Улуу убайбыт төрөөбүт күнүгэр биир дойдулаахтара таатталар, Дьокуускайга да буоллун, Ытык Күөлгэ даҕаны, дойдутугар Чөркөөххө да, мэҥэ бэлиэтигэр сылын аайы сибэкки дьөрбөтүн уурар үтүө үгэстээхтэр.

Сэтинньи 11 күнүгэр күнүс 11 чааска киин куораппыт Орджоникидзе болуоссатыгар турар пааматынньыгар “Таатта” уопсастыбаннай түмсүү чилиэннэрэ, Ойуунускай аатынан Саха драматическай тыйаатыр уонна Ойуунускай аатынан литературнай мусуой үлэһиттэрэ, итиэннэ култуура миниистирэ Юрий Куприянов, Ил Дархан сүбэһиттэрэ Андрей Борисов, Георгий Никонов, Ил Түмэн дьокутааттара Михаил Гуляев, Яков Ефимов, Киин быыбардыыр хамыыһыйа бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Иван Андросов, поэт Николай Винокуров-Урсун уо.д.а. кыттыылаах миитин тэрийэн, саха омук чулуу уолун кэриэстээн, ахтан-санаан, сүгүрүйэн аастылар.

  Ити кэмҥэ Ытык Күөлгэ Ойуунускай аатынан норуодунай тыйаатыр таһыгар улуу киһибит пааматынньыгар Таатта улууһун баһылыгын солбуйааччы Изабелла Сивцева, улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Валентин Охотин, Тааттыныскай нэһилиэк баһылыга Егор Павлов кыттыылаах тэрээһин буолла.

 Оттон Ойуунускай дойдутугар, төрөөбүт Дэлбэрийбит (Муҥха Дэлбэрийбит) алааһыгар, үөрэммит оскуолатын сөргүтэн, саҥардан, чөлүгэр түспүт кыһа аанын арыйар дьоро түгэн тосхойдо.

Николай Попов, Чөркөөхтөөҕү мемориальнай-этнографическай мусуой дириэктэрэ:

--Былатыан Ойуунускай 14 сааһыгар билии ыла үөрэнэ кэлбит оскуолата өрөмүөннэнэн бүппүтүнэн эҕэрдэлиибин! Маныаха сүҥкэн өҥөлөөх киһинэн Ил Түмэн дьокутаата Виктор Лебедев буолар. Кини улууспут баһылыга Михаил Соровтыын сүбэлэһэн, улуу киһибитигэр үөрэҕи сахпыт кыһатын, историческай суолталаах эбийиэги чөлүгэр түһэртэрдилэр. Виктор Николаевич миэхэ бэйэтэ илиитин уунан: “Быйыл өрөмүөннүөхпүт”, -- диэбитэ уонна ол тылын дьиҥнээхтик дьыалаҕа көрдөрөн, чахчы, норуотун туһугар кыһаллар дьокутаат буоларын бу да сырыыга өссө төгүл бигэргэттэ. Быһаччы көмөтүн умнуохпут суоҕа, улаханнык махтанабыт.

Гаврил Вырдылин, улуустааҕы норуот айымньытын дьиэтин дириэктэрэ:  

--Ойуунускайбыт төрөөбүтэ 128 сылыгар бэртээхэй бэлэх оҥоһулунна. Ил Дархан саҕалаабыт “Сохраним памятники” аахсыйа чэрчитинэн, суруйааччы үөрэммит оскуолата өрөмүөннэннэ. Үлэ барыта үптэн тутуллар. Онуоха улууспут дьаһалтата (баһылык М.М.Соров) уонна норуот дьокутаата Виктор Лебедев өйөөн, үйэлээх үлэ оҥоһулунна. Бу кыһа баар буолан, Ойуунускай үөрэхтэнэн, саха саарына буола үүннэҕэ эбээт. Ол иһин кынаттаабыт оскуолата сөргүтүллүбүтэ олус үөрүүлээх.

Юрий Дедюкин, тутууну ыыппыт бэдэрээтчик:

--Бу оскуола 1906 сыллаахха тутуллубут, 115 саастаах тутуу буолар. Матвей Матвеевич Сивцев-Маппыайабыс учуутал уһуйбут уйата. Саха балаҕанын кытта сыста нуучча дьиэтэ турар. Маны Ойуунускай алааһыгар, Муҥха Дэлбэрийбиккэ, 1983 сыллаахха Суорун Омоллоон көһөртөрөн аҕалбыт. Онтон ыла мусуойдар көрөн-харайан, этэҥҥэ турбута. Иһигэр паарталара, дуоската, ас буһарар тэриллэрэ, сундуук, сандалы остуол, о.д.а. баар.   

Миэхэ улууспут баһылыга Михаил Михайлович ыам ыйыгар эппитэ. Ол иннинэ “Уран” дизайн устуудьуйалары кытта Пекарскай, Трощанскай, мас ураһаны реставрациялаабыт уопуттаах этибит. Онон биригээдэбитигэр эрэнэн, бу үлэни сүктэрбиттэригэр махтанабыт.

Үлэбитин бэс ыйыттан саҕалаабыппыт. Нууччатын дьиэтин түннүгүн анныгар диэри көтүрэн баран, саҥаттаан тутан таһаарбыппыт. Үрдэ олох сууллаары гыммыт этэ. Оҕус маһа бөҕөтө бэрт буолан, ол өйөөн турара. Ол иһин үрдүгэр тахсан хаамтахпытына, ыйааһын курдук иэҕэҥниирэ. Урукку дьиэлэри даҥ сиир. Буора сиигирэн, дэлби сытыйар, онтон мас эмэҕирэр.Ол иһин үрүттэригэр буор куппатыбыт. Онто да суох бэйэтэ нэһиилэ турар былыргы тутууну даҥ хам баттыыр буоллаҕа дии. Сиигирбэтин диэн, бастаан пропиткалаатыбыт, ол үрдүгэр халыҥ фанераны тэлгэттибит, ону эмиэ пропиткалаатыбыт. Онтон эрэһиинэ курдук матырыйаалы уурдубут. Ол үрдүгэр кырыһын тэниттибит.

Балаҕаны барытын ыспыппыт. Ис өттө, тулааһын баҕаналара, өһүөтэ бэйэтинэн хааллаҕа дии. Онно саҥа эркиннэри оҥордубут. Тас өттүн туойунан сыбаан баран, бөҕөргөтөн сиэмэннээбиппит. Уу-хаар тэстибэтин диэн, отмостка оҥоһулунна. Саамай үчүгэйэ, үрдэ уларыйан, билигин хас эмэ сыл сиҥнибэккэ туруоҕа. Нуучча оһоҕун уонна көмөлүөгү эмиэ оҥордубут. Атырдьах ыйын бүтүүтэ өрөмүөннээн бүтэрбиппит. Төһө да баһаардаах уустук сайын буоллар, күнүстэри-түүннэри үлэлээн, болдьоммут кэммитигэр түмүктээбиппит.

Бүгүн саҥардыллан оҥоһуллубут оскуола аһыллыыта буолла. Үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ Чөркөөх нэһилиэгин уопсастыбаннаһа, улуус баһылыгын солбуйааччы Изабелла Сивцева, улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Валентин Охотин, норуот айымньытын улуустааҕы киинин дириэктэрэ Гаврил Вырдылин, улуус бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Маргарита Попова, Чөркөөх нэһилиэгин баһылыга Андрей Семенов, оскуола дириэктэрэ Святослав Сунхалыров кыттыыны ыллылар