Биhиги, Ньурба улууһун ыраах Маалыкай сэлиэнньэтин олохтоохторо, ити дьоhун сураҕы истэн улаханнык үөрбүппүт- көппүппүт.
Ити бириэмэҕэ Александр Григорьевич Тимофеев Дьокуускайдааҕы радиотехническай хонтуруол станциятыгар начаалынньыгынан үлэлии олороро. Кини Сэбиэскэй Сойууска аан бастакынан космонавт Юрий Гагарин саҥатын ыытар сигналлары космос куйаарыттан тутан ылан, Москваҕа биллэрэ олорбута.
1961 сыллаахха бэс ыйын 30 күнүгэр РСФСР сибээhин миниистирин бирикээhинэн Александр Григорьевичка сэбиэскэй киhи космическай куйаарга аан дойдуга бастакынан «Восток» хараабыл-спутнигынан кѳтүүтүн ситиhиилээх кѳрүү-истии иhиндиэн махтал биллэриллибитэ уонна харчынан бириэмийэ туттарыллыбыта. Итиэннэ ол туhунан үлэтин киниискэтигэр суруллан киирбитэ.
Сэбиэскэй Сойуус оччотооҕу салалтата биһиги уолбут Александр Григорьевич ситиһиитин үрдүктүк сыаналаан, кэлин, 1965 сыллаахха, «ССРС бочуоттаах радиһа» диэн бэлиэнэн эмиэ наҕараадалаабыта.
Александр Григорьевич Тимофеев 1933 сыллаахха сэтинньи 7 күнүгэр Ньурбаттан 250 биэрэстэ ыраах сытар Марха өрүс үрдүгэр, билиҥҥи алмаастаах Накыынтан чугас, Эҥээрдэк диэн сиргэ, төрөөбүтэ. Аҕата Григорий Тимофеев бэйэтин бириэмэтигэр киириилээх-тахсыылаах, салайар дьоҕурдаах, нэһилиэнньэ билинэр уонна убаастыыр киһитэ этэ. Ол да иһин Эҥээрдэккэ «Үүнүү Күүһэ» холкуоһу иилээн-саҕалаан салайан олорбута. Кини Кириллиннэр (Дмитрий, Наум, Семен, Василий) бииргэ төрөөбүт убайдара буолар. Кыратыгар атын ыалга иитиллэн, Тимофеев диэн араспаанньалаах.
Александр оҕо сааһа Эҥээрдэккэ, биһиги ааттыырбытынан, Хонуу Көлүйэ эриэ-дэхси хонуутугар үҥкүрүйэн-күөлэһийэн ааспыта. Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар Эҥээрдэк олохтоохторо сүөһүнү элбэхтик иитэн, бурдугу үүннэрэн, баай хара тыаларыттан өлгөмнүк бултаан, аччыктааһыны билбэккэ этэҥҥэ аһарбыттара. Ол да иһин Александр төрүөҕүттэн төрөлкөй, улахан сэниэлээх, туруу үлэһит буола улааппыта.
Кини 1952 сыллаахха Ньурба оскуолатын ситиһиилээхтик бүтэрэн баран, М.А. Бонч-Бруевич аатынан Ленинградтааҕы сибээс электротехническай институтугар үөрэххэ киирбитэ. 1958 сыллаахха радиосибээс инженерэ дипломнаах Сахатын Сиригэр кэлбитэ.
Александр Григорьевич үлэтин радиоинженер быһыытынан 1958 сыллаахха балаҕан ыйын 10 күнүттэн саҕалаабыта. Дьокуускайдааҕы радиотехническай хонтуруол станциятыгар начаалынньыгынан анаммыта. Манна үлэлии сылдьан, радиосибээскэ саҥа рационализаторскай этиилэри, ньымалары булан олоххо киллэртиир, рационализатордар Бүтүн Сойуустааҕы уопсастыбаларын биир актыыбынай чилиэнинэн буолар. ССКП чилиэнэ, бастыҥ уопсастыбанньык этэ. Эппитим курдук, ССРС сибээһин министиэристибэтэ 1965 сыллааҕы ыам ыйын 5 күнүнээҕи бирикээһинэн Александр Тимофеев «ССРС бочуоттаах радиһа» диэн бэлиэнэн наҕараадалыыр.
Александр Гаврильевич таптыыр идэтинэн уһуннук үлэлээбэтэҕэ, уһун ыарахан ыарыы кэнниттэн 1967 сыллаахха үлэтин үгэнигэр сылдьан, эдэр сааһыгар олохтон туораабыта. Александр Григорьевич олоҕун аргыһа Мария Дмитриевнаны кытта икки уол оҕону, биир кыыһы төрөппүттэрэ. Билигин үс оҕото үһүөн быраастар.
Н.Н. Николаев, РФ үтүөлээх бырааһа, Ньурба оройуонун уонна Бордоҥ нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕун, суруйуутунан бэлэмнэннэ.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
