Киһи киһиэхэ сабыдыалын тылынан хайдах сатаан быһааран суруйуоххунуй. Ол сабыдыалы эн күннээҕи олоххор хайдах да тутан ылбаккын. Үчүгэй дуу, куһаҕан дуу сабыдыалга оҕустарбыккын бэйэҥ да билбэккэ хаалыаҥ. Ырытан көрдөххүнэ, баҕар, хайа диэкиттэн сабыдыал кэлбитин быһаарыаҥ. Үлэлиир коллективыгар киниттэн чорбойор, кини уопсай таһымыттан лаппа үрдүк таһымҥа турар киһи баара үлэҕин уонна хас биирдии үлэһити үрдүккэ тардыыга ураты сабыдыаллаах буолар эбит. Ону биһиги 30-ча сыл Николай Егорович Мординовы--Амма Аччыгыйын кытта бииргэ үлэлээн билэбит. Билэбит диэххэ дуу, оччолорго ону биһиги хас биирдиибит билбитэ буолуо дуо? Арааһа, биллэхпит.

Мин билигин саныыбын, арааһа, кини кэрэ сиэрэ-майгыта, кини кэскиллээх өйө-санаата иҥэн, баҕар, биһиги билиҥҥэ диэри үчүгэй, сылаас эйгэлээх коллектив аатын ыла сылдьарбыт буолуо. Ол кини сырдык сабыдыала төһөөҥҥө диэри тиийиэ буолуой?! Ол гынан баран, мин үгүстэн аҕыйаҕы ылан ахтыам иннигэр этиэхтээхпин. Төһө даҕаны хас биирдиибит Николай Егоровиһы кытта тэҥнээх киһи курдук туттан бииргэ үлэлии, тэҥҥэ күлэ-оонньуу сылдьыбыппыт иһин, биһиги билэрбит: кини кимин, биһиги киммитин. Оҕонньорбут бэйэтэ төһө даҕаны биһиги таһыммытыгар түһэн, тэҥнээх курдук тутта сатаабытын иһин, үөһэ эппит кирбиини биһиги хаһан да кэспэтэхпит, ордук-хоһу туттубатахпыт, халы-мааргы саҥабытынан хоргутуннарбыппытын өйдөөбөппүн. Ол кини сабыдыалынан кылааккайдаммыт коллектив уопсай сиэрэ- майгыта этэ.
Биһиги сүгүрүйэбит Киниэхэ. Кини үрдүк аатыгар-суолугар, уһулуччулаах талааныгар эрэ буолбакка, сүгүрүйэбит улуутумсуйа сатаабат Улуу Киһиэхэ!

Оҕонньорбут барахсан биһигини үөрэтэрэ-иитэрэ эбитэ буолуо бэйэтин күннээҕи олоҕунан, сиэринэн-майгытынан, олоххо, үлэҕэ туруорар ирдэбилинэн, үөрэтэрэ-иитэрэ эбитэ буолуо дьиктилээхэй кэрэ сэһэннэринэн, таайтара хаарыйыылаах күлүүтүнэн-оонньуутунан, үөрэтэрэ эбитэ буолуо норуотун дьылҕатын долгуйа ылынарынан, ыараханы тулуйар модун санаатынан, дьоҥҥо амарах, аһыныгас майгытынан.
Николай Егорович биһигини аһаҕастык үөрэтиитэ-такайыыта хаһыаппытын ырытар, үлэбитин тускулланар летучкаларбытыгар буолара. Кини дакылааттыыр летучкаларыгар бары да сири-буору аннынан барарбыт.
Саамай сирэр суола тылы халы-мааргы туттуу этэ. Этии тутулун, тылын-өһүн ырытан, оннун буллартаан кэбистэҕинэ, “кырдьык да оннук, хайдах итини көрбөтөхпүнүй?” дии саныырыҥ. Ыстатыйалар оҕону иитэр-үөрэтэр суолталарын үөйбэтэх-ахтыбатах өттүттэн хайгыыра да, сирэрэ да. "Оҕоҕо идеяны соҥнуу сатыыр сыыһа, кини ону өйдөөбөт", "Оҕо ийэтин-аҕатын таптыы улаатыахтаах, ону ситиһиэххэ! Ийэтин таптыыр киһи хаһан да куһаҕаны оҥоруо суоҕа!" - диэн этэн биэрээхтиирэ.

Хаһыаппыт оччолорго бүтүн республиканы хабан олус элбэх маассабай үлэни-хамнаһы ыытара. Уһун кэмнээх конкурстарбыт түмүктэрин биллиилээх художниктар, ученайдар, суруйааччылар түмүктэһэллэрэ. Кинилэр эмиэ Николай Егоровиһы кытта эҥэрдэһэр, сэһэргэһэр туһуттан биһиэхэ үөрүүнэн көмөлөһөллөрө. Биллэн турар, биһиги оннуктарга оҕонньорбутун күөн туттарбыт үгүс буолара.В.И.Ленин 100 сааһын туолуутунан туһанан, оҕолору көҕүлүүр тугу тобулуох баҕайыный диэн, толкуйдаан- толкуйдаан, "Володя Ульянов дневнигин" арыйыахха диэн этии киллэрбитим. Николай Егорович итини олус да сөбүлээбитэ, хойукка диэри хайгыыр буолара: "Союз үрдүнэн ким даҕаны төбөтүгэр кэлбэтэх суол",-- диирэ. Оннооҕор хойут: "Лениммитин үөҕэллэр, эн "Володя Ульянов дневнигин" аны таһаарбат буоллаҕыҥ. Оо, дьэ, үчүгэй да этэ",--диэхтээбитэ. Оҕонньор барахсан миигиннээҕэр быдан дириҥник өйдөөбүт. Ону мин бу күннэргэ, хаһыатым үбүлүөйүн көрсө үлэ-хамнас кэмигэр, өйдөөтүм. Туохтааҕар да ордук дьон өйүгэр-санаатыгар бу "Володя Ульянов дневнигэр" киирэн, дастабырыанньа тутуулара, "Артекка" баран кэлиилэрэ хаалбыт. Үгүс дьон бу туһунан оҕолорго ахтыы оҥорбуттар, ону саамай саппаҕырбат өйдөбүллэрин курдук санаан, редакцияҕа үгүс сурук кэлэр.

Оҕо хаһыатыгар массыына көрүллүбэт диэн көҥүллээбэккэ, элбэх сыл эрэйи көрбүппүт. Оннооҕор обкомол хаарбах газигы биэрбитин, Москваттан: "Штаты биэрбэппит, онон массыына көҥүллэммэт" – диэн, төттөрү тутан ылбыттара. Николай Егорович ССРС Верховнай Советын депутата буола сылдьан, РСФСР Госпланын председателэ, биһиги депутаппыт К.М.Герасимовка туруорсан, Г.И.Чиряев көмөтүнэн, аҕыс миэстэлээх газик массыынаны ылбыта. Ол массыынабытынан оройуоннарга "көһө сылдьар редакцияны" ыытарбыт, оскуолалары кэрийэн, хаһыаппыт туһунан кэпсиирбит, биир оскуола оҕолорунан хаһыат нүөмэрин бэлэмнэтэрбит.
1969 сыл сааһа эбитэ буолуо, Апексеевскай /билигин Таатта/ оройуонугар, Ленин аатын сүгэр Уолба оскуолатыгар тиийэ барар буоллубут. Ытык Күөлгэ орто оскуоланы бүтэрээччилэр слеттара буолуохтаах, таарыччы онно сылдьабыт. Николай Егоровичпыт барсар, массыынабытыгар суоппардыын аҕыспыт. Күө-дьаа, үөрэ-көтө, хаадьылаһа айаннаатыбыт. Аара хаһыаппыт доҕотторугар, Нуораҕанаҕа И.Т.Васильевтаахха, Кыйыга В.А.Николаевтаахха тохтоон, чэйдээн аастыбыт. Ытык Күөлү хараҥаҕа буллубут. Райкомнар көһүтэн баран тарҕаспыттар. Хоннорордуу былааннаан, утуйар сир бэлэмнээбиттэр. Остуорас биллэрдэҕэ буолуо, биһигини арыаллыахтаах Никифор Харлампьевич Андросов тиийэн кэллэ. Көрсүбэтэхтэриттэн оҕонньор хомойдо быһыылаах: “Остолобуойга баран аһыахха, хонуохха “, -- диэбитин буолбата: "Хоммоппут, бардыбыт, тиийиэхтээх сиргэ тиийиэххэ!"--диэн муос-таас курдук этэн кэбистэ. Үс көстөөх сиргэ түүннэри барар буоллубут.
Суол куһаҕан, Уолбаҕа түүн тиийдибит. Оскуола учууталлара барахсаттар көһүтэн олорор эбиттэр. Икки утуйар хоһу, остуолга ас тардан бэлэмнээбиттэр. Манна икки хонон, оҕолору кытта көрсүһэн, дуоһуйа кэпсэтэн, хаһыаппыт нүөмэрин бэлэмнээн астынан, атаарыллан, аны Николай Егорович төрөөбүт Харбалааҕар аттанныбыт. Суолбут устата Никифор Харлампьевич бүппэт сэһэннээх, аргыый сыылларан кэпсии иһэр, Тааттаҕа политссылка историятын барытын иһиттибит, суолбутугар түб:эспит сирдэргэ тохтоон ааһабыт.
Харбалаахха совхоз директора Иван Васильевич Николаев бэйэтинэн көрүстэ. Ол биһигини буолуо дуо, Амма Аччыгыйын буоллаҕа. Аатырбыт агробөһүөлэги туттарбыт, эппит-тыыммыт, кэлбит-барбыт уола хаан, тэрийээччи, үлэһит киэнэ сүүнэтэ Иван Васильевич. Николай Егорович кинини сөбүлүүр ахан, өссө туохха эрэ мөҕүллүбүтүн көмүскэспит быһыылаах, тылларын тамаҕыттан иһиттэххэ. Николаев бөһүөлэгин көрдөрдө, ат эккирэтэр ааттаах гараһы туттара сылдьара, икки хос эркиннээх. Эркинин ыккардын көрдөрө-көрдөрө күлэр: "Итирбит киһини манна аҕалан анньан, өйүн-төйүн булларыллыа",--диир. Киэһэ остолобуойга аһатта, онно буолбут кэпсэтиини Николай Егорович букатын умнубат буолара. Ол кэмнэргэ сүрдээх сытыы-хотуу уолаттар Тимирязевскай академияны бүтэрэн кэлбиттэрэ. Кинилэр Сахаларын сирин тыатын хаһаайыстыбатын саҥалыы уларытан тутууга туһаайыллыбыт суругу суруйбуттар быһыылаах, элбэх киһи илии баттаабыт. Ол суруктарын обком сөбүлээбэтэх буолуохтаах. Онно ирдэбил буолбутугар биир дьахтар илии баттааһыныттан аккаастаммыт. Сотору-сотору Иван Васильевич: "Дьахталлар баҕайылар туох аанньа буолуохтарай?"-- диир. Ону Николай Егорович сөҕөр буолара: "Дьахталлары утары көрөн олорор, ыалдьыттатар уонна тура-тура инньэ диир буоллаҕа",- диэн эмиэ да көрүдьүөскэ холоон, эмиэ да сэмэлиир былаастаан ахтар буолара. Бэйэтэ, баҕар, биһиги туспутугар кыбыста санаабыта буолуо.

Онно биһиги Николай Егорович тапталлаах кыра быраата Трофим Егоровичка уонна кини кэргэнэ Екатерина Максимовнаҕа ыалдьыттаабыппыт. Николай Егорович кийиитин туһунан истиҥ иэйиилээхтик ахтар буолара, эмискэ суох буолбутугар улаханнык аһыйбыта.
Нөҥүө күнүгэр Трофим Егоровичтыын Чычымахха бардыбыт, үөрэммит оскуолатыгар сырыттыбыт. Төннөн иһэн, дьоннорун сайыҥҥы өтөхтөрүгэр таарыйдыбыт, биир ампаар ордон турар. Хаар халыҥ баҕайы. Ону оймоон, ампаарга тиийдибит. Николай Егорович балачча өр өтөҕүн оннун одуулаан, хаһааҥҥы эрэ бэрт өрдөөҕүтэ ааспыты өйүгэр тилиннэрэн, иһийэн, чуумпуран турда. Ийэлээх аҕатын мөссүөннэрин, оҕо буолан ойуоккалыы оонньообут кырдалын, сыгынньах атаҕынан кутаны оймообут маарын өйдөбүллэрин уһугуннарбыт түгэннэригэр бэринэн, биһиги эмиэ иһийдибит. Балачча турбахтаан баран, саҥата-иҥэтэ суох массыынабытыгар олорон, Ытык Күөл диэки астара турдубут. Николай Егорович оҕо сааһын, ийэлээх-аҕатын, ордук ийэтин, олус даҕаны истиҥник-иһирэхтик ахтара. Ол түгэннэри, кини кэпсээбитин курдук, ким кумааҕыга түһэриэ буоллаҕай. Сороҕор этэрэ: "Итини "Сааскы кэмҥэ" суруйбутум ээ",— диэн.
Биһиги биэстии сыл буола-буола, Нам, Хамаҕатта оскуолатыгар "Төлөннөөх сүрэхтэр" диэн пионерскай этэрээти олохтуур үгэспитигэр дружина сборугар тахсарбыт. Кэлиҥҥи сылбытыттан /1994 сыл/ уратыга барытыгар Николай Егорович сылдьыспыта. Биһиги оҕонньорбутун харыстаан, онно- манна сырыыга мэлдьи тумалык оҥостуохпутун баҕарбаппыт. Ону кини сөбүлээбэтэ, коллектив барыта сылдьар үлэтигэр-хамнаһыгар кини хайаан да сылдьыһара, Хамаҕаттаҕа тахсан, оҕолорго туһаайан тыл этэрэ, учууталлары кытта көрсөн, кинилэр тылларын-өстөрүн истэн үөрэн-көтөн, дуоһуйан киирэрэ.
Биэс сыл субуруччу маастардар кыттыылаах дуобат күрэхтэһиитин тэрийбиппит. Ыытар сирбит суох буолан, иккитэ Тулагыга тахсан ыыппыппыт. Николай Егорович саахыматы, дуобаты олус сөбүлүүрэ, оонньоон кыайдаҕына, наһаа астынара. Онон күрэхтэһиибитигэр мэлдьи сылдьара, оҕолор оонньууларын кэтээн аҕай олорор буолара. Оонньууларын быыһыгар онтон- мантан көрдөһөн булбут үппүтүгэр оҕолорго яблоко, бутерброд сиэтэрбит. Ону суруйааччы хараҕынан кэтээн, оҕолор эрэйдээхтэр аһаан-сиэн, сирэй-харах буолалларын таптыы көрөн ойуулуура. "Хайа, бу сырыыга оҕолору аһатаҕыт дуо?" - диэн хайаан да туоһулаһара.
"Бэлэм буолга" үлэлиир кэмигэр Николай Егорович 60, 70, 75, 80, 85 саастарын туолар үбүлүөйдэрэ бэлиэтэммитэ. Биһиги кыракый коллективпыт төһө кыаҕа баарынан ону-маны тобулан толкуйдаан, оҕонньорбут үөрүүтүн-көтүүтүн үксэтэргэ дьулуһарбыт. Кини үбүлүөйүн суруйааччыларга туһунан, редакциятыгар уонна аймахтарыгар дьиэтигэр бэлиэтиирэ. Редакцияҕа хайаан да күндү ыалдьыттарын ыҥырара. Биһиги В.М. Күннүк Уурастыырабы, кэргэнэ Надежда Гавриловнаны улахан астыныынан-дуоһуйуунан көрсөрбүт. Аан маҥнай 60 сааһын бэлиэтээбиппит. Үлэһиттэр бары сааспытынан эдэрбит, киэһэ аайы киниттэн кистээн бэлэмнэнии бөҕө. Магнитофон саҥардыы үөдүйэн эрэр. Майаҕа баар сураҕын истэн, онтон бэлэхпитин магнитофон ыллыбыт, хас биирдиибит эҕэрдэтин суруйдубут. Ким тыл этэр, ким хоһоон ааҕар, ким ырыа ыллыыр. Төрөөбүт күнүгэр, тохсунньу 6 күнүгэр, үлэтигэр кэлбэтэ. Үлэ чааһын бүтүүтэ телефоннаатыбыт. Дьоннордоох олорор быһыылаах, биһиги ону ол диэбэт дьон буоллубут, телефоҥҥа магнитофоммутун анньан кэбистибит. Киһи аайы баһыыбалыыр, "оннук дуо?" иҥин дии-дии сэҥээрэр да, онно харда суох, мунньах курдук бара турар. Букатын сэрэйбэтэх этэ, телефонунан бэйэлэрэ саҥараллар диэбит. Пленкаҕа суруллубут ол эҕэрдэбит дьиэтээҕи архивыгар билигин да баар буолуо. Театрга мунньаҕа буолла, ону магнитофоҥҥа суруйаары, Миша Игнатьев сцена ойоҕоһугар олордо. Ону Николай Егорович күлэр буолара: "Хата, Миша бэрт сири булан олорбут диибин ээ, онтум ол үлэлии олорор эбит",--диирэ. Редакцияҕа буолар биэчэрбитигэр "Сааскы кэмтэн" сценка туруордубут. Сценарийын Иван Веревкин суруйда. Сцена эҥин диэн кэлиэ дуо, ыалдьыттарбыт ортотугар оонньуубут. Николай Дмитриев Дьөгүөрдээн буолан ыскамыайкаҕа тыылла тэбэн сытан, ыалдьан ынчыктаа да ынчыктаа. Миша Игнатьев Сүөдэр Бэһиэлэйэп баай буолан, аҥар хараҕа саба баайыылаах, ыалдьа сытар киһиэхэ киирэн, иэһин аахсан суокка тардар. Эрдэлиир Миитэрэй -- Спиридон Федоров -- сытыы- хотуу эрэт, таһырдьаттан киирэн үтүлүгүн, этэрбэһин бокуойа суох тэбэммэхтиир. Даарыйа эмээхсин - Фекла Васильевна - этэр тыла кэллэҕин аайы мэлийэн хаалар, ону көрдүү ыстанабыт. Марина Андреевна - Сөдүөччүйэ - бобуонньук былаатын сүөрэ-сүөрэ баайартан ордубат. Дьонноро оонньуурун Николай Егорович туохха да аралдьыйбакка көрөн аҕай турда.
70 сааһын туолуутун өссө ордук бэлиэтээбиппит, эргэ Партпрос дьиэтин биир кутуругар көһөммүт, дьиэбит-уоппут да киэҥ этэ, онон үрдүк таһымнаах ыалдьыт бөҕө кэлбитэ. Редакциябыт туһунан И.Е.Федосеев хоһоон суруйбутунан ырыа/хор/ бэлэмнээбиппит. Николай Егорович 2 хоһоонугар Денис Даниловы көрдөһөн, мелодия суруйтарбыппыт. Ол ырыалары кэлин хабан ылан, ким даҕаны ыллаабатаҕыттан хомойобут. Ырыаны ыллыыр үлэһит барыта ырыа бэлэмнээбитэ. Оннооҕор мин кэргэним Н.А. Кондаков /Советскай Союз Геройа/, үйэтигэр ыллаабат бэйэтэ, Николай Егорович "Ийэбэр" хоһоонун сахалыы тойугунан туойбута. Биэчэр баһыттан атаҕар диэри сценарий быһыытынан барбыта, эмиэ да сценкалаах, эмиэ да горннаах, барабааннаах. Оччолорго оннооҕор сэргэлээх, саламалаах этибит. Ол туоһута хаартыскалар бааллар.

Үбүлүөйдэрин аайы бэйэ-бэйэтигэр маарыннаспат дьиктилээхэй эркин хаһыатын таһаарарбыт. Ол ойуутун-силигин художникпыт, киһи киэнэ көнөтө, сэмэйэ Спиридон Федоров оҥороро. Редакцияҕа буолар бырааһынньыктарга Мординовтар кэргэттэрэ бары, ордук үтүө-мааны Любовь Федоровна, олус сөбүлээн сылдьаллара. Николай Егорович арыгыны букатын испэт этэ, киэһэни быһа биир үрүүмкэни сыпсырыйа олороро. Онон биир эмэ иһиэн баҕалаах киһи баар буоллаҕына, бука, тардынара эбитэ буолуо. Биэчэр барыта оонньуу-көр ортотугар ааһара. Оҕонньорбут үөрэриттэн- көтөрүттэн биһиги бары астынарбыт. Күлэн-салан чачыгыраан, хайаан да туох эрэ көрүдьүөһү кэпсээн күллэрэн, кинини тула көтө сылдьарбыт олус да үчүгэй буолара. Ол курдук дьону бэйэтигэр тардар ураты абылаҥнаах киһи этэ биһиги Николай Егоровичпыт.
Оттон уруучукатын уоһугар даҕайан ыла-ыла, уутугар-хаарыгар киирэн үлэлии олорор буоллаҕына, киирбит киһини даҕаны өйдөөбөккө хаалыа. Санааҕа-онооҕо баттатан, саҥата-иҥэтэ суох буоллаҕына, биһиги эмиэ чуумпурарбыт, аргыый- наллаан сыһыаннаһарбыт.
Күнүскү эбиэккэ 2-3 киһиттэн уратыбыт дьиэбитигэр барбат этибит. Бастаан, остолобуой чугас эрдэҕинэ, онтон ас ылан, кэлин ыһыктаах кэлэн үлэбитигэр аһыырбыт. Ол барыта оҕонньорбут тардыылыга. Биһиги саамай үрдүкү интеллектуальнай оскуолабыт ол эбиэппит кэмэ эбитэ буолуо. Дьиктилээхэй да сэһэннэри истэрбит. Нуучча улуу суруйааччыларын олохторуттан саҕалаан, күннээҕи олох ииспэрэйигэр тиийэ. Онно истибиппит биһиги Софья Андреевна Толстая дневниктэриттэн, А.М. Горькай олоҕун араас түгэннэрин, төрөөбүт омукпут уһулуччулаах да, уһулуччута да суох дьонун тустарынан эриэккэс сэһэннэри. Соҕотох киһи төбөтө диэтэххэ, үгүһү да өйдөөн сылдьара. Дьон этиилэриттэн, суруктарыттан, суруйууларыттан нойосуус билэрэ элбэҕин. "Николай Егорович, эн итини барытын хайдах өйгөр тута сылдьаҕын? Оттон биһиэнэ тута түһэн хаалар дии",-- диирбит. "Миэнэ барыта миэлэс, оннукка, дьэ, өйүм тобуллар, оттон улахаҥҥа, солуулаахха туох да улахан өй суох", — диирэ. "Эн инньэ диир буоллаххына, биһиги букатын да киһи буолан абыраныа суохпут", -- диэн күлсэрбит. Кыһыыта баар, ити өйдөбүллэр сурукка тиһиллибэтэхтэрэ, хаарыан да интеллектуальнай баай бараахтаатаҕа.
Николай Егорович "Бэлэм буолга" үлэлиир сылларыгар тус олоҕор олус ыар кэмнэри аһарбыта, ону сэргэ общественнай үлэтигэр-хамнаһыгар үрдүк өрөгөйдөөх түгэннэри эмиэ көрсүбүтэ. Уон сыл иһигэр кыыстаах уол оҕотун, бэйэтэ көрөн-истэн улаатыннарбыт, батыһыннара сылдьар сиэнин уонна күтүөтүн - түөрт чугас киһитин дьиэтин иһиттэн көмпүтэ. Төһөлөөх да тулуурдаах киһини алларытар, кэбирэтэр ити охсуулар, биллэн турар, Николай Егорович айар үлэтигэр, общественнай деятельноһыгар мөлтөтөрдүү сабыдыаллаабыт буолуохтарын сөп эрээри, кини, киһи киэнэ күүстээх санаалааҕа, модун волялааҕа, дууһатын ыар аһыытын тулалыыр эйгэтигэр биллэрбэт, үлэлиир үлэтин мөлтөппөт, санаатын сүдү сүгэһэрин атын дьоҥҥо көлбөрүйбэт туһугар дьулуһара. Сиэнэ Коля суох буолбут ынырык илдьитэ кэлэр түгэнигэр Владимир Михайлович Күннүк Уурастыырап биһикки кини дьиэтээҕи кабинетыгар баарбыт. Барар-кэлэр сирэ муҥурдаммыт курдук буолаахтаабыта уонна эппитэ: "Ок-сиэ, көрөн турар үөһэ туох да суох буоллаҕа. Эһиги мин аһыыбын аһыы оҥостумаҥ. Доҕотторбун кытта үөрүүбүн эрэ үллэстэр, хомолтобун хонноҕум анныгар кистиир олохпор тутуһар суоллаахпын",--диэхтээбитэ. Оҕонньорбут төһөлөөх ыар сүгэһэри илдьэ сылдьарын өйдүүрбүт, санньыйар-курутуйар түгэннэрин сүрэхпитинэн да сэрэйэрбит, онон төһө кыалларынан санаатын чэпчэтэ, аралдьыта сатыырбыт. Кини да коллективын ис сүрэҕиттэн сөбүлүүрэ. Соҕуруу баран уһаан-тэнийэн сырыттаҕына, ахтан ахан, хас биирдиибитигэр кэһиилээх-тутуурдаах үөрэн-көтөн кэлэрэ.
Николай Егорович кэлиҥҥи сылларга атаҕынан кыайан хаампат буолан, редакциятыгар сылдьыбат буолбута. Онон "тапталлаах" уолаттара кэмиттэн кэмигэр баран билсэллэрэ, сэһэргэһэллэрэ, дуобаттыыллара /үксэ "уксаан" буолара/. Сылга иккитэ: кыһын төрөөбүт күнүгэр, сайын үксүн атырдьах ыйыгар даачаҕа - күргүөмүнэн бары барарбыт. Сэрэтиитэ суох, аспытын туттубут да чэйдии тиийэрбит. Наһаа да үөрэрэ-көтөрө, астынара. Истибэт буолан, кэлин эрэйдэнэрэ. Истэр аппарааттанан кэҥии сылдьыбыта. "Президеним Японияттан аппарат аҕалбыт",- диэн олус үөрбүт этэ. Онто кэлин батареята бүтэн хаалан, доҕоро Болот Боотур батарея көрдөөн талахачыйар буолара. Кэлиҥҥи икки сырыыбытыгар видеокамераҕа устубуппут. Бүтэһикпитин 1994 с. күһүнүгэр, даачаттан киириэхтэрин аҕай иннинэ, балаҕан ыйыгар, сылдьыбыппыт. Муза Николаевна Федятыныын бааллара. Дьиэҕэ остуол киллэрэн тардан чэйдээбиппит, тиэргэҥҥэ ыскамыайкаҕа олорон сэһэргэспиппит. Доҕотторун: Владимир Михайлович-Күннүк Уурастыырабы, Василий Сергеевич-Болот Боотуру, быраатын Авксентий Егоровиһы утуу- субуу сүтэртээн, улаханнык тулаайахсыйбыта. Ол эрээри: "Хайаан да тоҕус уон сааспар тиийиэм",--диэхтиирэ да, тиийбэтэҕэ.
Л.Н.Толстой "Сэрии уонна эйэ" уһулуччулаах трилогиятын Николай Егоровйч уу сахалыы саҥардыбыта, олоҕун тиһэх күнүгэр диэри М.А.Шолохов "Чуумпу Донун" тылбаастаабыта.
Улуу киһибит, уһулуччулаах суруйааччыбыт муҥура суох талаанын анаабыт тиһэх айымньыта күнү көрдөр бэрт этэ. Биһиги, ийэ тылбытын тиэрдэ сыаналаабат сахалар, баҕар, ити тылбаастар суолталарын тиэрдэ сыаналаабаппыт буолуо.Ол эрээри тылын, төрүт культуратын билинэр, ытыктыыр көлүөнэ үөскээн эрэр. Кини хайаан да өйдүө дии саныыбын, нуучча аатырбыт классикатын ийэ тылынан ааҕыа. Оттон Николай Егорович Мординов-Амма Аччыгыйа ону өтө көрбүт буолуохтаах, ол саҥа көлүөнэҕэ ити үлэлэрин утары ууннаҕа.