Оҕо аллергиятыгар сыһыаннаах сүрүн ыйытыыга Өрөспүүбүлүкэтээҕи 1-кы №-дээх киин балыыһа аллерголог-иммунолог бырааһа, мэдиссиинэ билимин хандьыдаата Оксана Голикова сэһэргиир.

– Оксана Афанасьевна, иммунитета мөлтөх оҕо аллергик буолар дииллэр. Ити кырдьык дуо?

– Аллергия – удьуортан бэриллэр ыарыы. Оҕо биир төрөппүтэ аллергетик буоллаҕына, 50% аллергиялыыр буолуон сөп. Оттон ийэлээх аҕата иккиэн аллергиялыыр буоллахтарына, аллергияҕа ыалдьара 80 %-ҥа диэри улаатан биэрэр. Иммунитета мөлтөх оҕо ордук аллергия ыарыыларыгар ылларыан сөп.

– Саха сиригэр хайдаҕый? Саха оҕолоро ордук туохтан аллергиялыылларый?

– Кыра оҕолор ордук атопическай дерматитынан ыалдьаллар. Ол үксүгэр сыыһа аһыыртан. Кыра оҕону олус эрдэ искусственнай аһылыкка, ынах үүтүгэр көһөрдөххө, аллергия ыарыыта саҕаланан барар. Элбэхтик тарҕаммыт аллергия ыарыытын иккис көрүҥэ – аллергическай ринит (мурун бүөлэниитэ) кэлэр. Ону кэмигэр эмтээбэтэххэ, анал көрүүнү-истиини тутуспатахха, кэлин бронхиальнай астмаҕа кубулуйуон, ис уорганнара кытта сүһүрүөхтэрин сөп.

– Иһиттэххэ, билигин оҕо үксэ ынах үүтүгэр аллергиялыыр эбит. Оттон урут биһиги, омуннаан эттэххэ, ийэ иһиттэн тахсааппытын кытта, ынах үүтүн иһэн кэллэхпит. Ити хайдаҕый?

– Ынах үүтүгэр оҕолор урут да аллергиялыыллар этэ. Ол саҕана аллергияны быһаарар анаалыс, тургутук (тест) суох буолан, үрдүттэн “диатезтаах оҕо” диэн буолара.

– Судургутук эттэххэ, куртаҕа кыайан буһарбакка аллергиялатар диэн өйдүөххэ буоллаҕа?

– Сенсибилизация диэн баар. Ол аата организм ханнык эрэ эттиги, бэссиэстибэни, аһы кыайан ылыммат. Ылымматаҕына, иммунитет эти-сиини көмүскүүргэ антитела таһаарар. Сенсибилизация балыкка, үүккэ, сэлиэһинэйгэ, сымыыкка, о.д.а. баар буолар. Оҕо кытарда да, диетаны булгуччу тутуспутунан барыахха наада. Ийэ иһиттэн ыраас оҕо төрүүр. Эбии аһылыгы саҕалыыр кэмҥэ 6 ыйдарыттан эбэтэр эмтэрэр ийэ диетаны тутуспат буоллаҕына, эрдэ (2-3 ыйдарыттан) аллергиялаан бараллар. Кытарар, ымынах тахсар. Холобур, ынах үүтүн белогар аллергиялыыр оҕоҕо маҥнай аһыйбыт үрүҥ аһы – иэдьэгэйи, сүөгэйи, йогурду -- сиэтэр ордук. Иһэ үөрэммитин кэннэ, кэпиири, онтон биирдэ ынах үүтүн биэриэххэ наада. Тоҕо реакция биэрэрий? Эппитим курдук, генетика оруоллаах, итиэннэ аһы буһарар уорганнара ситэ сайдыбакка, эрдэ төрөөбүт уонна куртах-оһоҕос кэһиллиилээх оҕолор эмиэ аллергиялыыр буолаллар. Кинилэргэ “ферментативнай активность” мөлтөх буолар.

– Сымыыты эмиэ “аллергиялатар ас” дииллэр. Хастарыттан биэрэр ордугуй?

– Төһөнөн хойут да, соччонон үчүгэй. Аҕыс ыйдарыттан саҕалаан, кыра-кыралаан биэриэххэ сөп. Маҥнай уоһаҕыттан саҕалыахха наада. Аллергиялаата да, биир сааһыгар диэри тохтотор ордук.

– “Аска аллергия оҕо улаатар кэмигэр ааһыан сөп” дииллэр. Чахчы оннук дуо?

– Биллэн туран, ааһыан сөп. Оҕо ис уоргана ситтэҕинэ, сайыннаҕына, үөрэннэҕинэ, сыыйа ааһан барар.

--Хастарыгар?

– Ортотунан 3-4 саастарыгар. Оҕо этэ-хаана араас-араас. Сорохтор хойутуу, сорохтор диетаны үчүгэйдик тутустахтарына, сыл аҥаарынан ааһыан сөп. Эбии аһылыгы хойутаан сиэтиэххэ сөп. Төһө кыалларынан ийэ уһуннук эмтэриэн наада.

Аллергиялыыр оҕолоох төрөппүттэр туохтан баас тахсарын маҥнай быһаарыахтарын наада. Ол аһы кырата сыл аҥаара сиэппэт ордук. Олус бааһыран, бэргээн бараары гыннаҕына, аллергияны күөдьүппэт антигистаминнай эми иһэрдиэххэ сөп. Ол кэнниттэн иһин үөрэтэ диэн кыра-кыралаан биэрэбит. Реакция биэрбэт буоллаҕына, сыыйа-баайы элбэтэн иһэбит. Арай балыкка аллергия үксүгэр олохторун тухары хаалааччы. Аһы таларга анал анаалыстар бааллар. Ол анаалыһы туттаран, тугу аһыан сөбүн эрдэттэн билиэххэ эмиэ сөп.

– Хаһан да аллергиялаабат оҕо быһыы ылан баран, эмискэ улахан аллергик буолан хаалар.

– Оннук буолуон сөп. Кутталлаах. Аллергиялаах оҕолорго вакцинаҕа аналлаах туһунан халандаар оҥоруохха наада. Сымнатыллыбыт вакциналары биэриэхтээхтэр. Сорох вакциналар састааптарыгар белок баар буолар. Оччоҕо “медотвод” оҥоһуллуон сөп. Анал исписэлиис быһаарар.

– Аллергоскрин анаалыһын хайдах туталларый? Хастарыттан көҥүллэнэрий?

– Оҕо улаханнык бааһырдар эрэ, хас баҕарар ыйдарыгар туттарыахха сөп. Анаалыс хас да араастаах. Алҕас түмүгү көрдөрбөтүн туһугар эмп испэккэ сылдьан туттарыахха наада. Сыаната килииникэ аайы араас-араас. Аллергияҕа сыһыаннаах хас да анаалыс баар, ол иһин чуолкай этэр кыаҕым суох. Ортотунан, 3000-35000 солк. буолар.

– Балыгы сиэбэт, үүтү букатын испэт аллергик оҕолор бааллар. Улаатыахтаах, уһуохтара сайдыахтаах кэмнэригэр сөптөөх кальцийы ылбаттар. Оннук оҕолорго эбии битэмиин биэрэр наада дуо?

– Биллэн турар, оннук оҕолорго битэмиини иһэрдиэххэ наада. “Д” битэмиини кальцийы кытта биэрдэххэ, эккэ-хааҥҥа үчүгэйдик иҥэр. Ынах үүтүн соевай, кокосовай үүттэринэн солбуйуохха сөп. Билигин дэлэйдик атыыланар. Оҕо улаатар, сайдар кэмигэр иҥэмтэлээх ас хайаан да наада.

– Дьахтар хат сылдьан аллерген аһы сиэтэҕинэ, оҕото аллергетик буолар үһү дииллэр.

– Хат дьахтар бүтэһик ыйдарга диетаны тутуһуон наада. Ол кэмҥэ плацента ийэтэ сиэбит аһын курдат аһарар буолар. Өскөтүн, холобур, ийэтэ урут хатыҥҥа аллергиялыы сылдьыбыт буоллаҕына, хат сылдьан уҥуохтаах фруктаны, отону сиирэ көҥүллэммэт. Оҕотугар бэриллиэн сөп. Ийэтэ бэйэтэ аллергик буоллаҕына, хат сылдьан уонна оҕотун эмтэрэр кэмигэр диетаны хайаан да тутуһуон наада.

Ыйытыы-хоруй

Варвара Мигалкина:

– Уолум 7,5 ыйдаах. Эмнэрэбин. Минньигэһи сиэтэхпинэ, сирэйэ кытарар. Дьаабылыкаҕа эмиэ аллергиялыыр. Бааһырар, хатырар, тарбанар.. Ааспатаҕына, кэлин бронхиальнай астмаҕа да кубулуйуон сөп үһү. Ити кырдьык дуо? Олус бааһырдаҕына, “активированнай уголь” иһэрдэбин. Ол кыра оҕоҕо көҥүллэнэр дуо?

– Бу оҕоҕо куртаҕар-оһоҕоһугар кэһиллии баар быһыылаах. Дьиҥнээх аллергик оҕолор биир, икки, элбээбитэ үс аска аллергиялыыр буолаллар. Оттон куртахтара-оһоҕосторо кэһиллиилээх оҕолор барытыгар реакция биэрэллэр. Гастроэнтерологка, аллергологка көрдөрүөхтэрин наада. Дьаабылыкаҕа аллергиялыыр оҕо, ол аата хатыҥҥа аллергиялыыр эбит. Оннук оҕолор уҥуохтаах фрукталары, эриэхэни сиэ суохтаахтар. Кыра оҕолорго “активированнай уголь” оннугар энтеросгель, смекта иһэрдиэххэ сөп. Олор куртахха-оһоҕоско сымнаҕастык дьайаллар.

***

Ньургуйаана Козлова:

– Икки саастаах оҕом үүт аһылыкка, цитрусовай фрукталарга аллергиялыыр. Атаҕар, эмэһэтигэр ымынах тахсар. Онто түүнүн кыһыйар, сүгүн утуйбат. Аллергияны аһардан кэбиһэр, баҕар, туох эмэ эмп баар буолаарай?

–Аллерген астарга үүт, сымыыт, балык, эриэхэ, цитрусовай фрукталар, мүөт киирэллэр. Икки саастаах диэн кыра киһи. Антигистаминнай эмп иһэрдиэххэ сөп. Цитрусовайдары тохтотон баран, кэлин нэдиэлэҕэ биирдэ-иккитэ биэрэн, кэтээн көрүөххэ наада.

***

Надежда Макарова:

– 5 саастаах уолум собоҕо аллергиялыыр. Сороҕор уоһа тута иһэн тахсар, оттон сороҕор туох да буолбакка сиэн сөп. Атын балыкка кыһаммат. Кыыһым иккилээх, үүт аһылыкка аллергиялыыр. Иһэ ымынаҕырар.

 – Оннук оҕолор баар буолаллар. Күөл балыгар аллергиялыыр, оттон муора балыгын туох да буолбакка сиэхтэрин сөп. Кэтээн көрүөххэ наада. Кыыска куртах-оһоҕос ыарыыта баар быһыылаах. Истэрэ ымынаҕырар оҕолор үксэ куртахтарын үлэтэ кэһиллиилээх буолааччы. Гастроэнтерологка көрдөрүөхтэрин наада.

***

Мария Сыромятникова:

– Кыыһым үстээх. Хлордаах уунан суунна да, этэ бүтүннүү хатыран тахсар. Уубутун сүүрдэн хоннорон баран сууйа сатыыбыт. Араас кириэми туттабыт да, соччо көмөлөспөт.

 – Ордук кураанах тириилээх оҕолор хлорга аллергиялыыр буолаллар. Өскөтүн хлордаах уунан сууннардаххытына, 3 мүн. иһигэр эмаленталаах кириэминэн сотуохха наада. Оччоҕо оҕо тириитэ сымнаан, хлору чэпчэкитик ылынар буолар. Кыралары сууннарарга уу хлорун хоннорон сөҥүрдүөххэ сөп.

***

Александра Захарова:

– Оҕобун ынах үүтүгэр аллергиялыыр диэн быһаарбыттара. Ити “лактозная недостаточность” диэн буолар дуо? Хойуута үчүгэй эрээри, оһоҕоһугар салгын хаайтарар. Аны туран, аллерго-тест куурусса сымыытын белогар аллергиялыыр диэн көрдөрбүтэ. Сымыыт сиэтэҕинэ, аллергиялыыра биллибэт..

 – Ынах үүттээх аһы тохтотор ордук. Этэ-хаана лактозаны кыайан ылыммат эбит. Иһигэр салгын хаайтарар буоллаҕына, гастроэнтерологка барыахтарын наада. Өскөтүн анаалыс сымыыкка аллергиялаах диэн быһаарбыт буоллаҕына, сиэтэр көҥүллэммэт. Сорох аллергия таһыгар биллибэккэ, иһигэр дьайа сытар. Онтун син биир доруобуйаҕа охсуулаах.

Диана КЛЕПАНДИНА.