Социальнай пенсиялар үрдүүллэр

Муус устар 1 күнүттэн социальнай уон­на судаа­рыстыбаннай пенсиялар 6,1% индексацияланаллар. Ким социальнай пенсияны ыларый? Официальнайдык үлэҕэ киирбэтэх эбэтэр олус аҕыйахтык үлэлээбит гражданнарга – ол аата страховой пенсияны ылыыга наадалаах ыстааһы уонна пенсияҕа ирдэниллэр бааллары мунньубатах дьоҥҥо кырдьар саастарыгар социальнай пенсия ананар. Итинник социальнай пенсия страховой пенсиятааҕар 5 сылынан хойутаан ананар.

Ону таһынан, социальнай пенсияны 1-кы, 2-с уонна 3-с группалаах инбэлииттэр, инбэлиит оҕолор уонна иитэр киһитин сүтэрбит оҕолор ылар бырааптаахтар. Төрөппүттэрэ биллибэт оҕолор эмиэ  социальнай пенсияны ылаллар. Судаарыстыбаннай пенсияны ылааччылар ортолоругар – Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара, Ленинград блокадатыгар олорбуттар, Чернобыль саахалыгар эмсэҕэлээбит гражданнар.

Быйыл индексация кээмэйэ ааспыт сыллааҕар биллэрдик улаатта: 2019 сылга маннык пенсиялары 2 бырыһыан индексациялаабыттара, 2018 сылга – 2,9 бырыһыан.

Уопсайынан ыллахха, индексация 4 мөлүйүөн кэриҥэ Россия олохтооҕун хабар.

«Эчэйии иһин» страховой усунуостарга  иэһи ирдээн ылыы быраабылалара уларыйаллар

Муус устар 1 күнүттэн иэстээх киһи баайын-дуолун суотугар ирдэниллэр страховой усунуостар, ону сэргэ пенялар уонна ыстарааптар суумаларын кээмэйэ 500-тэн 3000 солк. диэри үрдэтиллэр. Страховкаланааччы баайын-дуолун суотугар страховой усунуостары  ирдээһин  туһунан уурааҕы ылынарга муҥутуур болдьох 2 сылтан 3 сылга диэри уһатыллар.

2020 сыл муус устар 1 күнүттэн күүһүгэр киирэр өссө биир сокуонунан үлэ бириэмэтигэр оһол тахсыытыттан уонна профессиональнай ыарыылартан булгуччулаах социальнай страхованиеҕа страховой төлөбүрдэри анааһыны кытта сибээстээх мөккүөрдэри суут буолуон иннинэ булгуччулаах көрүү киллэриллэр. Ити мөккүөрдэри Социальнай страхование фондата көрүөҕэ.

Страховкалааччы дьыаланы хаттаан көрөр туһунан үрдүкү уоргаҥҥа үҥсүбүтүн кэннэ эрэ суукка сайабылыанньа түһэриэххэ сөп. Оччоҕуна уһуннук тардыбакка эрэ гражданнар бырааптарын көмүскүүр кыаллыан сөп, оттон сууттарга ноҕурууска аҕыйыаҕа.

Нолуок уорганнара иэс туһунан СМС нөҥүө иһитиннэриэхтэрэ

 Нолуок уорганнара кыбаарталга биир төгүлтэн элбэҕэ суох СМС-иһитиннэрии эбэтэр электроннай почта көмөтүнэн пеняларга, ыстарааптарга, бырыһыаннарга кэмигэр төлөммөтөх түһээн уонна иэс баарын туһунан нолуогу төлөөччүлэргэ иһитиннэрэр кыахтаналлар. Онуоха киһи суругунан сөбүлэһиитэ ылыллыбыт усулуобуйатыгар итинник оҥоһуллуоҕа.

Маны сэргэ 3 тыһыынча солкуобайтан  итэҕэс төлөммөтөх иэһи тэрилтэ эбэтэр ИП харчытын суотугар ирдээн ылыыга ураты бэрээдэк олохтонор. Төлүүр туһунан саамай эрдэтээҥҥи ирдэбили толоруу болдьоҕо ааспыт күнүттэн ыла 3 сыл устатыгар нолуок, хомуур, страховой усунуос, пеня, ыстараап суумата 3 тыһыынча солкуобайтан үрдээбэтэх буоллаҕына, ыйыллыбыт 3 сыллаах болдьох ааһыаҕыттан 2 ый устатыгар ити сууманы ирдээһин туһунан быһаарыы ылыллар.

Итини таһынан, тэрилтэлэргэ уонна ИП-гэ сыһыаннаан биир мөлүйүөн солкуобайтан тахса төлөммөтөх иэһи ирдээн ылыы туһунан быһаарыы ылыллыбыт, оттон ити быһаарыы 10 күн иһинэн толоруллубатах буоллаҕына, баай-дуол, баайга-дуолга бырааптар уонна эбэһээтэлистибэлэр  тустарынан докумуоннары (иһитиннэриини) ирдээһиҥҥэ нолуок уорганнарын дуоһунастаах сирэйдэрин боломуочуйалара бигэргэтиллэллэр. Тэрилтэ сөбүлэстэҕинэ, нолуок уорганын дуоһунас­таах сирэйэ төлөммөтөх иэһи ирдээһин туһунан биир быһаарыынан 1 төгүлтэн ордуга суох тэрилтэ сирин-уотун, докумуоннарын, дьиэтин уонна малын-салын көрүүнү ыытарыгар бырааптаах.

Аттракционнары Гостехнадзор уорганнара регистрациялыыллар

Муус устар 9 күнүттэн бары аттракцион­нары, ол иһигэр быстах кэмнээхтэри, үлэҕэ киллэриэх иннинэ Гостехнадзор уорганнарыгар регистрациялатар наада буолуоҕа.

Оттон саҥа быраабылалар күүстэригэр киирэ иликтэринэ үлэлээн барбыт аттракционнарга сыһыаннаан эттэххэ, кинилэр судаарыстыбаннай регистрацияны ааһалларыгар көһүү кэмэ көрүллэр. Туһааннаах тутуу төһө кутталлаах буолуон сөбүттэн чопчу болдьохтор тутулуктаахтар.

Бастакы оҕо төрөөтөҕүнэ — 466 617 солкуобай 

Муус устар 15 күнүттэн ийэ хапытаала ЗАГС судаарыстыбаннай систематын дааннайдарыгар олоҕуран ананар буолуоҕа. Онон Пенсионнай фондаҕа сайабылыанньа биэрэр наадата суох.

Бастакы оҕо төрөөтөҕүнэ дьиэ кэргэн 466 617 солк. сертификат ылыаҕа, оттон бастакы оҕолоругар номнуо харчы ылбыт түгэнигэр, иккис оҕолоругар хаалбыт сууманы – 150 тыһ. солк. ылар бырааптанар. Төрөппүттэр ийэ хапытаалын олох ыла илик буоллахтарына, быйылгы сыл тохсунньутуттан саҕалаан дьиэ кэргэҥҥэ иккис эбэтэр онтон салгыы оҕо төрөөтөҕүнэ, кинилэргэ 616 617 тыһ. солк. суумаҕа сертификат көрүллэр.

Хараабыллары регистрациялааһыҥҥа судаарыстыбаннай пошлина олохтонно

Муус устар 18 күнүттэн Россияҕа норуот­тар икки ардыларынааҕы суудуналар реестрдэригэр уонна Россиятааҕы суудуналар аһаҕас реестрдэригэр суудунаны регистрациялатарга судаарыстыбаннай пошлина олохтонор.

55 киловаттан итэҕэһэ суох кыамталаах сүрүн хамсатааччылаах уонна 3 тыһ. единицаҕа диэри валовай киэлилээх бэйэтэ устар суудунаны эбэтэр 80-тан 3 тыһыынча единицаҕа диэри валовай киэлилээх бэйэтэ устубат суудунаны регистрациялатар иһин 85 тыһ. солк., онуоха эбии валовай киэли хас биирдии единицатын иһин 9,4 солк.  пошлинаны төлүүргэ күһэллиэхтэрэ.

Сыллата регистрацияны бигэргэтэр иһин судаарыстыбаннай пошлина 25 тыһ. солк. тэҥнэһиэҕэ, онуоха эбии суудуна валовай киэлитин хас биирдии кээмэйигэр 22,4 солк. эбиллэр.