Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Пилота суох пуойастар

Ааспыт нэдиэлэҕэ Судаарыстыбаннай Дуумаҕа «Арассыыйа тимир суоллара» АУо генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Олег Белозеров хампаанньа үлэтин түмүгүн, инники былааннарын билиһиннэрдэ уонна дьокутааттар, фракциялар ыйытыктарыгар…
24.03.24 10:24

Уопсастыба

Терактан эмсэҕэлээбит дьону өйүүргэ сокуон барылын киллэрдилэр

Судаарыстыбаннай Дуумаҕа терактан эмсэҕэлээбит Арассыыйа олохтоохторун өйүүр туһунан сокуон барылын киллэрдилэр. Бу докумуону Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуокка сис кэмитиэтин чилиэнэ Оксана Дмитриева көҕүлээтэ. Ол туһунан «Парламентская газета»…
27.03.24 09:39

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Бу күннэргэ «күн түһэн сөтүөлүүр» Күүкэй күөлүн киэҥ дуолун кытылыгар тыраахтар тыаһа доҕуһуоллаах сахалыы ырыа күйгүөрэ кутуллуохтааҕа эбитэ буолуо…

Бу күннэргэ «күн түһэн сөтүөлүүр» Күүкэй күөлүн киэҥ дуолун кытылыгар тыраахтар тыаһа доҕуһуоллаах сахалыы ырыа күйгүөрэ кутуллуохтааҕа эбитэ буолуо…

Ленин уордьаннаах «Элгээйи» сопхуос үрдүк үүнүүгэ аатырбыт звеньевойа, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, төрөөбүт Тумулун аатын сүкпүт «Тумул» бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта Юрий Михайлович Спиридонов, тыраахтарын уруулун туттар эрэ, ырыа аргыстана түһэрин иһин ити этэбин. Кини баара буоллар, самаан сайын кэлэн, айылҕа барахсан ситэн силигилээн эрэр мааны кэмигэр оҕолорун, сиэннэрин, үгүс аймах-билэ дьонун кытта 75 сааһын үөрэ-көтө, үгүс ырыа-тойук аргыстаах билиэтиэхтээҕэ чуолкай этэ.

1 29

Бокуойа суох иннин диэки дьүккүйэрэ

Үлэни, ырыаны-тойугу, успуорду өрө туппут туруу үлэһит дьонноох Кутана сирин биир бастыҥ маяк-үлэһитэ буолуохтаах уол оҕо Юрий Спиридонов бэс ыйын 1 күнүгэр орто туруу бараан дойдуга күөлэһийэ түспүтэ.

Юра аҕыс ыйдааҕар айбыт аҕата Михаил эмискэ ыалдьан өлбүтүн кэннэ, бииргэ төрөөбүттэр бары Сунтаардааҕы убайдарыгар Алексей Михайловичка көһөн киирбиттэр. Оттон кини уонна балта, кэлин СӨ үтүөлээх артыыһа буолбут Зоя Попова, Тумулга ийэлэригэр хаалбыттар.

Юрий ийэтэ Евдокия Спиридонова «Кутана нэһилиэгэ» кинигэ бастакы туомугар ахтыбытынан, Юра олох кыратыгар, мэхэньисээтэр буолуоҕун билбит курдук, дьиэ тутан, сир солоон, тыраахтар оҥостон оонньуура эбитэ үһү. Улаатан, төрөөбүт дойдутугар ытык иэһин төлөөн, 3 сыл сулууспалаабыт уонна ефрейтор сыбаанньалаах эргиллибит.

1972 сыллаахха Күүкэй кырасаабыссата Светлана Федорованы көрсөн, харахтарынан хайҕаһан, сүрэхтэринэн сөбүлэһэн, таптал уотун уматан, дьоллорун холбоон, ыал буолбуттара уонна 4 уол, биир кыыс оҕоломмуттара. Олор билигин бэйэлэрэ ыаллар.

о5олоро

Юрий Михайловиһы, аҕатын Михаил Николаевич курдук, “туппутун ыһыктыбат, ылсыбытын ыыппат туруу, дьирээ үлэһит этэ” дииллэр. Бокуойа суох иннин диэки дьүккүйэрин эрэ билэрэ. “Туох сонуннааҕын ыйыттахха: «Үлэ, үлэ, соло суох», -- диэн тахсара уонна мэлдьи ыксалынан сылдьара”, -- диэн ахталлар үөлээннээхтэрэ.

Юрий Спиридонов биир дойдулаахтарын үрдүк итэҕэллэрин ылан, икки төгүл оройуон Сэбиэтин дьокутаатынан талылла сылдьыбыта.

Өйө-санаата сир үлэтин туһунан буолара

Өр сылларга бииргэ алтыһан үлэлээбит доҕоро, өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөн суоппара, «Бочуот Знага», “Үлэ Кыһыл Знамята” уордьаннар кавалера, «Айан-Суол» ХЭТ төрүттээччитэ уонна салайааччыта, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Владимир Крыжановскай “Юрий эдэр эрдэҕиттэн төрөөбүт Тумулун буолаларын хайдах гынан киэҥник туһаҕа таһаарбыт киһи диэн толкуйдаан тахсара. Ол ыра санаата туолбута. Ленин уордьаннаах «Элгээйи» сопхуоска үүнээйи сыаҕа тэриллибитэ уонна сонно тута Кутана отделениетын Тумул учаастагар үрдүк үүнүү звенота баар буолбута. Бу звенону Юрий Михайлович салайбыта” диэн ахтыбыта баар.

2 13

Үлэлэрин аһара бэркэ саҕалаан, таһаарыылаахтык үлэлии сырыттахтарына, сопхуос эстэн, бурдук үлэтэ эмиэ тохтообута. Ол да буоллар, Юрий Михайлович киэҥ көҕүстээх, кыраҕа долгуйбат буолан, инникитин өссө элбэх былааннаах этэ. Өйө-санаата сиргэ, сир үлэтин туһунан буолара.

Ырыа кини олоҕун аргыһа этэ

Юрий Спиридонов санаата көтөҕүллэн, көнньүөрэн үлэлии сылдьар бириэмэтигэр наар ырыа аргыстаах буолара. Кини ордук сөбүлээн, Аркадий Алексеев репертуарыттан толороро. Уус-уран самодеятельность тэрээһиннэригэр элбэхтик бииргэ алтыспыт, табаарыстаспыт киһитэ, СӨ култууратын туйгуна Валерий Иванов маннык ахтыбыта: “Юрий ырыаһыт быһыытынан нэһилиэккэ, оройуоҥҥа, өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник биллэн, дипломант, лауреат үрдүк аатын ылбыта. Кини киэҥ, холку, модьу бас куолаһа чугаһынан кимиэхэ да суох куолас этэ. Кэнсиэртэргэ, үгэс быһыытынан, саамай бүтэһигинэн, көрөөччүлэри «охтортуур» нүөмэр быһыытынан киллэрэр этибит. Мин киниэхэ элбэхтик аккомпаниатор быһыытынан сылдьыбытым. Онон кини муусукаҕа талаанын, матыыбы ылына охсорун, киниэхэ доҕуһуоллуур чэпчэкитин билэбин. Юрий киэҥэ-холкута, эйэҕэһэ, дьоһуннааҕа. Уопсастыбаннай үлэҕэ олус эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһара».

4 9

Кырдьык, Юрий Спиридонов Күүкэй эбэ кытылларын үрдүнэн бэйэтин ырыатынан элбэх да «күөрэгэйи» көтүттэҕэ, «аан дойду ыччатын сүрэҕин» эппэҥнэтэ тэптэрдэҕэ…

Аҕатын ыллыыр-туойар дьоҕурун утумнаан, эдэр киһи сиэринэн, өссө нөҥүө түһүөхтээх улахан уола Дмитрий Спиридонов бэрт эрдэ бу олохтон бараахтаабыта олус хомолтолоох. Үһүс уол Гаврил оскуола сылларыгар араас күрэхтэргэ ити билигин аатыран ыллыы сылдьар  Игорь Егоровы кытта илин-кэлин түсүһэр ырыаһыт этэ. Куолас да баара.

Түөрт туруу уол мааны балтылара, ыал күүппүт-кэтэспит соҕотох кыыһа Юлия Юрьевна алмаастаах Мииринэйгэ үс оҕолоох эдэр ыал иһирэх ийэтэ буолан олорор. Эмиэ оҕо сааһыттан аҕатын курдук ырыа-үҥкүү куттаах. Дьэ, дьиҥнээх Кыталык Куо мааныта кини баар.

кыыьа Юлия Павлова Спиридонова

Билигин «АЛРОСА» хампаанньа «Якутнипроалмаз» научнай-чинчийэр, бырайыактыыр институтун инженер-проектировщигынан үлэлиир.

 Манна даҕатан эттэххэ, Спиридоновтар ыллыыр-туойар дьоҕурдара убайдарыттан, Сунтаар улууһун биир аатырбыт оһуохайдьыта, тойуксута, норуот ырыаһыта Егор Михайлович Николаевтан бэриллибит буолуон сөп.

Билигин, ханна да “күөрэгэй” элбээбит кэмигэр, Юрий Спиридонов, дьэ чахчы, Кутана “күөрэгэйэ” дэниэн сөптөөҕө. Өрдөөҕүтэ Юрий Спиридонов оройуон кэнсиэртиир бөлөҕүн кытта сылдьан, Дьокуускай куорат биир улахан тыйаатырыгар ыллаабыт. Онно, доҕоор, Дьокуускай куорат үрдүк ирдэбиллээх көрөөччүлэрэ биһиги уолбутугар сүһүөхтэригэр туран махтаммыттара, уруйдаабыттара-айхаллаабыттара кэрэ кэпсээн буолан хаалбыт.

3 11

Утум салҕанар

Юрийдаах Светлана ситэ олорботох олохторун кинилэр оҕолоро, сиэннэрэ салгыыллар. Улахан уол Дима Дьокуускайдааҕы педучилище муусукаҕа салаатын, иккис уол Володя СГУ физкультурнай отделениетын бүтэрбиттэрэ. Володя билигин вахтанан үлэлиир. Гаврил суоппар, тырахтарыыс идэлээх. Аҕатын аатын сүгэр, историк үөрэхтээх Юра дойдутугар Кутанаҕа баһаарынай чааска үлэлиир.

Тумул хоһууна Юрий Спиридонов биһиги кэккэбититтэн суох буолбута ыраатта, үйэ чиэппэрэ кэм ааста. Баара-суоҕа 50 эрэ сааһыгар бу олохтон туораабыта. Ол эрээри кинини, үлэни эрэ өрө туппут үтүө киһини, дьон-сэргэ умнубат, өрүү киэн тутта ахтар-саныыр.

                                             Борис Николаев,

Сунтаар.

  • 2
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением