Кыттааччылар Уһук Илин федеральнай уокурук бары муннуктарыттан мустубут буолан кэпсэтэр, ырытар, толкуйдуур хайысхалара олус киэҥ этэ. Сүрүннээн регион уратытын учуоттаан сайдар эйгэни тэрийии, ыччат төрөөбүт түөлбэтиттэн тэйбэккэ айар-тутар кыаҕын ситиһии, саҥа бырайыактары көҕүлүүрүгэр тирэх буолуу, кэнчээри ыччат өй-санаа өттүнэн бигэ туруктаах үүнэригэр кыһаллыы курдук суолталаах ыйытыыларга санааларын түмтүлэр.

Бэлиэтээн эттэххэ, «Андреевский городок» форум бастаан православнай церковь тэрээһинин быһыытынан олоҕурбут, онтон кэлин Президент граннарын фондатын көмөтүнэн киэҥ эйгэҕэ тахсыбыт. Этэргэ дылы, ыччаты ыкпакка, киэҥ араҥаҕа сырдыгы сыдьаайар, үтүө сыаннастарга сирдиир, духобунас таһымыгар сайдар түһүлгэҕэ кубулуйбут.

Саха сирин дэлэгээссийэтэ сайыҥҥы күннэри уһата, муора салгынынан тыынан, сонун дьону кытта эйгэлэһэн, араас хайысханан билиитин кэҥэтэн, салгыы айарга-тутарга сиэниэ киллэриннэ. Ыччаттар сэргэх толкуйдаах, сонун көрүүлэрдээх дойдуларыгар төннөн, үлэ үөһүгэр түстүлэр.

Салгыы эдэр дьон идэлэрин хайысхаларынан санааларын, былааннарын туһунан кэпсэттибит, сайдыы суолун тутуһарга туох этиилээхтэрин туоһуластыбыт.

Роберт Иванов, Саха Өрөспүүбүлүкэтин эдэр педагогтарын ассоциациятын бэрэссэдээтэлэ:

– Атырдьах ыйын бүтүүтэ «Долина-2028» диэн эдэр учууталлар форумнарын ыыттыбыт. Мустубут сүрүн сорукпут – «Кэлэр кэм учуутала» кэнсиэпсийэни тобулуу. Ол аата кэм ирдэбилинэн, олох тэтиминэн учуутал саҥа таһымҥа тахсыытын хааччыйыы. Маныаха хамнатар сүрүн күүһүнэн «Эдэр педагог оскуолатын» тэрийии уонна «Бастыҥ эдэр педагог» профессиональнай куонкуруһу ыытыы буолуон сөп диэн көрөбүт. Кистэл буолбатах, университет, колледж кэннэ эдэр учууталлар оскуолаҕа кэлэн мунаахсыйаллара элбэх. Хас биирдии оскуолаҕа үктэммит саҥа исписэлиис журнал толоруута, календарнай-тематическэй былааны аттарыы, оробуочай бырагырааманы суруйуу курдук ирдэбиллэри толоруохтаах. Оннооҕор «сетевой город» электроннай форма ымпыга-чымпыга элбэх. Онно бэлэмэ суох киһи, идэ умсулҕаныгар киирэ да илигинэ, чугуйуон сөп. Аны туран кыһамньылаах, үтүө суобастаах настаабынньык оскуола аайы кэтэһэн олорбот. Онуоха биһиги кылгас кууруспутугар уонна анал куонкуруспутугар биэрэр билиибит, практик учуутал быһыытынан сүбэбит-амабыт, атын дьон уопутун киэҥник тарҕатыыбыт эдэрдэргэ төһүү күүс буолуо.

Вероника Бочкарева, Доруобуйа харыстабылын идэлээхтэрин сойууһун ыччат сэбиэтин салайааччытын солбуйааччы:

– Идэлээх сойууска үлэлиирим быһыытынан доруобуйа харыстабылын хайысхатыгар баар кыһалҕалары хайдах быһаарыахха, үлэһиттэргэ көмө-тирэх буолуохха сөбүй диэн толкуйга сылдьабын. «Андреевский городок» форумҥа кэлэн бэйэм санаабын, этиилэрбин эмиэ туруорустум. Бастатан туран, «Земский доктор» уонна «Земский фельдшер» бырагыраамалары кэҥэтэн, орто уонна алын медицина үлэһиттэрэ уонна администрация исписэлиистэрэ (холобур, ыстатыыс уонна мэтэдьиис быраастар, сиэстирэ-хаһаайкалар) хапсалларын ситиһии. Иккиһинэн, коронавирус дьаҥын бобсууга обсерваторга уонна приемнуур салааларга волонтер быһыытынан үлэлээбит медицинэ орто, үрдүк үөрэҕин кыһаларын устудьуоннарыгар уонна эдэр исписэлиистэргэ санаторно-курортнай путевканы тыырыы. Үсүһүнэн, «Доруобуйа харыстабыла» национальнай бырайыагынан көрүллэр үп сууматын улаатыннарыы, ордук улуус киин балыыһаларын уонна бары хайысханан үлэлиир өрөспүүбүлүкэтээҕи медицинэ кииннэрин саҥа оборудованиенан хааччыйыы.

Николай Зюбин, «Общее дело» Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай тэрилтэ Саха сиринээҕи салаатын төрүттээччитэ:

– Уһук Илин эрэгийиэн хас биирдии субъегар дьон тэһийэн, тулуйан олорорун бары да баҕарарбыт. Маныаха табыгастаах усулуобуйаны тэрийии эрэ диэн буолбакка, дьон өй-санаа уонна духуобунас өттүнэн бигэ туруктаах буоларыгар эмиэ тэҥинэн болҕомтону ууруохтаахпыт уонна көдьүүстээх үлэни ыытыахтаахпыт дии саныыбын. Биллэн турар, сарсыҥҥыбыт уонна кэлкилбит ыччаттан тутулуктаах. Мин тус холобурбунан, эдэр дьон чөл олоҕу тутуһалларыгар, успуордунан дьарыктаналларыгар, үүнэр-сайдар баҕалара баһыйар буолаларыгар кыһалла сатыыбын. Тоҕо диэтэр ыччат ситэр-хотор сааһыгар кэбэҕэстик куһаҕан дьаллыкка ылларар эрэ диэн буолбатах. Саамай айар-тутар, үлэлиир-хамныыр, хотугу кыраайбытын сайыннарар модун күүспүт буоллаҕа эбээт! Биһиги, биир санаалаахтар буолан мустан, араас хабааннаах тэрээһиннэри, бэсиэдэлэри, лиэксийлэри ыытабын. Сүрүннээн дьоҥҥо информацияны тиэрдэ сатыыбын. Кырдьыгы. Туох да кырааската, үлүннэриитэ суох. Билигин бу форумҥа да ыччаттар миигин батыһан, сарсыардатын сэрээккэлииллэр, дьарыктаналлар. Оннук эйгэлэһэн сыыйа иитэ-такайа, дьайа сылдьабыт. Быһатын эттэххэ, дьону тэйиппэккэ, алтыһыы нөҥүө тугу эрэ өйдөтөр быдан тиийимтиэ буолар.