Хамаҕатта нэһилиэгин туруу үлэһит дьоно Василий Егорович Канаев уонна Евдокия Ильинична Кривошапкина 7 оҕону күн сирин көрдөрбүттэрэ.

– Төрөппүттэрим барахсаттар, эрдэ олохтон туорааннар, тулаайах хаалбыппыт. Ол иһин бэйэ-бэйэбитигэр хардарыта көмөлөһөн  улааппыппыт, билигин да бииргэ тутуһан сылдьабыт, – диэн кэпсээнин саҕалыыр СӨ үтүөлээх учуутала, РФ Бэрэсидьиэнин “Бастыҥ учуутал” гранын кыайыылааҕа, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Матрена Канаева.

Кини учууталынан үлэлээбитэ 40-тан тахса сыл буолла. “Бастакы үлэлиир сылларбар көмөлөспүт настаабынньыктарбар – К.К. Ядрихинскаяҕа, М.И. Касьяноваҕа, Л.А. Сивцеваҕа -- махталым муҥура суох», – диэн билинэр.

Биир таһымҥа турбакка, мэлдьи бэйэтин сайыннарарга дьулуһар педагог, үөрэх эйгэтигэр уларыйыылар киирэн эрэллэрин өйдөөн, 90-с сылларга Томскай куоракка эбии үөрэнэн, Эльконин уонна Давыдов сайыннарыылаах үөрэхтэрин тарҕатар методист учуутал буолбута. Ити бырагырааманы саха оскуолаларыгар киллэрии хамсааһыныгар кыттыһан, араас сэминээрдэри, куурустары ыытыһара, методическай матырыйааллары бэлэмнэһэрэ.

– Онтон биир санаалаахтар түмсэн, Хамаҕаттаҕа француз тылын дириҥэтэн үөрэтэр туспа саха-француз оскуолатын тэрийбиппит. 2013 с. оҕолор бөлөхтөрүн кытта Франция Родез куоратыгар стажировкаҕа баран кэлбиппит. Билигин бу оскуолабыт улаатан, үгүс элбэх ситиһиилэнэн, лиссиэй быһыытынан үлэлии-хамсыы олорор. Лиссиэйим ыытан, Белокуриха куоракка В.Львовскай ааптарыскай кууруһугар сылдьан, эмиэ сайыннарыылаах үөрэтии саҥалыы тыыныгар уһуйуллан кэлбитим.

 Матрена Васильевна үөрэнээччилэрэ толкуйдуур, саҥарар, айар дьоҕурдара тэҥинэн сайдыан баҕаран, чинчийэр үлэнэн дьарыктаналларыгар көмө-тирэх буолар. Үс оҕото Дагомыска буолбут кэмпириэнсиийэҕэ кыттан ситиһиилэннилэр. Учуутал сылынан (2010) «Бичик» кыһата уонна СӨ Үөрэҕин министиэристибэтэ ыыппыт «Учууталлар – оҕолорго» күрэххэ «Айылҕа уонна мин» электроннай кинигэтэ биһирэбил бириискэ тиксибитэ. Ол түмүгүнэн 2015 с. «Хамсыыр харамай» интерактивнай кинигэтэ 5000 эксэмпилээринэн бэчээттэнэн тарҕаммыта. Бу кинигэ «Печатный двор Якутии-2015», «Амурские книжные берега-2016» бэстибээллэргэ бэлиэтэммитэ. Былырыын «Көтөр-сүүрэр» диэн мультимедийнай оонньуу-кинигэтэ тахсыбыта.

 – Кылаас иһинэн хоһоон, чабырҕах ааҕар оҕолору дьарыктаан, күрэхтэргэ мэлдьи миэстэлэһэбит. Маны таһынан бэйэм кэллиэгэлэрим истэриттэн 7 киһилээх «Сэргээ» чабырҕахсыттар бөлөхтөрүн тэрийэн, нэһилиэк иһинээҕи фольклор күрэҕэр кыайан, Олоҥхо ыһыаҕар кыттыыны ылбыппыт.

Куруук оҕо аймаҕы кытта алтыһар Матрена Васильевна кырачааннары, улахан да дьону умсугутар дьикти дьарыктаах – матрешкалары, чаанньыктары, букубаардары мунньар.

– Ийэбэр Евдокия Ильиничнаҕа тоҕус оҕолоох, таһа соломо аппликациянан киэргэтиллибит матрешка баара. Ону олус харыстыыра. Ымсыыра көрбүт санаам хаалан, 20-чэ сыл матрешкалары хомуйустум. Букубаардарбар латыынныы суруктаахтан саҕалаан, омук киэннэрэ кытта бааллар. Соҕуруу бардахпына, кыра сувенирнай чаанньыктары атыылаһабын, дойду уратытын, култууратын көрдөрөллөрө олус интэриэһинэй. Бу кэллиэксийэбинэн 2018 сыллаахха  Хатыҥ Арыы нэһилиэгин Илья Винокуров аатынан мусуойугар быыстапкалаабытым.

 Матрена Васильевна нэһилиэк бэтэрээннэрин сэбиэтигэр, лиссиэй идэлээх кэмитиэтигэр үлэлэһэр. Ону таһынан «Айыы Хотун» үҥкүү ансаамбылыгар дьарыктанар.

– Манна ийэлэр, эбэлэр түмсэбит, наҕыл соҕус хамсаныылаах үҥкүүлэри үөрэтэбит. Салайааччыбыт М.Н. Аманатова, үҥкүүнү үөрэтээччибит О.М. Кудрина, саастаах дьону түмэн, күннээҕи түбүктэн тэйитэн, кэрэ эйгэтигэр киллэрэн, санаабытын көтөҕөллөрүгэр махтанабыт. Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Родник дружбы», «Золотое мгновение» куонкурустарга  II истиэпэннээх лауреат буолбуппут. «Үҥкүүлээ» телевизионнай бырайыакка кыттыбыппыт.

Учууталлар уоппускалара уһун буолан, Матрена Васильевна дьаныһан туран, үүнээйи арааһын олордор. Онтукатыгар ыам ыйыттан түбүгүрэн саҕалыыр.

– Киэһэ хойукка диэри оҕуруокка сылдьарбыттан дуоһуйабын. Сибэккилэрбин тиэмэнэн арааран, холобура, «Аангылыйа олбуора», «Альпийская горка», «Рокарий», «Розарий», «Сибэкки аллеята» диэн наардаан, тус-туспа дизайннаан үүннэрэбин. Манна баар: роза арааһа, гладиолус, эустома, бакопа, петхоа, о.д.а.

Сонунтан сонун идиэйэни кийиитим Любовь Егоровнаны кытта сүбэлэһэн киллэрэбит. Сиэннэрим үүнээйилэрбин кэтээн көрөн, чинчийэр үлэҕэ сысталлар. Саха гимназиятыгар үөрэнэр сиэним Карина тигээйи сөбүлүүр сибэккитин оҕуруот аһын таһыгар үүннэрэр туһалааҕын үөрэтэн, Сочи куоракка кэмпириэнсийэҕэ кыттан кэлбитэ. Тиэргэммит иһин кыралаан тупсаран иһэбит. Ол курдук, оҕо оонньуур дьиэтин, спортивнай муннугу, беседкалаах сынньанар сири оҥорбуппут.

2017 с. Матрена Васильевна өрөспүүбүлүкэтээҕи «Ветеранское подворье» күрэххэ «Лучший цветовод» анал аакка тиксибитэ, 2018 с. улууска, нэһилиэккэ ыытыллыбыт «Лучший ландшафтный дизайн» көрүү күрэххэ бастаабыта. Бу хайысханан нэһилиэгин иһигэр сырдатар, көҕүлүүр үлэлэри ыытар. Атын оҕуруотчуттары кытта уопут атастаһар.

Матрена Васильевна курдук талааннаах, дьоҕурдаах, сатабыллаах ийэлэр, эбэлэр баар буолан, дьиэ кэргэн олоҕун уйгута тупсар, эйгэтэ киэркэйэр, алаһа дьиэ сылааһынан илгийэр, тэлгэһэ сибэккинэн симэнэр.