Общество

Бастакы холобуру Ил Дархан Айсен Сергеевич уонна кэргэнэ Людмила Валерьевна Николаевтар көрдөрбүттэрэ.

Кинилэр бэйэлэрин үптэригэр Чөркөөх мусуойугар баар үктэтии миэлиҥсэни “Уран” дизайн-устуудьуйанан өрөмүөннэппиттэрэ. 1932 сыллаах тутуу билигин оробуочай туруктаах турара үөрдэр. Күн бүгүн оҕуһу туруоран хаамтардахха, бурдугу тардыбытынан киирэн барыаҕа.

Былырыын ити үтүө үгэһи РФ Нолуокка сулууспатын Саха Сиринээҕи салаата салҕаабыта. Эмиэ “Утум” дизайн-устуудьуйа уустарынан 2,5 ый устата оҥорторон, 1867 сыллаахха тутуллубут аҕыс кырыылаах мас ураһа саҥатыгар түспүтэ. Үөрүүлээх аһыллыытыгар СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников сылдьыбыта. 

Норуот дьокутаата Виктор Лебедев Ойуунускай дойдутугар, төрөөбүт Дэлбэрийбит (Муҥха Дэлбэрийбит) алааһыгар, үөрэммит оскуолатын сөргүтэн, саҥардан, чөлүгэр түһэрдэ. Үөрүүлээх аһыллыы Ойуунускай төрөөбүт күнүгэр сэтинньигэ буолбута.  

Бу оскуола 1906 сыллаахха тутуллубут, 116 саастаах тутуу буолар. Матвей Матвеевич Сивцев-Маппыайабыс учуутал уһуйбут уйата. Саха балаҕанын кытта сыста нуучча дьиэтэ турар. Маны Ойуунускай алааһыгар, Муҥха Дэлбэрийбиккэ, 1983 сыллаахха Суорун Омоллоон көһөртөрөн аҕалбыт. Онтон ыла мусуойдар көрөн-харайан, этэҥҥэ турбута. Иһигэр паарталара, дуоската, ас буһарар тэриллэрэ, сундуук, сандалы остуол, о.д.а. баар.

Ил Түмэн вице-спикерэ Антонина Григорьева биллибэт скульптор 1968 сыллаахха Ньурба оскуолатын тэлгэһэтигэр туруорбут “Барабанщица” диэн пааматынньыгы оҥорторбута. Сэбиэскэй кэмҥэ бу пааматынньык иннигэр пионер сбордара, хомсомуол кэккэлэригэр киллэрии курдук дьоһуннаах тэрээһиннэр ыытыллаллара.

Саҥардыллыбыт өйдөбүнньүк хаттаан сүрэхтэниитигэр оскуола кэлэктиибэ, улуус үөрэҕин салалтатын начаалынньыга А.П. Аргунов, педагогика бэтэрээнэ А.А. Васильев, оскуоланы араас сылларга бүтэрбит выпускниктар, Ньурба куоратын олохтоохторо уо.д.а. кытыннылар.  

Соторутааҕыта Ил Түмэн дьокутааттара Михаил Дмитриевич Гуляев уонна Яков Ананьевич Ефимов Чөркөөх историческай-мемориальнай музейын комплексыгар 1983 сыллаахха турбут Аал Луук маһы саҥардан оҥорторон, муус устар 8 күнүгэр оннугар төттөрү алҕаан аһар үөрүүлээх тэрээһинигэр сырыттылар.

Дьокутааттар 2021 с. күһүөрү Чөркөөххө сылдьан, мусуой Аал Луук маһын саҥардарга үбүнэн-харчынан көмөлөһөргө эппиттэр. Ол тылларыгар туран, ытык бэлиэни ХИФУ физик идэлээх учуонайдара С.А. Кузьмиҥҥа, Д.А. Красильниковка өрөмүөннэтэн сөргүттүлэр.

Быйыл сайын бэс ыйын 10-12 күннэригэр Чөркөөх түмэлигэр ыытыллыахтаах "IIS-UUS, AS FEST" өрөспүүбүлүкэтээҕи этнографическай бэстибээлгэ Аал Луук мас силигэ ситэриллэн, официальнай аһыллыыта буолуохтаах.