Хомойуох иһин, кинилэр саамай кыра хамнастаахтар. Сынньалаҥҥа бардахтарына, социальнай биэнсийэттэн эрэ үгүөрүнү ылаллар. Биэнсийэ индексациятыгар, кыһайбыт курдук, саамай кыра эбиллии – кинилэргэ.
Арассыыйа үрдүнэн дьадайыыны утары үлэ бара турдаҕына, итинник балаһыанньа табыллыбат. Бастатан туран, намыһах биэнсийэлээхтэри өрө тардыахха.
Бу кэнники икки сылга Саха Сирин оҥорон таһаарааччылара үрдүк көрдөрүүлэннилэр. Хаһан да хостонуллубатах көмүс, чох хостонно. Алмаастан икки бүк элбэх дибидиэни ыллыбыт. Биэнсийэ мунньуллуутугар (пуонда) харчы киириитэ өлгөмнүк үрдээтэҕэ.
Пандемия сылларыгар 2000-ча киһибитин сүтэрдибит. Үгүстэрэ кырдьаҕастар дииллэр. Алдьархайтан ас таһаарбаппыт буолан баран, биир өттүттэн көрдөххө, биэнсийэ ылааччы лаппа аҕыйаабытынан, үтүмэн үп кэмчилэннэҕэ.
Биэнсийэ саппааһыгар үп халыҥаабытынан сибээстээн. Үөһэттэн үбүлээһини кыччаттарбат сыалтан кэпсэтиитин кыайан (ону Г.М.Степанов сатыа), туһааннаах түбэлтэни (шанс) мүччү туппакка, Москуба уопутунан, намыһах биэнсийэлээхтэргэ эбии төлөбүр (надбавка) олохтуохха. Дибидиэнтэн эбэн-сабан, саамай кыра биэнсийэ кээмэйэ нэһиилэ тиийинэн олоруу балтараа төгүлэ буоларын ситиһиэххэ.
Ол кэнниттэн, биэнсийэҕэ эбиллии бырыһыанын биэнсийэ кээмэйиттэн көрөн (дифференциально) быһаарыахха. Саамай үрдүкү бырыһыаны кыра биэнсийэлээхтэртэн саҕалаан, сыыйа көҕүрэтэн иһиэххэ. Ону табылыыссанан көрдөрүүм.
Холобур, эбиллии 6 % буоллун:
Эбиллии бырыһыана (6) кэһиллибэтэ, биэнсийэ үбэ кэмчилэннэ.
Дьадаҥы дьоммутугар ханнык эрэ түөрт мөһөөҕүнэн ордук төлөммүтүгэр, биһиги, орто уонна үрдүк биэнсийэлээхтэр, эрэйэ суох кэлэр киһи мыыммат харчытыттан дуона суох көҕүрээбитигэр үҥсэргии барбат инибит.
Егор Ноговицын-Туой Хайа Дьөгүөрэ,
“Ытык кырдьаҕас” бэлиэлээх.
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
