Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -21 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Экэниэмикэ

Нэһилиэктэри хааччыйар кыһыҥҥы суол кэскилэ

Сахабыт Сиригэр төгүрүк сыл массыына сылдьар суола суоҕуттан сылтаан, Дьокуускайтан кытыы сытар улуустарга, Уһук хоту аһы-үөлү, туттар тэрили, уматыгы кыһыҥҥы суолунан тиэрдэллэр. Өрөспүүбүлүкэҕэ 37,8 тыһ. км. уһуннаах массыына суола баарыттан 31,1% кытаанах…
14.03.24 18:34

Уопсастыба

Кирбэй бастыҥ нэһилиэк буолла

Арассыыйа Конституциятынан бэриллибит бырааптарын туһанан, Өлөөн улууһун олохтоохторо өрө көтөҕүллэн туран Бэрэсидьиэн быыбарыгар көхтөөхтүк кытыннылар, Владимир Путин кандидатуратын өйөөтүлэр.
19.03.24 12:26

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы сандал күннэр сардаҥа ыһыаҕын ыһаллар

Хонон турдах аайы хонноҕо аһыллан, утуйан турдах аайы уутуйан туран эбиллэр, өрөөн турдах аайы өһүллэн иһэр сааскы сандал күннэр сардаҥа ыһыаҕын ыһаллар, күн үҥкүүтүн үҥкүүлүүллэр. Үрүҥ хаар үрүт үрдүгэр дьэҥкир куруһуба былаатын бүрүнэр, маҥан хаар хат - хат…
13.03.24 10:52

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Мин национальнай өй-санаа уһуктар сэргэхсийии кэмигэр оскуолаҕа үөрэммитим. Эбиитин өссө Таатта буоламмын, суруйааччыларбыт үбүлүөйдэринэн өрөспүүбүлүкэтээҕи ааҕыылар, ыһыахтар элбэхтик ыытыллар буолбуттара. Ол тэрээһиннэргэ барытыгар үөрэх министиэристибэтиттэн наар биир олус элэккэй, сайаҕас бэрэстэбиитэл кэлэрэ.

Мин национальнай өй-санаа уһуктар сэргэхсийии кэмигэр оскуолаҕа үөрэммитим. Эбиитин өссө Таатта буоламмын, суруйааччыларбыт үбүлүөйдэринэн өрөспүүбүлүкэтээҕи ааҕыылар, ыһыахтар элбэхтик ыытыллар буолбуттара. Ол тэрээһиннэргэ барытыгар үөрэх министиэристибэтиттэн наар биир олус элэккэй, сайаҕас бэрэстэбиитэл кэлэрэ.

Кэлин “Кэскил” хаһыакка үлэлиирбэр, үөрэх министиэристибэтин кытта куонкурустары, ирдэбил үлэлэри ыытарбытыгар, кинилиин ыкса билсибитим. Онтон үлэтиттэн тохтообутугар, эрэдээксийэнэн бары да суохтаабыппыт – аны салалтаттан ким да: “Чэйиҥ, күрэхтэһиитэ тэрийиэххэйиҥ”, -- диэбитинэн киирэн кэлбэт буолбута...

image 06 04 20 02 25

Маргарита Константиновна Петрова, чахчы, иитэр үлэни күүскэ көҕүлүүрэ. “Эркээйи” буоллун, Ойуунускай ааҕыылара буоллун, Саха-КВН буоллун, ирдэбил экспедиция буоллун – барытын кини тэрийсибитэ, сүрүннээбитэ. Кумааҕы отчуотунан буолбакка, дьиҥнээх үлэнэн кэнчээри ыччат сайдыытыгар кыһаллара. Оо, төһөлөөх элбэх оҕо талаана тахсарыгар, бэйэтигэр эрэллээх буоларыгар, олоххо тус суолун буларыгар, ситиһиилээх киһи дэтэригэр Маргарита Константиновна өҥөлөөҕө, үтүөлээҕэ буолуой? Аны, барыларын ааттарынан билэрэ сөхтөрөрө. Кырдьыга да, саха үөрэнээччилэрэ үүнэр-сайдар дьоллоругар, уларыта тутуу кэмигэр саҥаны саҕалааччы буолар аналыгар кини бу эйгэҕэ үлэлээн ааспыт эбит.

Олоҕун, сатабылын, толкуйун, дьоҕурун – барытын кэнчээри ыччат, үүнэр көлүөнэ туһугар анаабыт уһулуччулаах педагог, мындыр методист, кыһамньылаах салайааччы, киһи киһитэ Маргарита Константиновна Петрова муус устар 5 күнүгэр олохтон туораабыта оруобуна биир төгүрүк сылын туолла. Ол иһин үтүөкэн киһини ахтан-санаан ааһыаххайыҥ...

1 1

Лидия Шамаева, “Айыы кыһата” оскуола дириэктэрэ:

-- Мин Майа оскуолатыгар үөрэнэр кэммэр Рита пионер, хомсомуол тэрилтэлэрин тутаах киһитэ этэ. Уурбут-туппут курдук быһыылаах-таһаалаах, сырдыгынан сыдьаайар баһаатайбыт, дружина сэбиэтин салайааччыта куруук оҕолор быыстарыгар күлэ-үөрэ сылдьара.

пионерка

  • Пионерка эрдэҕинэ

 Оскуоланы бүтэрэрбэр, Рита үөрэнэр Новосибирскайын талбытым. Кини пединститукка история учууталларын бэлэмниир факультекка үөрэнэрэ. Дьоммун, дойдубун олус ахтар буоламмын, куорат таһыгар баар кинилэр уопсайдарыгар салгыбакка барарым. Онно олох күөстүү оргуйара. Ансаамбыл тэринэн, сахалыы ырыалары ыллыырбыт, землячество тэрээһиннэригэр түмсэрбит, ыһыахтыырбыт. Итиннэ барытыгар Рита куруук аһаҕас, дьоҥҥо сайаҕас сыһыанынан чорбойоро, көҕүлээччи буолара. Мин кини сылааһыгар “иттэ” барар эбиппин.  

Новосибирскайга олоҕун аргыһын Иван Петрову көрсүбүтэ. Иннэлээх сап курдук, иккиэн куруук бииргэ сылдьаллара. Олус иллээхтик, бэйэ-бэйэлэрин өйөһөн-өйдөһөн, дьоллоохтук олордулар, оҕолорун атахтарыгар туруордулар. Бу дьиэ кэргэн сыһыана миэхэ холобур буолар.

РОНО 3

  • Майатааҕы РОНО кэлэктиибэ

Биирдэ үөрэнээччилэрбин кытта Өймөкөөҥҥө экспедицияҕа бараары гынарбытын эппиппэр, АлСиб историятын үөрэтэргэ сүбэлээбитэ. Ити тиэмэҕэ граҥҥа кыттан, хата, айаммыт ороскуотун уйуммуппут. 

Айыы кыһата саҥа дьиэҕэ киирэр үөрүүтүн үллэстэ, Маргарита Константиновна “новосибирскайдары” барыларын мунньан кэлэ сылдьыбыта олус да долгутуулааҕа. Остуолбар “НГПИ выпускниктарын аатыттан” диэн суруктаах нобуор куруук кинилэри саната турар: чаһы -- барытын кэмигэр оҥорорбор, глобус -- аан дойду аһаҕаһын өйдүүрбэр, уруучука -- олоҕум умнуллубат түгэннэрин бэлиэтээн иһэрбэр.

 23

Екатерина Чехордуна, Нина Филиппова, Диана Ефимова, төрүт омуктар оскуолаларын чинчийэр институт үлэһиттэрэ :

--Өрөспүүбүлүкэ оҕолоругар литэрэтиирэ бырааһынньыктарын, ааҕыыларын, куонкурустарын, олимпиадаларын тэрээһиннэригэр министиэристибэ аатыттан эппиэттээх үлэһит быһыытынан Маргарита Константиновнаны сыһыараллара. Кини дьону кытта түргэнник биир тылы булара, ылыннарыылаах кэпсэтиилээҕэ. Уһун айан суолугар кэпсэтэн-ипсэтэн, сэргэхтик сылдьарбыт. Олоҥхо педагогикатын сырдатар, тарҕатар үлэбитигэр эмиэ М.К. Петрова көхтөөтүк кыттара.

Сайаҕас майгылаах туруу үлэһит Маргарита Константиновна оҕо аймах доҕоро этэ. Ойуунускай, Өксөкүлээх ааҕыыларыгар кыттыбыт оҕолорун кытары кэлин да сибээһин быспатаҕа, билсиһэ сылдьара. Кини саха ыччата бары өттүнэн сайдыан ис сүрэҕиттэн баҕарара, ол туһугар олорбута.

25

Ольга Харайбатова, РФ, СӨ култуураларын үтүөлээх үлэһитэ:

--Маргариталыын өрөспүүбүлүкэ элбэх тэрээһинигэр тэҥҥэ сүүрбүппүт. “Азия оҕолоро” оонньуулар аһыллыыта-сабыллыыта, Кыайыы былааҕын Бырабыыталыстыба дьиэтин үрдүгэр иилии... Оннук дьаһалларга өрүү этэрбит: "Маргарита оҕолору мунньуоҕа", "Кини дьаһайыаҕа", "Барытын бэлэмниэҕэ"...

Улахан түһүлгэлэри тэрийэр ыгым, тыҥааһыннаах күннэрбит бүттэхтэринэ, буолбут көрдөөх да, кыһыылаах да, ыксаллаах да түгэннэрбитин санаан күлсэрбит.  

 Дьиэтин умнан туран да үлэлээтэр, кини  кэргэнигэр, оҕолоругар наһаа чугас этэ. Ньургуна ийэтин өйөөн, биирдэ биһигини кытта үлэлэспитэ. Бэйэтин  холобурунан ииппит буолан, оҕолоро эмиэ үлэһит бэрдэ буоллулар.

26

Любовь Аргунова, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, СӨ үөрэҕириитин ситимин бочуоттаах попечителэ:

-- 2013 с. ыал үөрэҕин сайыннарыыга СӨ Бырабыыталыстыбатын гранын ылан, Маргарита Константиновналыын Москваҕа Г.Н.Волковка ананар кэмпириэнсийэҕэ кыттар буолбуппут. «От педагогической мастерской «Я-сфера» к центрам семейной культуры» диэн дакылааппытын Арассыыйа улахан учуонайдара кэрэхсээбиттэрэ.

от Аргуновой ЛС

27

Ол сырыыбыт кэмигэр Маргарита ыал сыаннастарын олус үрдүктүк тутарын илэ-чахчы итэҕэйбитим уонна тус бэйэбэр, аҕа табаарыһыгар, болҕомтолоох, кыһамньылаах сыһыанын махтана ылыммытым. Санкт-Петербурга, Москваҕа чугас аймахтара олороллоругар ыалдьыттаан, саха дьонун күүстээх өрүттэрин: аймаҕымсахтарын, ыалдьытымсахтарын, аламаҕай майгыларын, сайаҕас санааларын -- барытын көрбүтүм. Ону бэлиэтээн, Маргаритаҕа дэҥҥэ этэр кэмпилимиэммин, хата, кэмигэр эппит эбиппин диэн билигин санаан үөрэбин.

 от Аргуновой ЛС 2

Яна Иванова, «Сосновый бор» дириэктэрэ, СӨ Уопсастыбаннай балаататын чилиэнэ:

-- 90-с сыллартан бэттэх иитэр үлэ сүнньүнэн кэнсиэпсийэлэри, нормативнай-правовай аахталары барытын Маргарита Константиновна торумнаан оҥорбута. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ урусхалламыт лааҕырдары сөргүтүүгэ кини күүскэ үлэлэспитэ, оҕо тэрээһиннээх сынньалаҥа баар буолуохтааҕын туруорсубута. «Эркээйи» бырагырааманы, «Оҕо быраабын туһунан» сокуону, Үөрэнээччи кодексын, Оскуола оҕотун быраабылатын, “СӨ оҕолоро”, “Дьиэ кэргэн”, “Чөл олох” курдук бэрэсидьиэн бырагыраамаларын, о.д.а. суолталаах докумуоннары  суруйсубута. Кини быһаччы салайыытынан “Кылаас бастыҥ салайааччыта”, “Сыл баһаатайа”,  «Социальнай педагог», «Эбии үөрэхтээһин педагога”, “Сүрэхпин оҕолорго аныыбын” куонкурустар ыытыллар буолбуттара. “Эрэл стартара”, «Азия оҕолоро», Ил Дархан уонна Кириэмил Харыйаларын курдук улахан култуурунай тэрээһиннэргэ эппиэттээх киһинэн Маргарита Константиновнаны мэлдьи аныыллара. Өссө кини актыбыыстар «Лиидэр», «Дархан», «Педэтэрээт», «Демократия култууратын кыһата», «Оҕо биисинэс-киинэ» оскуолаларыгар, үөрэнээччилэр бырабыыталыстыбаларыгар, сүбэлэригэр, Саха-КВН-ҥа, Оҕо холбоһуктарын сойууһугар, “Дьулуур” оҕо биир сомоҕо хамсааһыҥҥа, о.д.а. түмсүүлэргэ настаабынньык, тэрийээччи, сүрүннээччи этэ. Суолга сэрэхтээх буолууну кытта көҕүлээн, бырагыраама бөҕөтүн бэлэмнээбитэ. Ол иһин даҕаны Маргарита Константиновнаны тыа сирин үөрэнээччититтэн саҕалаан Ил Дарханыгар тиийэ бары билэллэрэ, билинэллэрэ -- кини өрөспүүбүлүкэҕэ оҕону иитии тиһигин лиидэринэн, бас-көс киһитэ буоларын.

28

Прасковья Борисова, «Арассыыйа ийэлэрэ» хамсааһын Саха сиринээҕи салаатын бэрэссэдээтэлэ:

-- Маргарита Константиновна биһиги Бүтүн Арассыыйатааҕы хамсааһыммыт чилиэнэ этэ. Дьиҥнээх уопсастыбанньык буолан, үрдүк дуоһунаска хаһан да дураһыйбатаҕа, өрүү үлэ үөһүгэр сылдьара. Хара өлүөр диэри көмөлөһө сылдьыбыта. Балыыһаҕа сытан да, “Ийэлэр өлбөт-сүппэт хорсун быһыылара” бырайыакпытын сүрүннэспитэ.

5 5

2014 сыллаахха кыайыы 70 сылыгар Маргарита Константиновна «Кыайыы сибэтиэй ийэлэрэ» диэн ирдиир-чинчийэр үлэни оҕолорго, ыччакка  тэрийбитэ. Кини көмөтүнэн 2017 с. “Саха сирин ийэлэрин албан аата” быыстапкалыыр саалабыт үлэлээбитэ. Маргарита Константиновна миэхэ бүтэһик илдьитэ “Мин олоҕу таптыыбын” диэн этэ...

                                               ***

Оннук, кини олоҕу олус таптыыра. Тыына быстар күнүгэр диэри саҥа күнү уруйдаан, бэйэтэ айбыт хоһооннорун бассаапка ыытара. Кимиэхэ да кэпсээбэккэ, ытаммакка, тиһэҕэр диэри кэнчээри ыччат кэскилин туһугар үлэлэһэ, сүбэлии-амалыы сыппыта. Ол иһин үксүбүт да билбэккэ хаалбыта -- хаарыаннаах киһибит өрүттүбэт ыарыытыгар ылларбытын. Эмискэ суох буолбута барыбытыгар да соһуччу этэ. Ол эрээри Айыы киһитэ өллөҕүнэ даҕаны, оҥорбут үтүөлэрэ кинини ааттата, баарын курдук саната турар аналлаахтар...

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (1)

This comment was minimized by the moderator on the site

Үтүө киһи этэ

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением