Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -13 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Пилота суох пуойастар

Ааспыт нэдиэлэҕэ Судаарыстыбаннай Дуумаҕа «Арассыыйа тимир суоллара» АУо генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньа бэрэссэдээтэлэ Олег Белозеров хампаанньа үлэтин түмүгүн, инники былааннарын билиһиннэрдэ уонна дьокутааттар, фракциялар ыйытыктарыгар…
24.03.24 10:24

Уопсастыба

Терактан эмсэҕэлээбит дьону өйүүргэ сокуон барылын киллэрдилэр

Судаарыстыбаннай Дуумаҕа терактан эмсэҕэлээбит Арассыыйа олохтоохторун өйүүр туһунан сокуон барылын киллэрдилэр. Бу докумуону Судаарыстыбаннай Дуума бүддьүөккэ уонна нолуокка сис кэмитиэтин чилиэнэ Оксана Дмитриева көҕүлээтэ. Ол туһунан «Парламентская газета»…
27.03.24 09:39

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Быйылгы үөрэх дьылыгар бары таһымҥа иитии үлэтин саҥалыы тэрийэр туһунан этилиннэ. Быһатын эттэххэ, оскуола чиҥ билиини иҥэриинэн эрэ муҥурдаммакка, ордук киһилии киһи үүнэн-сайдан тахсарыгар олук уурар киин буоларын ситиһиэхтээхпит.

Быйылгы үөрэх дьылыгар бары таһымҥа иитии үлэтин саҥалыы тэрийэр туһунан этилиннэ. Быһатын эттэххэ, оскуола чиҥ билиини иҥэриинэн эрэ муҥурдаммакка, ордук киһилии киһи үүнэн-сайдан тахсарыгар олук уурар киин буоларын ситиһиэхтээхпит.

Үгүс экспертэр бэлиэтииллэринэн, кэлиҥҥи сылларга аҥаардас БКЭ-нэн үлүһүйүү, биридимиэттэринэн олимпиада, билим уонна техническэй хайысха кэмпириэнсийэлэрин түмүгүнэн куоталаһыы үүнэр көлүөнэ сайдыытыгар, ситэн-хотон, олоххо бэлэмнээх тахсыытыгар охсуулаах буолбут.

Маныаха ирдэбил киирдэ эрэ диэн бэйэ бэйэбитин ыкпакка, оруннааҕын, суолталааҕын тобулан сөпкө дьаһаныахтаахпыт. Кэм тэтимэ түргэнин, ону баттаһар, ыччат болҕомтотун тутар кыахпыт кыратын билиниэх тустаахпыт. Ол аата күннэтэ ылынар дьаһалларбыт, ыытар тэрээһиннэрбит, оҥорор дьайыыларбыт ыччакка дьайар кыаҕын сүтэрбиттэр.

Тугу кыайа туппаппытын, туохха болҕомтобут тиийбэтин, ханнык саҥа хайысхалары тутуһуохтаахпытын салайааччыларбыт уонна бөдөҥ учуонайдарбыт этиилэригэр олоҕуран болҕойуоҕуҥ.

Сергей Кравцов, Российскай Федерация просвещениеҕа миниистирэ, педагогикаҕа билим дуоктара:

scale 1200 6

- Оҕо оскуола сааһыгар тугу баҕарарый? Араас куруһуоктарга, сиэксийэлэргэ сылдьыан, успуордунан, култуура, ускуустуба араас көрүҥнэринэн дьарыктаныан. Онон оскуолаҕа дьоллоох оҕо саас эйгэтин олохтуохтаахпыт. Ол аата хас биирдии оҕо сайдарга тэҥ бырааптаныытын хааччыйыы диэн буолар. «Үөрэхтээһин» национальнай бырайыак чэрчитинэн куорат оскуолаларын оборудованиенан хааччыйбыппыт, аны тыа оскуолатыгар болҕомто ууруохпут. 2024 сылга диэри 27 тыһ.кэриҥэ оскуола хабыллыа. Москва уобалаһыгар эрэ буолбакка, араас регионнарга эмиэ.

Анна Кузнецова, Российскай Федерация президенин оҕо быраабыгар болномуочунайа:

2 166

- Аныгы оскуола оҕо ыйытыытыгар сөптөөх уонна толору хоруйу биэрэр кыахтаах буолуохтаах. Араас сыаннастар, өйдөбүллэр туһунан. Ханнык хайысханы тутуһары, туох идэни баһылыыры. Оҕо сааһын ситиитинэн көрөн, үктэл аайы салайан иһиэхтээхпит. Арассыыйа «Үөрэхтээһин туһунан» сокуонугар этиллэр: үөрэтии диэн «иитии» уонна «билиини иҥэрии». Ис хоһооно – оҕоҕо дьоллоох оҕо сааһы мэктиэлээһин. Ол аата дьоллоох буоларга дьулуһуу уонна тулалыыр эйгэни дьолунан толоруу.

Ольга Васильева, Арассыыйатааҕы үөрэхтээһин академиятын президенэ, историяҕа билим дуоктара, академик:

olga vasileva kamery v klassah etot vopros dolzhny reshat sami pedagogi

- Иитии диэн тус санаалаах, көҥүллээх киһини үүннэрии. Үтүө санаалаах, таптыыр сүрэхтээх, харыстабыллаах сыһыаннаах, аһынар-көмөлөһөр баҕалаах. Оҕолорбут учуутал, педагог көмөтүнэн олохтон үөрэнэн, дьоһун уопуту мунньунан, олох киэҥ аартыгар үктэниэхтээхтэр. Билиҥҥи кэм охсуулаах өрүттэринэн көҥүл көччүйэр Интернет ситимэ, социальнай бөлөхтөр, көмпүүтэр араас оонньуулара, ол содулугар тыыннаах алтыһыы аччаабыта буолар. Бу кыһалҕаны тумнарга анаан оскуолаҕа иитии бырагыраамата оҥоһулунна. Докумуон уопсастыбаҕа олоҕурбут халбаҥнаабат сыаннастарга тирэҕирэр: дьиэ кэргэн, доҕордоһуу, чиэһинэй үлэ, айылҕа, дойду, эйэ, билии, култуура, доруобуйа о.д.а.

Федосия Габышева, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ, педагогикаҕа билим дуоктара, бэрэпиэссэр:

KVA 1409

- Билигин оҕону кылааска хаайан олорбоккун. Киэҥ эйгэҕэ тахсыбыппыт ыраатта. Онно сөп түбэһиннэрэн оҕону аныгы сайдыыттан хаалсыбат гына иитиэхтээхпит. Маныаха өрөспүүбүлүкэбит иһигэр макрорегионнарынан көрөн, уратыбытын уонна кыайа тутар хайысхаларбытын учуоттаан сайдыахтаахпыт. Холобур, бүлүү эргимтэ улуустарын түмэн 2019 сыллаахха фуорум ыыппыппыт, билигин 2021 сылга иккистээн тэрийээри олоробут. Бүгүҥҥү туругу ырытан көрүү, инники сайдыыны тымтыктаныы диэн хайаанда баар буолуохтаах. Оччоҕуна эрэ региоммут сайдыытын сэргэ, олох хаамыытын батыһа, бэлэмнээх ыччаты үүннэрэн таһаарар кыахтаахпыт.

Михаил Сивцев, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин уонна билимин миниистирэ:

whatsapp image 2020 05 19 at 12.52.49

- Биллэр дьон: учуонайдар, педагогтар, суруйааччылар иитии тула элбэх санааны эппиттэрэ, суруйбуттара. К.Д. Ушинскай, Л.Н. Толстой, Д.С. Лихачев иитии саҕалыыр аналлааҕын, туох баар төрдө-төбөтө буоларын ыйаллар. Маныаха үөрэх араас формалара ыччаты иитии-такайыы, сайыннарыы ньымалара буолалларын бэлиэтииллэр. Оччотугар үөрэх уонна иитии уруокка да, дьарыкка, тэрээһиҥҥэ да буоллун, биир ситим өйдөбүлгэ тахсалларын ситиһиэхтээхпит. Ол аата халы-мааргы сыһыаннаһыыбыт, көрдөрүнньүк хамнаныыбыт тохтуохтаах. Тэрээһиннэринэн эрэ муҥурдаммакка, сайыннарыылаах дьарыкка, умсулҕаннаах үлэҕэ умсуохтаахпыт. Маныаха оскуола иитэр бырагыраамата уонна «Эркээйи эргиирэ» улахан олук буолуохтаахтар. 

Бэлиэтээн эттэххэ, 2025 сылга диэри Российскай Федерацияҕа иитии сайдыытын стратегиятыгар олоҕуран, 2020 сылга дойду президенэ Владимир Путин көҕүлээһининэн «Үөрэхтээһин туһунан» сокуоҥҥа үөрэх ситимигэр иитии үлэтин көдьүүһүрдэр аналлаах уларыйыылар киирдилэр. Ол түмүгэр Арассыыйатааҕы үөрэхтээһин академиятын ыйыытынан оскуолаҕа, орто уонна үрдүк үөрэх кыһаларыгар иитии бырагыраамата киирдэ. Кылаас салайааччыларыгар, устудьуоннар кураатардарыгар эбии төлөбүр көрүлүннэ. Билигин дойду таһымыгар хас биирдии оскуолаҕа «иитии үлэтигэр уонна оҕо уопсастыбаннай түмсүүлэрин кытта үлэҕэ директор сүбэһитэ» диэн анал дуоһунаһы киллэрии боппуруоһа дьүүллэһиллэр.

 

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением