--Үлэлээбит сирбитигэр сибээс олох суох этэ. Уустук суоллаах-иистээх, ыраах сытар сир. Баһаар миэстэтигэр үс хонук сырыттым. Миигин билэр дьонум, байыаннай сулууспа бэтэрээннэрэ ыҥырбыттара. Тутатына, уһуннук толкуйдаабакка, сөбүлэспитим», - диэн Валерий Лютый кэпсиир.

Кини бэлиэтииринэн, ыксаллаах быһыы- майгы балаһыанньата уустук, ойуур баһаара миэстэтигэр улахан эрэйинэн умуруоруллубутун үрдүнэн, олус тыҥаан турар кэмэ.

- Мин чопчу соругум ыксаллаах быһыыны- майгыны сыаныылыырга уонна сүрүннээн бырабыыталыстыбаттан, норуот дьокутааттарыттан туох көмө наадатын, миэстэтигэр туох тиийбэтин билэрдии, ону таһынан хонтуруолга тутарга балаһыанньаны үөрэтэрдии, суһаллык кыһалҕаны быһаарарга туһуламмыта, - диэтэ Валерий Алексеевич. Дьокутаат эбии тиэхиньикэ, туттар мал-сал наадатын ыйда. Кини күүстээх рацияларынан, GPS-тэриллэринэн, квадрокоптердарынан ойуур баһаарын умуоруорааччылары хааччыйар туһунан өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын иннигэр боппуруоһу туруорсуох буолан эрэннэрдэ.

--Биһиги сатыы ыраах разведкаларга сырыттыбыт, уот турбут сирдэрин булан, GPS-ка бэлиэтээтибит. Бу сырыылар Афганистаҥҥа сулуспалаабыт эдэр сааспын санатта. Сири-уоту илэ бэйэҕинэн тиийэн көрүөххэ, сыаналыахха, баһаар үөһэнэн көһүөн сөптөөх сирдэрин үөрэтиэххэ, ханна минерализованнай суол хорутарга наадатын учуоттуохха наада этэ. Салгыы тиэхиньикэнэн уһун балаһалары хорутуу ыытылынна. Сыала-соруга – ойуур баһаарын хонтуруоллааһын, уоту умуруоруу, баһаар салгыы супту өтөн киирбэтин ситиһии буолар. Ол кэннэ дьуһуурустубаҕа олорбуппут, тустаах сирдэргэ уот утары уоттаан ыытарбыт. Барыта судургу курдук эрээри, сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри күүстээх үлэ, – диэн дьокутаат санаатын үллэстэр.

Кини этэринэн, күҥҥэ 15-20 км бүтэй тайҕанан сатыылыыллара.

Валерий Лютый бэлиэтээбитинэн, бүгүҥҥү күҥҥэ хорутуллубут балаһа көмөтүнэн балаһыанньа хонтуруолга ылыллыбыт. Кини этэринэн, баһаар иһигэр киирэн, уоту умуруорарга холонуу олох кыаллыбат. Итини сэргэ, баһаар үөһэнэн көһөрө олус кутталлаах, ойуур маһа аҕыйах сөкүүндэнэн умайар, - диэн Валерий Алексеевич эбэн эттэ. Парламентарий: "Маннык күүстээх үлэҕэ ханнык да түгэҥҥэ бэйэни билинии суох буолуохтаах, инструктажтары чуолкай тутуһуллуохтаах уонна бөлөх салайааччытын ыйыытынан эрэ үлэ барыахтаах", - диэн кэпсиир. Ону таһынан, дьокутаат: "Ойуур баһаарын умуруорууга киһи көҥүл баҕа санаатынан, доруобуйатыгар, бэйэтин кыаҕар эрэллээх эрэ дьон барыахтарын сөп", - диир.

- Билигин сөптөөх үлэ ыытыллар. Олохтоох анал хамаанданы, Нам оройуонуттан уонна Дьокуускай куораттан доброволецтары таһынан, Амур уобалаһыттан исписэлиистэр кэлэн үлэлииллэриттэн үөрдүм. Уолаттар маннык ыарахан усулуобуйаҕа үлэлииллэриттэн киэн туттабын. Кинилэр хорсун санааларынан холобур көрдөрөллөр. Үгүстэр түүннэри-күнүстэри үлэлээн  кэлэн, аһаан баран, тутатына сылайан утуйардыы охтоллор. Маннык ньыманан, кыралаан, ойуур баһаара кыайтарыаҕа, - диэн түмүктээтэ Валерий Лютый.