— Алексей Петрович, соторутааҕыта Федерация Сэбиэтин спикерэ Валентина Матвиенко сорудаҕынан ас-үөл ырыынагар балаһыанньаны кэтээн көрүү ыытыллыбыта. Ол тугу көрдөрдө?

— Коронавирус эпидемиятынан сибээстээн, экономикаҕа улахан охсуулаах буолла. Онон агрокомплекс үлэлиир кыахтааҕын, саҥа ирдэбиллэргэ хайдах буоларын бэрэбиэркэлиир сорук турбута. Мониторинг түмүктэрэ көрдөрбүттэринэн, ас-үөл саппааһа балачча хааччыллыбыт. Сааскы ыһыы үлэтэ ситиһиилээхтик барар, онон быйыл куһаҕана суох үүнүүнү ыларга эрэл баар. Ас-үөл сүрүн табаардарыгар сыананы урукку таһымҥа тутар кыалынна.

— Ол да буоллар, Федерация Сэбиэтин мониторины ыыппыт хамыыһыйатын отчуотугар кэлим дьаһаллары ылар наадатын туһунан этиллэр. Ол аата туох эрэ кыаллыбат дуо?

—  Аска-үөлгэ куттал суох буолуутун системата бэйэтин соругун толорор. Ол эрээри көннөрүүлэр ирдэнэллэр. Эпидемиологическай балаһыанньа оҥорон таһаарааччылары уонна эргиэни күүһүрбүт санитарнай дьаһаллары ылалларыгар күһэйэр. Үлэһиттэргэ мааска режимэ, үлэ миэстэлэрэ бэйэ-бэйэлэриттэн тэйиччи буолуулара, дьиэни дезинфекциялааһын – бу барыта биһиэхэ куттал суох буолуутугар олус сөптөөх дьаһаллар, оттон экономика тылынан, бородууксуйа  ыарыырыгар тиэрдэллэр. Манна проблема баар. Ону бары бииргэ быһаарыахпыт.

Оҥорон таһаарааччы ханнык эрэ ороскуоттарын судаарыстыба субсидиялыан сөп. Ол эрээри ити 100 бырыһыан буолбата биллэр. Ол аата оҥорон таһаарааччы сыаналары урукку таһымҥа тутар туһуттан бэйэтин барыһын сарбыйыан наада. Ити, бастаан көрүүгэ, кыаллыбат курдугун иһин, онтон тахсар суол баар.

— Онно туох туһунан этиллэрий?

— Сыана үрдээбэтин туһугар, күрэстэһии, ырыынакка элбэх оонньооччу ирдэниллэр. Кинилэр ахсааннарын фермер хаһаайыстыбаларын суотугар улаатыннарыахха сөп. Сорох ардыгар кинилэр оҥорон таһаарыыларынан бөдөҥ оонньооччулартан инники буолаллар.

Бааһынай бородууксуйатын батарыы соруга быһаарылла илигинэ, биһиги ырыынакка сөптөөх күрэстэһии таһымын көрүөхпүт суоҕа. Онон бастакы соругунан ас-үөл ырыынактарын туһунан сокуону ылыныыны ааҕабын. Ону фермергэ барыстаах оҥорорбут наадалаах. Кини атыылыыр миэстэтигэр ирдэбиллэр судургу буолуохтаахтар. Ас-үөл ырыынактара аһара тупсаҕай офиска курдук, ыарахан сыаналаах салгылатар системалаах хапытаалынай тутуулар буолаллара булгуччу ирдэниэ суохтаах. 

Олох-дьаһах көрдөрбүтүнэн, ити ирдэбиллэринэн тутуллубут эргиэн дьиэлэригэр атыылыыр миэстэ сыаната олус ыарахан, онон атыылаһан эргинээччилэр эрэ туһаныахтарын сөп. Билигин сокуон барылын ситэриигэ Эргиэн министиэристибэтэ үлэлиир. Күһүн ити сокуону Госдумаҕа көрүөхпүт уонна бэйэбит көннөрүүлэрбитин киллэриэхпит диэн эрэнэбин. Сүрүн сыал – бааһынай бородууксуйата туһанааччыга тиийэр суолугар моһоллору барытын суох оҥоруу.