Аныгы медиа, бэчээт гражданскай уопсастыба  бөҕөргүүрүгэр улахан оруоллаах, суолталаах. Тыл көҥүлэ, санааны аһаҕастык этии, кырдьыгынан көрдөрүү -- бу барыта демократия төрүтүнэн буолаллар. Генрих Манн: “Демократия диэн, ол аата бары уопсастыба быһыытынан  бэйэ-бэйэбитигэр  эппиэтинэстээхпитин мэктиэлиир”, -- диэн эппитэ. Эппиэтинэс --  бу хаачыстыбалаах суруналыыстыка уонна суруналыыс чиэһин кэрэһилиир сүрүн кээмэй.

Бүгүн өрөспүүбүлүкэбит бэчээтэ, хаһыата  киэҥ, баай устуоруйалаах уонна инники өттүгэр сыыппара технологиятын тэтимнээхтик баһылаан  күүскэ сайдан иһэр, аныгы кэм ирдэбилин толорон, ситиһэн бигэтик хардыылыыр.  Суруналыыстар   кырдьыгы уонна иһитиннэриилэри кэмигэр суруйар, тиэрдэр эрэ буолбатахтар, кинилэр  сырдатыы, өйдөтүү  үлэтин ыытан, көлүөнэлэри ситимнииллэр.

   Былырыын от ыйын 1 күнүгэр  биһиги  XX үйэ саҕаланыытыгар саха норуотун  олоҕо тупсарын туһугар  турууласпыт  Василий Васильевич  Никифоров-Күлүмнүүр салайааччылаах саха интеллигенциятыгар  убаастабылы, ытыктабылы  биллэрэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтин устуоруйатыгар көмүс буукубанан суруллар Национальнай  бэчээт күнүн аан маҥнай бэлиэтээбиппит.    Онон биһиги саха суруналыыстыката үтүө үгэһи утумнаахтык салгыырынан киэн туттабыт. Ааспыт сылга төһө даҕаны пандемия турбутун үрдүнэн  биһиги суруналыыстарбыт  үрдүк таһымнаахтарын көрдөрдүлэр, итэҕэттилэр.   «Саха» НКИК  «Дыгын оонньуулара» бырайыага  «ТЭФИ-Регион – 2020» кыайыылааҕынан буолла.  Аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттар тылларынан тахсар «Илкэн»  диэн бастакы мультимедийнэй сайт аһыллан үлэтин саҕалаата.

Ааспыт сылга «Саха» ГТРК филиала тэриллибитэ 15 сылын,   Саха сирин саамай кырдьаҕас араадьыйата -- «Саха араадьыйата»  90 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтээбитэ. Бүгүн саха араадьыйатын интэриниэт көмөтүнэн истэр  уонна «Саха» НКИК биэриилэрин онлайн сервистэргэ хайа  баҕарар көрөр кыахтанныбыт.

Өрөспүүбүлүкэбитигэр «Кыым», «Якутия», «Саха сирэ», «Киин куорат» хаһыаттар сайтара таһаарыылаахтык үлэлииллэр.  Судаарыстыбаннайа суох чааһынай СМИ-ни өйүүр грант кэҥиир.  «Бичик» кинигэ кыһата   араас хабааннаах кинигэ куонкурустарыгар, бэстибээллэригэр кыттан, өрүү бастакы миэстэлэри ылара махталлаах дьыала. 

“Ил Түмэн”  хаһыат    «Сахапарламент.ру» сайтка парламент  сокуоннарга сыһыаннаах үлэтин күүскэ сырдатар. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Дойдуга бэриниилэх буолуу, Арассыыйаҕа Өйдөбүнньүк уонна Албан аат сылларыгар анаан  Улуу Кыайыыны ситиһэргэ кылааттарын киллэрсибит саха дьонун үйэтитэргэ аналлаах «Якутия помнит/Саха сирэ умнубат» өрөспүүбүлүкэтээҕи аахсыйаны үрдүк таһымнаахтык тэрийэн ыытта.  Бу бырайыак салгыы үлэлиэҕэ. “Ил Түмэн” издательскай дьиэ  улуус хаһыаттарын кытта бииргэ үлэлиэҕэ.   “Улусмедиа” сайт  тэтимнээхтик сайдар.   СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын Афанасий Петрович Илларионов аатынан суруналыыстыкаҕа аналлаах  бириэмийэтэ «Өлүөхүмэ» хаһыатын кылаабынай эрэдээктэрэ  Дарья Викторовна Тимофееваҕа анаммытын туһунан ис сүрэхпиттэн үөрэн-көтөн  туран иһитиннэрэбин.

Ил Дархан Ил Түмэҥҥэ Анал этиитигэр  өрөспүүбүлүкэ  публичнай былааһыгар  уонна үрдүкү бэрэстэбиитэллээх уорганыгар --  СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын систиэмэтигэр кэккэ уларытыылары киллэрэр туһунан эппитэ. РФ Конституциятыгар  көннөрүүлэр  уонна  федеральнай сокуоннарга уларытыылар киирбиттэринэн   сиэттэрэн, конституционнай хонтуруол уорганын статуһа – СӨ Конституционнай суута төрдүттэн уларыйыаҕа. Онон биһигини публичнай былаас систиэмэтин реформалааһыҥҥа уопсастыбаннай  дьүүллэһиини уонна уопсастыбаннай-гражданскай институттар, науканан дьарыктанар тэрилтэлэр  санааларын этэллэригэр  тэрээһиннэри тэрийиигэ эппиэтинэстээх үлэ, сорук күүтэр. Бу үлэҕэ суруналыыстар  эппиэтинэстээхтик  кытталлара эрэйиллэр. 

Өрөспүүбүлүкэбит 100 сыллаах үбүлүөйэ чугаһаабытынан,  Саха сирин сайыннарыыга күүскэ үлэлээбит дьон тустарынан уонна  өрөспүүбүлүкэбит устуоруйатын туһунан кэрэхсэбиллээх, саҥа суруйуулары күүтэбит. 

 Убаастабыллаах доҕоттор! Өссө төгүл  барыгытын идэлээх бырааһынньыккытынан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин! Айар үлэҕитигэр ситиһиилэри уонна эрэллээх  ааҕааччыларданаргытыгар,  истээччилэрдэнэргитигэр, көрөөччүлэрдэнэргитигэр  уонна  үчүгэй ис хоһоонноох сонуннардаах буоларгытыгар баҕарабын!

СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) Бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев