Алын кылаастар босхо аһыыр буолуохтара

         Быйылга диэри оскуолаҕа босхо аһылыгынан нэһилиэнньэ кыаммат араҥатыгар киирэр уонна элбэх оҕолоох ыаллар оҕолоро эрэ босхо хааччыллаллара.

         Бу сыл тохсунньутугар РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Судаарыстыбаннай Мунньахха туһаайбыт Анал этиитигэр: “I-IV кылаас үөрэнээччилэрин барыларын босхо итии аһылыгынан хааччыйарга этии киллэрэбин”, — диэн быһа сибээс кэмигэр иһитиннэрэн, үгүс төрөппүтү үөрдүбүтэ.

         Ити этиитигэр кини босхо итии аһылыкка эрэ болҕомтотун уурбатаҕа, оҕо хаачыстыбалаах, доруобуйатыгар буортута суох иҥэмтэлээх аһылыгынан аһыахтааҕын эмиэ бэлиэтээн эппитэ. Оччотугар боппуруос итии аһылык эрэ туһунан буолбакка, ас хаачыстыбата эмиэ болҕомтоҕо ылыллыаҕа. Бу тэрээһини үбүлээһини кини үс сиртэн ыытарга соруйбута: дойду, эрэгийиэн уонна олохтоох бүддьүөттэртэн.

          Маныаха боппуруос аһылыгынан хааччыйыыны үбүлээһиҥҥэ эрэ буолбатаҕа биллэр. Оскуолаларга сөптөөх инфраструктураны тэрийии, остолобуойдарга, буфеттарга астыыр аныгы тэриллэри туруоруу, табыгастаах систиэмэни олохтооһун, хаачыстыбалаах бородууктанан хааччыйыы боппуруоһа турара эмиэ биллэр суол. “Оскуолар остолобуойдарын тупсарарга үгүс бириэмэ ирдэнэр. Тиэхиньиичэскэй өттүнэн бэлэм эрэгийиэннэргэ, оскуолаларга босхо итии аһылыгынан хааччыйыы номнуо 2020 сыл балаҕан ыйын 1 күнүттэн киириэн наада. Арассыыйа бары субъектарыгар алын кылаас үөрэнээччилэрэ 2023 сыл балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри хаачыстыбалаах итии аһылыгынан босхо хааччыллыахтаахтар”, — диэн бэлиэтээбитэ.

Госдумаҕа сокуон ыллылар

         Владимир Путин Судаарыстыбаннай Мунньахха Анал этиитин кэннэ, оскуола алын кылааһын үөрэнээччилэрин босхо аһылыгынан уонна оскуолаҕа оҕолор хаачыстыбалаах, доруобуйаҕа туһалаах аһылыгынан аһыахтаахтарын туһунан сокуону Госдумаҕа 2020 сыл олунньутугар ылбыттара.

         “Биир ньыгыл Арассыыйа” фракция бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Андрей Исаев сокуон барылын туһунан этэригэр: “Сокуон оскуолаҕа  “доруобай” аһылык өйдөбүлүн, доруобуйаҕа туһалаах аһылыгы тэрийиини киллэриэҕэ. Оскуоланы бородууктанан хааччыйар тэрилтэлэр хонтуруолланыахтара уонна кинилэргэ эбии ирдэбил олохтонуоҕа”, -- диэбит.

         Ол курдук, сокуонунан I-IV кылаас үөрэнээччилэрэ оскуолаҕа күҥҥэ биирдэ итии аһылыгынан уонна сылаас утаҕынан хааччыллыахтара.

         Бу тэрээһиҥҥэ үп федеральнай, эрэгэйиэн уонна олохтоох бүддьүөттэриттэн көрүллүөхтээх. Маны таһынан эрэгийиэн федеральнай үптэн эбии субсидия ылар бырааптаах.

Халбаһы, сосиска суох буолуоҕа

         “Российская газета” хаһыат иһитиннэрбитинэн, оскуола остолобуойун менютуттан туһата суох уонна доруобуйаҕа буортулаах астары сотуохтара.

         Алын кылаас үөрэнээччилэрэ балаҕан ыйын 1 күнүттэн саҥа бырагырааманан оҥоһуллубут ас менютунан аһыахтара. Манна доруобуйаҕа туһалаах уонна иҥэмтэлээх бородуукталар киирэллэр. Бу сыл түмүктэниэр диэри саҥа бырагырааманан оҕолору аһатарга бүддьүөккэ 21,8 млрд солк. көрүллүбүт. Ол эрээри, билиҥҥитэ ханнык эрэгийиэннэргэ бу үп тиксэрэ бигэргэтиллэ илик.

         Роспотребнадзор оскуолаҕа аһылыгы тэрийиигэ анаабыт этиилэринэн, кондитерскай аһылык, халбаһы, саахар уонна туус аҕыйатыллыахтаах. Хомпуокка кутуллар саахар кээмэйэ кыччатыллыахтаах. Маны таһынан оскуолаҕа аһылыгы тэрийиигэ эрэгэйиэн аһылыгын уратылара эмиэ учуоттаныахтаах.

         Биһиги   Ил Түмэн үөрэххэ, наукаҕа, култуураҕа, көрдөрөр-иһитин­нэрэр эйгэҕэ уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэр дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Феодосия Габышеваттан бу боппуруоска быһаарыы биэрэригэр көрдөстүбүт:

         -- 2020 сыл балаҕан ыйыттан 2023 сылга диэри оскуола остолобуойугар үөрэнээччилэри доруобуйаҕа туһалаах босхо аһынан хааччыйыыны тэрийии үлэтэ түһүмэхтэринэн ыытыллыаҕа. Бу сыалга федеральнай бүддьүөттэн судаарыстыбаннай көмө көрүллэрин ситиһэргэ үлэлэһэбит.

         Оскуолаларга доруобуйаҕа туһалаах аһы тэрийиигэ улахан үлэ барыахтаах. Холобур, оскуола остолобуойдарын сөптөөх оборудованиенан, хаачыстыбалаах бородууктанан хааччыйыахтаахпыт. Билиҥҥитэ алын кылаас оҕолорун доруобуйаҕа туһалаах аһынан аһыылларын ситиһэргэ, оскуолалар остолобуойдарын хааччыйыыга ыытыллар үп суота быһаарылынна. Ил Дархан Култуура, Спорт уонна физическэй култуура, Юстиция министиэристибэлэрин, итиэннэ борокуратуураны кытта бигэргэммит “Оскуола оҕолорун аһылыгын тэрийиигэ ороскуот нуорматын быһаарыы туһунан” ыйааҕын бырайыага оҥоһуллан, Үп министиэристибэтин көрүүтүгэр бэриллибитэ .

         Оттон оскуолаларга аһылыгы тэрийии үлэтэ хайдах ыытылларын туһунан СӨ Үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтиттэн кэмэнтээрий ыллыбыт. Биэдэмэстибэ пресс-сулууспата бу курдук быһаарда:   

         --Өрөспүүбүлүкэ баһылыга оскуолаҕа оҕо аһылыгын тэрийиигэ тустаах ыйааҕы, оттон СӨ Бырабыыталыстыбата “СӨ бүддьүөтүн суотугар судаарыстыбаннай үөрэх тэрилтэлэригэр үөрэнэр оҕолору аһынан хааччыйыыны тэрийии бэрээдэгин туһунан” уурааҕы таһаарбыттара. Биһиги министиэристибэбит билигин бу үлэҕэ эбии үбүлээһин быһыытынан федеральнай бүддьүөттэн субсидия ыларга үлэлэһэр. РФ Бырабыыталыстыбатын ыйааҕынан эрэгэйиэннэргэ субсидияны биэрии киритиэрийинэн ситэриилээх былаас оскуола үөрэнээччилэрин босхо аһылыгынан тэрийиини болдьоммут кэмигэр киллэрэрэ уонна оскуолалар 100% ол үлэнэн хабыллаллара буолар. Үөрэх министиэристибэтэ бу хайысханан Ил Дарханынан бигэргэммит тэрээһиннэрин бэрээдэгин от ыйын 7 күнүгэр РФ Үөрэҕириитин министиэристибэтигэр ыыппыта. Билиҥҥитэ субсидия көрүллэригэр эппиэт күүтэбит