Онуоха кууруспут салайааччыта, норуодунай артыыс Ефим Николаевич Степанов: “Биир сыл аармыйалаа, онтон эһиил туох эмэ көстүөҕэ”, -- диэн сүбэлээбитэ. Онон Уссирийскайга ВДВ-га баран сулууспалаабытым. Онтон2016 с. Саха тыйаатырыгар артыыһынан киирбитим.

Бастакы улахан оруолум -- “Кыталыктар кырдаллара” остуоруйаҕа Үчүгэй Үөдүйээн. Онтон Чехов “Үбүлүөйүгэр” Андрей Шипучины оонньообутум. Бу испэктээгинэн улуустары кэрийбиппит. Саамай умнуллубат айар айаным --- хоту Өлөөҥҥө, Эдьигээҥҥэ, Анаабырга, Булуҥҥа. Артыыстар мээнэ тиийбэт буоланнар, нэһилиэнньэ барыта көрө кэлэр, ыалдьыттары маанылыыллар. Аны, онно алмаас хостооһунугар вахтанан үлэлиир уолаттарга көрдөрбүппүт. Иккис сменаларга анаан, сарсыарда 9 чааска оонньуурбут. Этэргэ дылы, хараххын хайа тардынаат, куолаһыҥ да арылла илигинэ.

Эдэр эрдэххэ

-- “Сүлүһүннээх тапталга” оонньообут аҕа кэллиэгэм Дмитрий Михайлов НВК-ларга этэн, миигин “Күдээринэ күүрээн” сериалга Сарыал оруолугар ыҥырбыттара. Онтон толкуйдаан баран, Айсен Лугиновтыын атастаһыннарбыттара. Икки ый курдук устубуттара. Сценарийын ааҕан баран, интэриэһинэй ис хоһоонноох диэн сөбүлээбитим.

Дьиҥ олохпор сериал Данилыттан атыммын. Итинник икки кыыһы кытта тэҥинэн хаһан да сылдьыбатаҕым. Соҕотох улахан тапталым - кэргэним Катя. Кинилиин бииргэ институкка үөрэммитим. Катя хореографияны бүтэрбитэ. Билигин Кыыл Уолун аатынан Үҥкүү тыйаатырыгар үлэлиир. Иккиэн биир эйгэлээхпит наһаа үчүгэй. Бэйэтэ эмиэ Уус Алдан кыыһа, Суоттуттан төрүттээх. “Күдээринэ күүрээн” иннинэ “Айыы Уолугар”, “Такая разная любовь” уонна саҥа тахсыахтаах “Дьулуурга” уһуллубутум. “Эн амплуаҥ герой-любовник дуо?” - диэн ыйыталлар. Эдэр эрдэххэ, оннук оруоллары оонньоон хаалар буоллаҕым дии. Идэбин сөпкө талбыппыттан үөрэбин. Уларытар санаам суох, тыйаатырбар, сыанабар, көрөөччүлэрбэр өрүү бэриниилээх буолуом.