Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Үбү  кэмчилиир  сыыһа

Олунньу 12 күнүгэр ыытыллыбыт парламент истиилэригэр  норуот дьокутаат­тара Ыарыы ыла илигинэ ылсар оруннаах, онон ыарыыны булууга туһуламмыт үлэҕэ уонна бастакы көмөнү оҥорууга үбү кэмчилиир сыыһа диэн түмүккэ кэллилэр. 

Парламент истиитигэр норуот дьокутааттара Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин, өрөспүүбүлүкэ медицинскэй тэрилтэлэрин кылаабынай быраастарын, улуустартан бэрэстэбиитэллэри кытта искэн ыарыытын кытта охсуһуу, аныгы технология көмөтүнэн эмтээһин кыһалҕаларын тула кэпсэттилэр.

Чуолаан 2019 сылга искэн ыарыытын эмтээһинигэр 3 млрд 286 мөл. үп көрүллүбүт эбит буоллаҕына, быйылгы дьылга 4 млрд 413 мөлүйүөн харчы ууруллубут. Бу куһаҕана суох. Ол гынан баран үбү туохха анаан тыырыы оруола эмиэ улахан.

Искэн ыарыытын эмтээһин биһиги өрөспүүбүлүкэҕэ ситимнээхтик уонна урукку кэмнээҕэр бэрт ситиһиилээхтик барар. Онон болҕомто ыарыыны булуу уонна эмтээһини тэрийии бастакы түһүмэҕэр ууруллуохтааҕа өйдөнөр. Оччотугар үбү-харчыны бастакы түһүмэххэ хоточчу аныыр наадатын мустубут дьон ордук чорботон бэлиэтээтэ.

KVA 2964

Үөрүүлээх сонун

Санатар буоллахха, өрөспүүбүлүкэ салалтата өр сыллаах туруорсуутун, улахан үлэтин түмүгүнэн Кардиососудистай киин уонна Онкология киинин тутуута буолар. Манна бэдэрээлинэй бүддьүөттэн улахан үп көрүлүннэ. Билэрбит курдук, Кардиососудистай киин тутуута толору хаамыынан баран иһэр. Оттон Онкология киинин тутарга 5 млрд 900 мөлүйүөн солкуобай көрүлүннэ.

Бу икки улахан эбийиэги олоххо киллэрии өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар үрдүк технологиялаах медицина тиийимтиэ уонна табыгастаах буоларын ситиһэргэ туһуланар. Инникитин сүрэх-тымыр уонна искэн ыарыыларыттан өлүүнү аҕыйатыаҕа диэн эрэнэрбит кэмнээх буолуо дуо.


“Искэн ыарыыларын утары охсуһуу” эрэгийиэннээҕи бырайыак чэрчитинэн быйыл Дьокуускайга, Алдан, Мэҥэ Хаҥалас, Ньурба, Нерюнгри уонна Мииринэй оройуоннарыгар амбулаторияларга онкология көмөтүн 9 киинэ аһылынна. Инникитин өссө 9 киин Бүлүүгэ, Ленскэйгэ, Хаҥаласка, Аммаҕа, Үөһээ Бүлүүгэ, Томпоҕо, Чурапчыга, Намҥа уонна Өлүөхүмэҕэ үлэлиэ.


Үлэ хаачыстыбата тупсар

Доруобуйа харыстабылын ми­нистиэ­ристибэтэ иһитиннэрбитинэн, искэн ыарыытын утары охсуһуу биһи­ги өрөспүүбүлүкэҕэ ситимнээхтик барар. Кэнники кэмҥэ ыарыыны диагностикалааһыҥҥа улахан болҕомто ууруллар. Ол курдук, биологическай матырыйаалы ылыы, чинчийии үлэтэ тэтимирбит. «2019 сыл көрдөрүүтүнэн ыарыы саҥа үөскээбитин (I уонна II стадия) быһаарыыга ааспыт сыллааҕар 5,8%-нан үрдүк көрдөрүүнү ыллыбыт. Уон сыл иһигэр 56,4% үрдээтэ. Бу искэн ыарыыны сэрэтэргэ үлэ күүскэ барарын туоһулуур», — диэн доруобуйа харыстабылын миниистирэ Елена Борисова этэр.

«Онкопоиск» диэн акцияҕа дьон көхтөөхтүк кыттыбыт. Ааспыт сыл муус устарытан балтараа ый устата онкомаркерга уопсайа 61 750 киһи хаан туттарбыт.

Елена Афраимовна этэринэн, нэһи­лиэнньэҕэ онкологическай көмө хаачыс­тыбата биллэ тупсубут. Ыарыһах олоҕо 5,8 % уһаабыт.

Үрдүк технологиялаах медицинаны туттан ыарыы бары түһүмэҕин эмтиир дьаһаллар биллэ сыыдамсыйбыттара уонна хаачыстыбалара тупсубута харахха быраҕыллар. Дьокуускайдааҕы онкодиспансерга куойкалары элбэппиттэр: 185 төгүрүк суукканы быһа үлэлиир куойка уонна күнүскү 35 куойка баар.

30 куойкалаах торако-абдоминальнай хирургия саҥа отделениета үлэлээбит. Туох баар ирдэбилгэ толору эппиэттиир 5 операциялыыр саала хото үлэлиир.

Арассыыйа үрдүнэн искэн ыарыы элбии турара баар суол. Саха сирэ манна ортоһуор көрдөрүүлээх. Биллэн турар, бу бүтүн дойду кыһалҕата буолара саарбахтаммат.

Оҕону эмтээһин инники күөҥҥэ тахсыахтаах

Өскөтүн улахан киһиэхэ көмө ситимнээхтик ыытыллар эбит буоллаҕына, оҕо отделениета үгүс мөккүөрү үөскэттэ.

1№-дээх Медицинэ национальнай киинин педиатриятын онкологияҕа отделениетын сэбиэдиссэйэ Саргылана Кондратьева искэн ыарыылаах оҕону эмтииргэ күннэтэ көрсөр сүрүн кыһалҕалары кэпсээтэ.  

Ол курдук, ыарыыны быһаарар үлэни тупсарар наадатын, эмп-том кэмигэр тиийэ­рин ситиһэр итиэннэ оҕо онкологиятыгар үлэлиир исписэлиис таһымын сыллата үрдэтэр наадатын ыйда.

«Маны сэргэ биир улахан кыһалҕабыт — биологическай матырыйаалы бэдэрээлинэй кииҥҥэ тиэрдэ охсорго ситимнээх үлэ наада. Биһиги үлэбит хаачыстыбата суһал дьайыыттан улахан тутулуктаах. Анализтарбыт, биологическай боруобалар бэдэрээлинэй кииҥҥэ түргэнник тиийэллэриттэн кырачаан пациеннарбыт олохторо тутулуктаах”, — диэн тоһоҕолоон эттэ. Маны таһынан, эмтэммит оҕолор анал тэрилтэлэргэ реабилитацияны ааһалларын тэрийэр наадатын бэлиэтээтэ.

Дьокутааттар оҕо онкологиятыгар күүстээх болҕомто ууруллуохтааҕын биир киһи курдук бэлиэтээтилэр. Искэн ыарыыны эмтээһин өр кэмнээх. Ортотунан икки сыл буолар. Онон кырачаан ыарыһахтарга эмтэнии хас биирдии түһүмэҕэ этэҥҥэ ааһарыгар анал идэлээх исписэлиистэр, психологтар күүскэ үлэлиэхтээхтэрин уонна ыарыыны кыайарга хас биирдии киһи кыһамньытыттан үтүөрүү түргэнник барар диэн тоһоҕолоон эттилэр.

Манна сокуон өттүнэн көмүскэллээх буоларга үлэни сүрүннүүргэ, бииргэ үлэ­лэһэргэ ыҥырдылар, итиэннэ бүддьүөккэ эбии үбү көрөр наадатын бэлиэтээтилэр.

KVA 2963

Каадырдары   бэлэмнээһини   күүһүрдэр уолдьаста

Саҥа онкология киинэ элбэх идэлээх исписэлииһи ирдиэҕэ. Онон каадырдары бэлэмнээһиҥҥэ билиҥҥэттэн ылсар оруннаах диэн вице-спикер Александр Жирков үөрэх тэрилтэлэригэр бу боппуруоска ураты болҕомто уураллара наадатын эттэ.

Саҥа кииҥҥэ, быһа холоон, 1000,50 штатнай единица ирдэнэр. Онтон үлэлии сылдьар, үлэлиэн сөптөөх исписэлиистэри ааҕан-суоттаан таһаардахха, 658,5 ыстаат: 123,75 быраас, 274,5 алын медперсонал, 55 уо.д.а исписэлиис тиийбэт.

Маны таһынан, маннык уодаһыннаах ыарыыны кытары охсуһарга аҥардас исписэлииһи булар тутах. Быраас, сиэстэрэ үрдүк квалификациялаах, идэтигэр бэриниилээх итиэннэ бигэ уйулҕалаах киһи буолуохтааҕын киһи этэ да барбат. Ордук оҕону кытта уонна ыарыы тиһэх стадиятыгар тиийбит дьону кытта үлэ сылаалаах, сындааһыннаах буолара саарбахтаммат. 

Ирина Ханды

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Лента новостей

Суоппар буолар уустугурда

Муус устар 1 күнүттэн байаҥкамаат бэбиэскэтиттэн куотунар дьону тырааныспары ыытар…
28.03.24 17:19
Лента новостей

Интерактивнай быыстапка

«Арассыыйа – Мин устуоруйам» мультимедийнай устуоруйа пааркатыгар кулун тутар 20 күнүттэн…
28.03.24 16:23