Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -16 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Ытык Дьааҥы сиригэр Сылгыһыт Күнэ алгыһы түhэрииттэн саҕаланыаҕа

Мария Архипова хаартыскаҕа түhэриитэ. 2023 с. / ЯСИА/ Кэлэр ый саҕаланыытыгар ытык Дьааҥы сиригэр Аартыка эргимтэтигэр тыа хаhаайыстыбатын сайдыытын итиэннэ хоту сир тыйыс айылҕатыгар саха сылгытын үөрдээн иитиини сайыннарыы кэскилин торумнуур аҕыс улуус…
29.03.24 18:26

Уопсастыба

Сунтаартан “Алгыс” түмсүү ыалдьыттаата

Өлөөҥҥө Сунтаартан “Алгыс» диэн аҕам саастаах дьон ансаамбыла, 11 киһилээх дэлэгээссийэ ыалдьыттаан барда. Ыраахтан кэлбит ыалдьыттар бастаан “Алакуо” норуодунай этно-фольклор ансаамбыл кыттыылаахтарын кытары көрүстүлэр. Күн иккис аҥаарыгар ыалдьыттар…
29.03.24 18:50

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Төлкөбүт түстэммит
Төрөөбүт дойдубут барахсан,
Ханнык да дойду
Килбэйэр киинигэр тиийдэрбит,
Харысхал тылларын
Арчылыы дапсыйар...
Күн сиригэр үтүөтүнэн-маанытынан аатырбыт, ача арыылардаах, кылыйар хонуу кырдаллардаах, туруору тумуллардаах, харах ылбат далай киэҥ күөллээх Сунтаар улууһун Күүкэй Эбэ Хотунун уһук илин эҥээригэр үтэн киирбит үөттэрдээх, эргэнэ хара тыанан тулааһыннаммыт Балык Хатарбыт диэн мааны сир баар. Бу дойду томтойор түөһүгэр, дьогдьойор саалыгар, от-мас туолан-торолуйан турар кэмигэр, 75 сыл анараа өттүгэр, уол оҕо одьунааһа оройунан түспүтэ. Ол оҕо -- саха норуотун чулуу уола, биһиги биир дойдулаахпыт, филологическай наука дуоктара Василий Васильевич Илларионов.

Төлкөбүт түстэммит
Төрөөбүт дойдубут барахсан,
Ханнык да дойду
Килбэйэр киинигэр тиийдэрбит,
Харысхал тылларын
Арчылыы дапсыйар...
Күн сиригэр үтүөтүнэн-маанытынан аатырбыт, ача арыылардаах, кылыйар хонуу кырдаллардаах, туруору тумуллардаах, харах ылбат далай киэҥ күөллээх Сунтаар улууһун Күүкэй Эбэ Хотунун уһук илин эҥээригэр үтэн киирбит үөттэрдээх, эргэнэ хара тыанан тулааһыннаммыт Балык Хатарбыт диэн мааны сир баар. Бу дойду томтойор түөһүгэр, дьогдьойор саалыгар, от-мас туолан-торолуйан турар кэмигэр, 75 сыл анараа өттүгэр, уол оҕо одьунааһа оройунан түспүтэ. Ол оҕо -- саха норуотун чулуу уола, биһиги биир дойдулаахпыт, филологическай наука дуоктара Василий Васильевич Илларионов.

вас вас илларонов фото2 1
Балаҕан ыйын 3 күнүгэр биһиги Күүкэйбитигэр бэрт сэргэх тэрээһин буолан ааста. Ол курдук, олохтоохтор улаханнык ытыктыыр, киэн туттар киһибит Василий Васильевич Илларионов  үбүлүөйүнэн истиҥ-иһирэх киэһэни ыыттыбыт.
Хамсык бириэмэтэ буоларын быһыытынан, бу киэһэни киэҥ эйгэҕэ куйаар ситимин нөҥүө таһаардыбыт.

Бу тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар: Күүкэй нэһилиэгин аҕа баһылыга Юрий Семенович Прокопьев, СӨ Бочуоттаах үлэһитэ, СӨ Үөрэҕириитин туйгуна, Күүкэй орто оскуолатын дириэктэрэ Егор Иванович Алексеев, В.В.Илларионов бииргэ төрөөбүт балта Мария Васильевна уонна Василий Васильевичтыын алтыспыт үлэһиттэр, үөрэнээччилэрэ, нэһилиэкпит кэлэр кэскиллэрэ -- биһиги ыччаттарбыт.

IMG 20210904 WA0055
Дьоро киэһэ баһылык Юрий Семенович ытыктыыр киһибитин эҕэрдэлиир аман тылыттан саҕаланна. Кини саха норуотун сүдү айымньыта -- ОЛОҤХО -- 2005 сыллаахха, ЮНЕСКО быһаарыытынан, аан дойду чулуу айымньыта буоларыгар, Василий Васильевич улахан өҥөлөөҕүн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
Василий Васильевич оскуола аҕа саастаах үөрэнээччитэ буоларын быһыытынан, үөрэммит кыһата, нэһилиэгэ сайдарын туһугар бэйэтин тус баҕатынан көмөтө улаханын, ситиһиилээх оҕолорго стипендия анаан көҕүлүүрүн, хас да көлүөнэ ыччаты “Сүүс саастаах оскуола сэһэнэ” кинигэтигэр киллэрэн үйэтиппитин, кылаабынай редактордаабытын Егор Алексеев махтана аҕынна.
Эбэ алгыстаах сириттэн тирэхтэнэн, ийэ истиҥ тапталынан кынаттанан, оҕо, эдэр саастара бииргэ ааспыт, “эн-мин” дэсиһэн үөскээбит балта Мария Васильевна -- биһиги нэһилиэкпит ытыктанар киһитэ, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, СӨ Үөрэҕириитин туйгуна. Бу киэһэ Мария Васильевна убайа Василий Васильевич туһунан сүрдээх истиҥник ахтан-санаан кэпсээтэ, барыбытын долгутта.
Василий Васильевич бу үйэлээх айар үлэтин, ырааҕы ырыҥалаан, устудьуон сахтартан саҕалаабыт. Кини аата, айар үлэтэ Саха сиригэр эрэ буолбакка, Илин Сибииргэ бүттүүнүгэр биллэрин биһиги билэбит. Саха норуотун чыпчаал айымньытын бүтүн аан дойду таһымыгар таһаарсыбыт дьонтон биирдэстэрэ буолар. Бу туһунан -- олоҕун оҥкула олоҥхо буоларын, төрөөбүт дойдутугар, Сунтаар улууһугар  сыһыанын -- биһиги олохтоох библиотекабыт сэбиэдиссэйэ Нюргуяна Прокопьевна Василий Васильевич айар үлэтигэр тирэҕирэн  кэпсээтэ.

IMG 20210904 WA0044
В.В.Илларионов мэлдьи үлэ үөһүгэр сылдьар. Киһи быһыытынан эйэҕэһин-сайаҕаһын, оҕону кытта оҕо, эдэри кытта эдэр, эмэни кытта эмэн буолар айылҕаттан ураты аһаҕас майгылааҕын дойдутун дьоно киэн тутта билинэбит. Бу туһунан үөрэнээччитэ, РФ уопсай үөрэхтээһинин Бочуоттаах үлэһитэ, СӨ Үөрэҕириитин туйгуна Ангелина Петровна Евсеева итэҕэтиилээхтик сырдатта.
Биһиги ытыктыыр киһибит үлэлиир үлэтэ, олоҥхо-оһуокай аргыстаах олоҕо ситэригэр-хоторугар, кини аата ааттанарыгар төрөөбүт оскуолата тирэх буолар. Ол курдук, Васлий Васильевич биһиги оскуолабыт базатыгар өрөспүүбүлүкэҕэ аан бастакынан Олоҥхо лааҕырын аһан, сүҥкэн кылааты уурбута, олоҥхоҕо сыһыаннаах баай матырыйаалынан көмөлөспүтэ, үүнэр көлүөнэ олоҥхо курдук сүдү айымньыны интэриэһиргииригэр сүҥкэн кылааты киллэрбитэ. Ити туһунан үөрэнээччитэ, СӨ Үөрэҕириитин туйгуна, үлэ бэтэрээнэ, Күүкэй орто оскуолатын иитэр үлэҕэ дириэктэри солбуйааччы Улита Семеновна Матвеева кэпсээтэ.

 “Киһи барахсан мутугунан быраҕар муҥур үйэтигэр, төлкөтө түһэрбитинэн, улуу дойдутун уһун сэлэтигэр уруй бөҕөнү олохтуур, кэнэҕэски үйэҕэ кэпсээн буолар киэҥ кэскили түстүүр” диэн өбүгэлэрбит барахсаттар этэн кэбиспиттэрэ -- Василий Васильевич Илларионовка толору сөп түбэһэр.
Ытыктыыр киһибит барахсан,
Алгыс эрэ аргыстаах,
Дьол эрэ доҕордоох,
Yөрүү эрэ үктэллээх,
Сырыттар ханнык ...

Ираида Герасимова,
СӨ Үөрэҕириитин туйгуна,
Күүкэй орто оскуолатын алын сүһүөх кылааһын учуутала.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением