Интервью

Балаҕан ыйын 19 күнүгэр буолан ааспыт быыбарга Абый улууһугар дьокутааттарын эмиэ талбыттара. Ол түмүгүнэн V ыҥырыылаах улуустааҕы Сэбиэккэ 15 дьокутаат бигэргэнэн үлэлии сылдьар. Итинтэн 10-на -- “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйаттан, түөрдэ – хомуньуустар кэккэлэриттэн, биир дьокутаат -- ЛДПР. Абый, Сутуруоха, Уолбут, Сыаҥааннаах, Кэбэргэнэ нэһилиэктэригэр сэттэлии, улуус киинигэр -- Белай Гораҕа -- 15 дьокутаат баар.=

Улуус дьокутааттара ааспыт сыл алтата уочараттаах сиэссийэлэрин ыыттылар. Уопсайа 28 быһаарыы ылылынна, ол иһигэр 15 муниципальнай быраап аахталара.

Алтынньы 18 күнүгэр тэрийэр маҥнайгы мунньахха бэрэссэдээтэлинэн уопуттаах салайааччы Айдар Ефимовы талбыттара.

Тыа хаһаайыстыбатыгар 18 сыл, социальнай эйгэҕэ 10-тан тахса сыл, судаарыстыбаннай-гражданскай сулууспаҕа 17 сыл үтүө суобастаахтык үлэлээн кэллэ. Онон Айдар Михайлович Аартыка биир улахан улууһун дьокутааттарын салайбыта номнуо үһүс ыйыгар барда. Киниттэн олохтоохтор элбэҕи эрэнэллэр уонна кэтэһэллэр.

Мантан салгыы кини үлэтин, улуус сайдыытын туһунан кэпсээнин ааҕыҥ.

Быйылгы бүддьүөт социальнай хайысхалаах

--Норуот талбыт дьокутааттара былааһы норуокка ыкса чугаһатар уонна миэстэтигэр дьон кыһалҕатын истэр-билэр, быһаарсар соруктаах үлэлииллэр. Үтүө үгэскэ кубулуйбут тэрээһиннэрбит -- нэһилиэктэр баһылыктара уонна тэрилтэлэр салайааччылара кыттыылаах сүбэ мунньахтар, итиэннэ нэһилиэнньэни тус боппуруостарынан көрсөн кэпсэтии (прием граждан).

Дьон бэйэтин кыһалҕатын бэрэстэбиитэллээх уорганнартан аһаҕастык ыйытар буолан эрэр. Ол курдук, ааспыт сыл түмүгүнэн суругунан 9, тылынан 200 ыйытыы киирбитэ. Дьону чуолаан социальнай эйгэ, олох-дьаһах хомунаалынай хааччыйыы, үп-харчы боппуруостара долгуталлар.

• Ил Түмэн дьокутаата Матвей Евсеев, Абый улууһун баһылыга Станислав Цюхцинскай, култуура управлениетын начаалынньыга Жанна Новикова, Ил Дархан Айсен Николаев, улуус дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит Елена Ильяхова, Аартыка миниистирэ Владимир Черноградскай.

2021 сыл бүтүүтэ, бары муниципальнай тэриллиилэргэ өрүү буоларын курдук, улуус быйылгы кэскилин быһаарар тыын суолталаах сугулаан, ол эбэтэр бүддьүөтү тыырыы уонна ылыныы мунньаҕа буолан ааста.

Быйылгы бүддьүөт социальнай хайысхалаах буолла. Ол курдук, хамнаска, уоппускаҕа айан төлөбүрүгэр, хомунаалынай өҥөлөргө 100% уурулунна. Үөрэхтээһиҥҥэ, оҕо аһылыгар үп аччаабата. Ол курдук, алын кылаас оҕолоро бары босхо аһыылларыгар, уһуйаан иитиллээччилэрин астарыгар, “антитеррор” бырагыраамаҕа, баһаартан сэрэхтээх буолууга харчы толору бэрилиннэ.

Абыраллаах субсидиялар

--Саҥа биисинэс тэриммит, дьыала арыммыт урбаанньыттарга олохтоох бүддьүөттэн көмө көрөбүт. Тыа сиригэр олорооччулар төрүт дьарыктарын сайыннаралларын өйүүбүт. Ол курдук, ыанньыксыттарга хамнастарыгар эбии төлөбүр ааҕыллар, ынах сүөһүнү тутар ыалларга уонна хаһаайыстыбаларга, итиэннэ адьырҕа кыыллартан эмсэҕэлээбит хаһаайыстыбаларга харчынан көмө оҥоһуллар. Табаһыттарга хамнастарыгар эбии төлөбүр, таба ахсаана аччаабатыгар субсидия бэриллэр.

Индигиир өрүс үрдүгэр олорор буоламмыт, нэһилиэнньэ үксэ балыктыыр. Маныаха эмиэ анал бырагыраамаларынан субсидия сылын ахсын көрүллэр. Хаһаайыстыбалар балыктарын куоракка, үксүн “Агроснаб” тэрилтэҕэ туттараллар. 

Белай Гора утары турар Сутуруоха нэһилиэгэр дьону сайын ахсын кыра катер таһар. Манна эмиэ олохтоох бүддьүөттэн көмө быһыытынан субсидия көрөбүт.

• Айдар Ефимов Абый ыччатын кытта 100 сыллаах былаан тула кэпсэтэллэр.  

Тыа хаһаайыстыбата

--Бу салааҕа ахсаан, суот-учуот барыта чуолкай, дьэҥкэ. Билиҥҥи туругунан Абый улууһа Аартыка оройуоннарыгар тыа хаһаайыстыбатын көрдөрүүтүнэн төрдүс миэстэҕэ сылдьар. 

Кэлиҥҥи кэмҥэ тыа сиригэр улахан болҕомто ууруллар буолла. Нэһилиэктэргэ, улуус киинигэр дьон дьарыктаах буоларын туһугар күүскэ ылсан үлэлиибит. Нэһилиэнньэни кытары атах тэпсэн олорон мунньахтаатыбыт. Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанааччылар эбии аһылыгы (комбикорм эҥин) аҕалалларыгар ыарахаттары көрсөллөр эбит. Онон сибээстээн, быйыл Абый, Дьооску уонна Сыаҥааннаах улахан хаһаайыстыбаларыгар эбии аһылыктарын тиэйэллэригэр 400 тыһ. солкуобайы көрдүбүт. Эбии аһылыктарын хаһаайыстыбалар бэйэлэрэ атыылаһаллар, тиэйиигэ-тиксэриигэ оройуон өттүттэн көмө баар буолуоҕа.

Тыа хаһаайыстыбатын араас салааларыгар үлэ барар. Ол курдук, Уолбут нэһилиэгэр хортуоппуй олордоллоругар анаан сир оҥорбуттара сылын ахсын нэһилиэнньэни аһатар. Бу ааспыт сыл кинилэр 12,5 туонна хортуоппуйу хостообуттара, маны тэҥэ 1,6 туонна араас оҕуруот аһын. Атын нэһилиэктэри ылан көрдөххө, Абый 5,9 туонна хортуоппуйу, 7,2 туонна оҕуруот аһын, Майыар нэһилиэгэ 2,91 туонна хортуоппуйу, 1,6 туонна оҕуруот аһын, Сыаҥааннаах 4,64 туонна хортуоппуйу, 3,4 туонна оҕуруот аһын, Ураһалаах нэһилиэгэ 2,4 туонна хортуоппуйу, 1,9 туонна оҕуруот аһын ылбыттар.

Бу сыл саҕаланыытыгар улууска 466 ынах сүөһү баар, мантан 221-рэ -- ыанар. Сылгы ахсаана -- 1019 төбө. Ааспыт сыл 100 туонна эти, 398,9 туонна үүтү ылбыппыт.

Абыйга үүт тутар сыах суох. Баар буолуон баҕарабыт, туруорсабыт, толкуйдуубут. Сүөһү ахсаанын аччаппат, төттөрүтүн дэлэтэр туһуттан араас ньымалары тобулабыт. Саҥа мэхэньиисим киин улуустартан уратытык биһиэхэ үлэлиир. Ол курдук, кинилэргэ кэтэх ынахха харчы көрүллэр эбит буоллаҕына, биһиэхэ чааһынайдар сүөһү ииппэттэрин тэҥэ. Онон бу дьыаланан урбаанньыттар уонна бааһынай-пиэрмэр хаһаайыстыбалар эрэ дьарыктана сатыыллар. Ол иһин ыанар ынах иһин 35 тыһ. солкуобайы кинилэр ылаллар. Ахсынньы 1 күнүттэн онтукалара 45 тыһыынча солк. буолла. Оттон сылгы биир төбөтүгэр -- 3000 солкуобай.

2016 сыл улууска хаһан даҕаны түспэтэх элбэх хаардаах дьыл этэ. Маныаха элбэх сылгыны сүтэрбиппит. Ол кэмтэн ыла былааннаах үлэни ыытаммыт, ахсаан чөлүгэр түһэн эрэр. Былырыын Дьааҥыттан 6 убаһа кэлбитэ. Быйыл кулун тутарга Уолбут нэһилиэгэр анаан 100 төбө убаһаны аҕалар сорук турар.

Этэн ааспытым курдук, төбө ахсааныгар субсидия улаатта. Ол курдук, ынах сүөһү биир туонна этигэр 70 тыһыынча солк., онтон сылгы этигэр 60 тыһ. солк. буолла.

Сылгы, ынах иитээччилэргэ көмө быһыытынан эбии аһылык босхо тиэрдиллэр. Ол курдук, былырыын муус устар ыйга 24,2 туонна комбикорм уонна 8,68 туонна эбиэс кэлбитэ.

Майыар нэһилиэгэр 65 таба ыстаадаҕа иитиллэр. Маны тэҥэ былырыын өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн харчы көрүллэн, Абый нэһилиэгэр 500 төбө дьиэ табатын атыыластылар. Маныаха бу атыылаһыытыгар эрэ буолбакка, улууска тиийэ кэлэллэригэр айаннарын ороскуота эмиэ көрүлүннэ.

Түргэнник ситэр салаалары сайыннарыыга үлэ эмиэ утумнаахтык барар. Саха Өрөспүүбүлүкэтин маҥнайгы Бэрэсидьиэнэ М.Е.Николаев саҕана, 2000 сыллар саҕаланыыларыгар, Дьиэ кэргэн уона оҕо аймах дьыалаларыгар кэмитиэт (бэрэссэдээтэл А.А. Пахомов этэ) «Дьиэ кэргэн экэниэмикэтэ» диэн бырагырааманан нэһилиэнньэҕэ түргэнник ситэр кыыллары аҕала сылдьыбыттара. Бу тыа дьонугар улахан көмөлөөҕүн дакаастаабыт уопут, маны сөргүтүө этилэр.

Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин кытары үлэ түмүгэр, былырыын 2021 сыллаахха 300 төбө куурусса, 50 сибиинньэ оҕото, ыраахтан айаннаан, бу тус хоту кэлбитэ. Баларга анаан 5,8 туонна куурусса комбикормата, 5 туонна сибиинньэ эбии аһылыга тиксэрилиннэ. Бу барыта улууска кэлэригэр 1 897,5 тыһ. суумалаах субсидия көрүллүбүтэ.

Быйыл оҕуруот аһын олордууга үлэ барыа. Ол курдук, 1 гектар сири оҥорууга 34 685 солк., оттон хортуоппуй уонна атын оҕуруот аһын 1 туоннатыгар 10 000 солк. көрүллүө.

Абый улууһугар 40 тыһ. га оттуур сир баар. Ол эрээри онтон 40 %-на эрэ охсуллар. Инникитин атын улуустарга от бэлэмниир кыах баар. Былырыын 1461 туонна оту охсорго былаан турбута. Бу -- 2405 га сир. Отчуттар көхтөөхтүк үлэлээн, 2 210 туонна от бэлэмнэннэ, былаан 150 % туолла.

Тутуу тэтимирдэ

--Хоту улууска дьиэ тутар өрүү сытыы боппуруос буолар. Ол курдук, туттарга сөптөөх мастар суохтар, куораттан атыылаһан, ону тиэйэн аҕалан туттар үгүс ночооттоох. Онуоха дойду үрдүнэн үлэлиир “2020-2025 сылга диэри тыа сирдэрин сайыннарыы” судаарыстыбаннай бырагыраама улахан көмөлөөх. Былырыын Абый нэһилиэгэр бу бырагыраама үбүнэн 72 кв.м. иэннээх дьиэни тутуннулар. Уопсай сыаната 2 755,2 тыһ. солк. тэҥнэстэ. Ол иһигэр федеральнай хааһынаттан -- 1 873,4 тыһ. солк., Саха Өрөспүүбүлүкэтин бүддьүөтүттэн -- 18,9 тыһ. солк., тус бэйэлэрин угуулара -- 862,9 тыһ.  солк.

Улууска «2021-2023 сылларга хаачыстыбалаах олорор дьиэлэри уонна олох-дьаһах хомунаалынай өҥөлөрүн сайыннарыы» муниципальнай сыаллаах бырагыраама иһинэн үлэлиир “Эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыы” хос бырагыраамаҕа икки эдэр ыал хапсан, үбүнэн өйөбүл ылла. Өйөбүл уопсай суумата 2 613,019 тыһ. солк., ол иһигэр 1 743,019 тыһ. солк. өрөспүүбүлүкэтээҕи, 870,0 тыһ. солк. оройуон бүддьүөттэриттэн.

Хаарбах дьиэттэн көһөрүү бырагырааматынан биһиги улууспутугар 27 уопсай дьиэ саҥардыллыахтаах. Олортон 22 уопсай дьиэ Белай Гораҕа, 5 Сутуруоха сэлиэнньэтигэр тутуллуохтаах. Барыта холбоон 13 643,80 кв.м. иэннээх тутуу барыахтаах. 2020-2021 сылларга 61 кыбартыыраны бас билээччилэр өйөбүлү харчынан ыллылар.Ити 2837,45 кв.м иэҥҥэ тэҥ.

Быйыл олунньуттан Белай Гораҕа элбэх кыбартыыралаах икки дьиэ тутуута саҕаланыа. Маныаха улуус дьаһалтата ЛОРП тэрилтэтин кытары ыкса үлэлэстэ. Бу икки уопсай дьиэ холбоон иэнэ 1581,8 кв.м., ол аата 29 кыбартыыра киириэ.

Улууска өссө даҕаны 50 “фенольнай” (панельнай) дьиэ баар. Олору кэлэр бырагыраамаҕа киллэрэр былааннаахпыт.

Үөрэхтээһин эйгэтэ

--Улууска уопсай уонна эбии үөрэхтээһин систиэмэтин көдьүүһүн үрдэтэр уонна сайыннарар соруктаах үлэ ыытыллар.

Оройуон үрдүнэн 2 уһуйаан үлэлиир: Белай Гораҕа «Кораблик» уонна Кэбэргэнэҕэ «Тугутчаан». Сэттэ оскуолалаахпыт, олортон түөрдүгэр оскуола иннинээҕи бэлэмнэнии бөлөҕө баар. Эбии үөрэхтээһин икки тэрилтэтиттэн биирэ – спортивнай оскуола.

Үөрэхтээһин эйгэтигэр 416 үлэһиттээхпит. Олортон педагогическай үлэһитэ -- 177, учуутала – 118, эбии үөрэхтээһин уһуйааччыта – 17. Оҕо уһуйааннарыгар 57 киһи үлэлээн хамнастанарыттан, 47-тэ  -- баспытаатал.

Оскуолаларга 583 оҕо үөрэнэр, 310 оҕо эбии үөрэҕинэн хабыллар, уһуйааннарга 277 кырачаан сылдьар.

Быйыл Белай Гораҕа оҕо ахсаана аччаабытынан, уһуйааҥҥа үлэһиттэр ахсааннарын сарбыйаары тураллар. Бу кыһалҕа. Маны тэҥэ биэбэйиктэр дьиэлэрэ эргэрдэ. Билигин оҕо саада үс дьиэнэн үлэлиир. Онно саастарынан арахсан сылдьаллар. 

Оскуолаларга эмиэ оҕо ахсаана аччыыр. Бу үксүн дьон көһөн барарыттан тахсар. Ол курдук, холобур, 2020 сыллаахха 595 үөрэнээччи баар эбит буоллаҕына, 2021 сыл бүтүүтэ 583 буолла.

Дьиҥэр, оҕолор сайдалларыгар улууска улахан болҕомто ууруллар ээ. Оҕону үлэҕэ сыһыаран, олоххо бэлэмнээһиҥҥэ үлэ барар. Ол курдук, этиллибит оскуолалартан түөрдэ агро хайысхалаах: Муҥурдаахха, Абыйга, Майыарга уонна Ураһалаахха.

Абый оскуолатыгар үөрэнээччилэр нэһилиэнньэҕэ килиэп астыыллар, сылгы иитэллэр, оҕуруот аһын олордоллор. Сайынын ахсын лааҕыр үлэлиир. Онно учууталлар оҕолору кытта окко сылдьаллар.

Сыаҥааннаахха оҕуруот аһын уонна үүнээйи арааһын олордоллор. Манна хортуоппуй олордууга 0,8 га сирдээхтэр, 4 улахан тэпилииссэ уонна 2 парник баар. Кабачокка, хаппыыстаҕа, клубникаҕа тиийэ үүннэрэллэр. Кыһын устата оҕолор бэйэлэрин оҕуруоттарын аһын сииллэр.

Ураһалаах орто оскуолата оробуочай идэлэргэ үөрэтэр. Ол курдук, суоппар, "В", "Е" категриялаах тырахтарыыс, 3 разрядтаах бэргэһэ тигээччи идэтин оскуола паартатыттан баһылыыллар. Кыргыттар "Сандалы" куруһуокка араас сиэдэрэй, ону таһынан национальнай бүлүүдэни астыырга үөрэнэллэр. Оскуолаҕа 10 төбө ынах сүөһүнү туталлар. Үүтүнэн суорат, кефир, быырпах, иэдьэгэй оҥороллор, нэһилиэнньэҕэ батараллар. Сайынын балыктыыллар, оҕуруот аһын олордоллор.

Майыар оскуолата 4 сылгылаах, оҕуруот аһын олордор. Оҕолор ситиһиилэринэн киэн туттабыт. Ол курдук, былырыын бу оскуоланы 45 оҕо бүтэрбитэ, олортон 7 үөрэнээччитэ “Үөрэххэ уһулуччу ситиһиитин иһин” мэтээллээх.

2019 сылтан Абый орто оскуолатыгар «Точка роста» диэн гуманитарнай сайыннарар киин үлэлиир. 2021 сылга Белай Гора гимназиятыгар уонна Муҥурдаах орто оскуолатыгар маннык киин аһылынна.

Туох баар оборудованиета миэстэтигэр тиэрдилиннэ, үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыылар буоллулар. Бу кииннэри өрөмүөннүүргэ уонна миэбэл ылыытыгар олохтоох бүддьүөттэн 364,78 тыһ. солк. көрүллүбүтэ.

Быйыл Уолбут уонна Майыар орто оскуолаларыгар «Точка роста» ааннарын арыйыахтара. Үп эмиэ көрүлүннэ.

Кэнчээри ыччат кэскилэ

--Чысхааннаах тымныылаах, кыһыны быһа күнү көрбөт тыйыс айылҕалаах дойду оҕолоро сайыҥҥы кэмҥэ доруобуйаларын чэбдигирдэллэригэр уонна дуоһуйа сынньаналларыгар анаан сылын ахсын бүддьүөккэ харчы уурабыт. Ааспыт сылга 1 762,3 тыһ. солк. этэ. Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөттүттэн 1 180,0 солк. кэлбитэ. Онон лааҕырынан 340 оҕо хабыллыбыта. Бу -- оҕо уопсай ахсааныттан 56,9%-на. Уопсайа күнүһүн сылдьар 6 лааҕыр араас хайысханан үлэлээтэ. Маны тэҥэ ДЮСШ уонна эбии үөрэхтээһин киинигэр оҕолор 3 былаһаакканан араас дьарыкка уһуйулуннулар, бириэмэлэрин туһалаахтык атаардылар.

Маны тэҥэ 11 оҕо өрөспүүбүлүкэ таһыгар тахсан, соҕуруу санаторнай-чэбдигирэр сирдэргэ баран сынньаналларын хааччыйдыбыт. «Чэбдик» профилакторийга 10 тулаайах оҕо сырытта. Быйылгы бүддьүөккэ эмиэ сайыҥҥы сынньалаҥҥа үп көрүлүннэ.

Манна даҕатан эттэххэ, талааннаах оҕолору өйүүргэ анал бырагыраама үлэлиир. Кылгастык кэпсээтэххэ, ол сыалга 129,0 тыһ. солк. көрүллүбүтэ. Бу муниципальнай олимпиада кыайыылаахтарыгар харчынан бириэмийэҕэ көрүллүбүт үп буолар.

2021 сылга үөрэнээччилэр араас таһымнаах олимпиадаларга кыайыылаахтык-хотуулаахтык кытыннылар. Ол курдук, «Инникигэ хардыы» научнай-практическай кэмпириэнсийэҕэ алта үөрэх тэрилтэтиттэн 86 үөрэнээччи, өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан кэлбит оҕолору кытары киирсэн, уопсай түмүккэ үһүс миэстэ буолбуттара. Манна эмиэ оройуон бүддьүөтүттэн айан суолугар көмө оҥоһуллубута.

Өрөспүүбүлүкэ салалтата оҕо сайдарыгар киэҥ далааһыннаах үлэлэри ыытар. Майыар уонна Уолбут орто оскуолалара “Үөрэхтээһин тэрилтэлэрин хапытаалынай өрөмүөнэ” бырагыраамаҕа киирдилэр. Үлэлэр 2022-2023 сылларга ыытыллыахтара. Маннык улахан өрөмүөннэр өрөспүүбүлүкэ 58 оскуолатыгар барыахтара.

Улуус киинигэр 176 үөрэнээччигэ батар салҕааһыны оскуола дьиэтигэр сыһыары тутар үлэ барар. Билигин бырайыактыыр-симиэтэлиир докумуоннар саҥардыллаллар.

Бүддьүөппүтүгэр быйыл спорт тэрээһиннэригэр үбүлээһинин эмиэ көрдүбүт. Былырыын бу сыалга олохтоох бүддьүөттэн 2 043,1 тыһ. солк. көрүллүбүтэ. Кэбэргэнэҕэ спорт саалатын тутуута сөргүтүлүннэ. Пандемиянан сибээстээн, улуус таһымнаах күрэхтэһиилэр буолбатылар эрээри, спортсменнарбыт Манчаары оонньууларыгар кыттан, улуустарын чиэһин көмүскээбиттэрэ.

Бэйдиэ ыттар биһиэхэ да бааллар

--Улуус дьокутааттара нэһилиэктэри кытары ыкса үлэлиибит, ыарырҕатар эбэтэр мунаарар боппуруостарыгар сүбэлэһэбит. Бурматов сокуона ылыллыаҕыттан, ханна баҕарар буоларын курдук, иччитэ суох сылдьар ыттар боппуруостара күүскэ турар, чуолаан улуус киинигэр. Ол курдук, болдьохтоох кэмҥэ харайар пууннары тутуу былырыын бүддьүөккэ көрүллэн, үлэҕэ киирбитэ эрээри, ыт боппуруоһа кыайтарбат. Дьоннор иитэ ылан баран хаалларалларыттан бу кыһалҕа үөскүүр.

Маны тэҥэ сыбаалка боппуруоһа эмиэ сытыытык турар. Маныаха бу күннэргэ дьокутааттары кытары көрсөн, инникитин хайдах үлэлиирбитин быһаарсыахтаахпыт.

Ылыллаары турар докумуоннары сыныйдахха

--Ааспыт сайын өрөспүүбүлүкэбитин барытын улахан баһаардар аймаатылар. Горнай оройуонун Бэс Күөлүн нэһилиэгэр биир түөлбэ умайан, дьон-сэргэ көрбүтүнэн дьиэтэ-уота суох хаалбыта улаханнык толкуйдатта. Маннык араас ыксаллаах быһыы-майгы тахсыан сөп эбит диэн долоҕойбутугар бары да күүскэ киллэрдибит. Маныаха улуус дьокутааттара сүбэлэһэн баран, баһаартан, онтон да атын ыксаллаах быһыы-майгы кэмигэр эмсэҕэлээбиттэргэ биирдэ бэриллэр көмө оҥорууну олохтуурга бырайыагы бэлэмнээтибит. Аныгыскы сиэссийэҕэ көрүөхпүт.

Түгэнинэн туһанан, билигин хас биирдии муниципалитеты долгутар сокуон олоххо киирэн эрэригэр санаабын үллэстиэм этэ. Ол курдук, олохтоох бэйэни салайыныы сокуонугар уларыйыы киирэн эрэр. Улуус баһылыга нэһилиэктэргэ салайааччылары аныыр буолуо. Бу биһиги кэммитигэр сөптөөх быһаарыы дии саныыбын. Билигин улуус уонна поселение баһылыктарын боломуочуйаларыгар хатылааһыннар бааллар. Мантан сиэттэрэн өйдөспөт да буолуу тахсар. Дьон олоҕо-дьаһаҕа онтон айгырыан сөп. Толкуйдаатахха, боростуой да боппуруоһу быһаарыыга ыарахаттар үөскүүллэр.

Онон киирэн эрэр сокуон барыла саҥа кэм ирдэбилигэр эппиэттиир уонна аныгы кэмҥэ тилэх баттаһар. Улуус дьокутааттара бу барылы өйүүбүт.

Галина МАТВЕЕВА.