Политика

Саха Сиригэр сэбиэскэй былааһы олохтоспут дьонтон биирдэстэрэ, судаарыстыбаннай, бэлитиичэскэй диэйэтэл Степан Васильев пааматынньыгын скверигэр ыытыллыбыт миитиҥҥэ СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин маҥнайгы солбуйааччы Дмитрий Садовников, Ил Түмэн хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар боппуруостарыгар уонна Аартыка дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Елена Голомарева кыттыыны ыллылар.

--СӨ салалтатын, Ил Дарханын аатыттан Декларация ылыллыбыт өйдөбүнньүк күнүнэн эҕэрдэлиибин. Бүгүн Сахабыт Өрөспүүбүлүкэтин төрүттэспит дьоһун дьоммутун ахтар-саныыр, сүгүрүйэр күммүт буолар. Степан Васильев саха норуотугар өҥөтө умнуллуо суохтаах. Бу дьалхааннаах кэмҥэ биһиги өссө күүскэ сомоҕолоһон, күүстээх санаалаах буолуохтаахпыт, -- диэн Дмитрий Дмитриевич эттэ.

Норуот дьокутаата Елена Голомарева:

-- 1990 сыл балаҕан ыйын 27 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай суверенитетын Декларацията ылыллыбыта. Бу докумуонунан эрэгийиэн олохтоохторо Арассыыйа Федерациятын иһигэр толору сайдар кыахтаммыттара. Сахабыт Сирин маҥнайгы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев манна өҥөтө улахан. Ол бутуурдаах кэмҥэ Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин XII ыҥырыылаах мунньаҕа таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Кинилэр ылыммыт сокуоннара билиҥҥэ диэри үлэлииллэр. Сокуон диэн олох быраабылата буолар.

Елена Христофоровна мустубут ыччакка туһаайан, Степан Васильев олоҕун кэрчиктэриттэн кэпсээтэ. Ол курдук, Ньурба улууһун Бордоҥ нэһилиэгиттэн төрүттээх Степан Васильев 30 сааһыгар эппиэтинэс ылынан,  Иосиф Сталиҥҥа сурук суруйбут. Кини Саха Сирин бырамыысыланнаһын саҥа таһымҥа таһаарбыт чулуу киһибит буолар. “Степан Васильев аатын алданнар ордук өйдүүр буолуохтаахтар”, -- диэтэ парламентарий. Онно элбэх артыаллары, бөһүөлэктэри аччыктааһынтан өрүһүйбүтүн санатта.

Дойдубутугар буола турар балаһыанньа уустуктарын, быстах хомуур ыытылла турарын этэн туран, күүскэ сомоҕолоһорбутугар, дойдубут бэрэсидьиэнэ Владимир Путин ыйаахтара туолуохтаахтарын эттэ.

Степан Васильев хаан уруу аймаҕа, судаарыстыбаннай, гражданскай сулууспа бэтэрээнэ Эдуард Данилов быйыл балаҕан ыйын 23 күнүгэр Степан Васильев туһунан киинэ күөх экраҥҥа тахсыбытын сырдатта. “Бу киинэни бүгүн, судаарыстыбаннас күнүгэр, “Саха” НКИХ бэйэтин ханаалыгар хатылаан көрдөрүөҕ”, -- диэтэ.

Судаарыстыбаннай диэйэтэл төрөөбүт Ньурбатыгар драматическай тыйаатыр кини чаҕылхай олоҕун туһунан пьеса туруорбут. Ааптарынан Эдуард Данилов бэйэтэ буолар. Кини бу улахан бырайыактарга кыттыбыт, өйөбүл буолбут дьонугар махтанна.

Миитиҥҥэ мустубут дьон Степан Васильев пааматынньыгар тыыннаах сибэккини уурдулар.

Санатан эттэххэ, Саха автономиялавах өрөспүүбүлүкэтин олохтоспут Степан Васильев Саха Сиригэр, Иркутскай уобаласка хомсомуолу тэрийээччинэн буолар. Саха Сирин наркомунан, Совнаркомун бэрэссэдээтэлин э.т., ССРС наркомугар, РКП партийнай хонтуруолун бөлөҕүн салайааччынан үлэлээбитэ. Доҕотторо Платон Ойуунускай, Максим Аммосов, Исидор Барахов, Степан Аржаков курдук, кини репрессияҕа түбэһэн, сырдык тыына быстыбыта. Үтүө аатын 1956 сыллаахха ыраастаабытара.