Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Сэтинньи 15-16 күннэригэр  Дьокуускай куоракка Сахабыт Сирин оҕо быраастара “Оҕолор доруобуйалара – нация доруобуйата” IV сийиэскэ көрүстүлэр,  тыҥаан турар кыһалҕалары,  сытыы боппуруостары ырыттылар. Тэрээһин “Экология уонна хоту киһи доруобуйата” национальнай конгресс иһинэн ыытыллар.

Сэтинньи 15-16 күннэригэр  Дьокуускай куоракка Сахабыт Сирин оҕо быраастара “Оҕолор доруобуйалара – нация доруобуйата” IV сийиэскэ көрүстүлэр,  тыҥаан турар кыһалҕалары,  сытыы боппуруостары ырыттылар. Тэрээһин “Экология уонна хоту киһи доруобуйата” национальнай конгресс иһинэн ыытыллар.

Оҕо доруобуйата сокуонунан көмүскэнэр

Сийиэскэ кыттыыны бу эйгэ үлэһиттэрэ офлайн уонна онлайн ыллылар. Маҥнайгы күнүгэр Саха Сириттэн эрэ буолбакка, Арассыыйа  араас муннуктарыттан: Москваттан, Владивостоктан, Томскайтан, Хабаровскайтан, о.д.а. 200-тэн тахса киһи холбонно. СӨ Оҕо быраастарын IV сийиэһин үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыытыгар, Ил Түмэн дьокутааттара Владимир Чичигинаров уонна Алена Атласова кытыннылар. Тэрээһин сэтинньи 15 күнүгэр ХИФУ «Сэргэлээх уоттара» култуурунай киинигэр буолла. Ил Түмэн аатыттан норуот дьокутааттара педиатрия, мэдиссиинэ сиэстэрэлэрин, педиатрическай сулууспа бэтэрээннэрин, оҕо быраастарын төрдүс сийиэс аһыллыбытынан эҕэрдэлээтилэр.

Ил Түмэн Дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова бэлиэтээбитинэн, Сахабыт Сиригэр сокуонунан оҕо, дьиэ кэргэн уонна социальнай балаһыанньатыттан  тутулуга суох ураты көмүскэллээх, ол иһигэр доруобуйаларын бырааптара күөмчүлэммэт, мэдиссиинэ өҥөтүн туһанарга инники сылдьаллара мэктиэлэнэр. Сокуон барылын көҕүлээһинэ бэһис ыҥырыылаах норуот дьокутаата буолан үлэлииригэр киллэриллибитэ. Маннык нуорма билигин «Оҕо быраабын туһунан» СӨ сокуонугар бигэргэммитэ. Сокуоҥҥа уларыытыны норуот дьокутааттара алтынньы 25 күнүнээҕи пленарнай мунньахха ылыммыттара.

3

- Убаастабыллаах быраастарбыт! Эһиги таһымҥытыттан, маастарыстыбаҕытыттан, эппиэтинэскититтэн, үтүө сыһыаҥҥытыттан бу нуорма биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр хайдах үлэлиэхтээҕэ тутулуктанар, — диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ Алена Атласова. Парламентарий оҕо быраастарын төрдүс сийиэһин кыттыылаахтарыгар инники күөҥҥэ сылдьалларыгар уонна оҕолор доруобуйаларыгар кыһамньыларын иһин махталын биллэрдэ.

Ил Түмэн Доруобуйа харыстабылыгар, социальнай көмүскэлгэ, үлэҕэ уонна дьарыктаах буолууга сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Владимир Чичигинаров педиатр идэтэ оҕо доруобуйатын чөлүгэр түһэриигэ бары билиилэрин-көрүүлэрин биэрэр биир саамай гуманнай уонна үтүө идэлэртэн биирдэстэрэ буоларын бэлиэтээтэ.

4

- Маннык тэрээһин төрдүс төгүлүн ыытыллар уонна өрөспүүбүлүкэ бу хайысхаҕа күүстээх, бэлэмнээх педиатр быраастарынан, профессионалларынан аатырарынан олус үөрдүм. Сийиэскэ таһаарыылаах үлэттэн туһалаах уонна наадалаах быһаарыылары ылыыга, оҕо харыстабылын дьыалатыгар тирээн турар суолталаах боппуруостары көрүүгэ саамай истиҥ баҕа санаалары тутуҥ. Барыгытыгар доруобуйаны, дьолу, этэҥҥэ буолууну баҕарабын, — диэн эҕэрдэлээтэ норуот дьокутаата. Эҕэрдэ тылыгар Владимир Ильич РФ саҥардыллыбыт Төрүт сокуонугар оҕо бырааба  Арассыыйа судаарыстыбаннай бэлитиикэтин сүрүн соруга  буоларын ыйда.

- Судаарыстыба оҕо духуобунай, сиэр-майгы, эт-хаан өттүнэн сайдыытыгар усулуобуйалары тэрийэр. Маны тэҥэ, “РФ гражданнарын доруобуйаларын харыстааһын олохторо” 323-с федеральнай сокуоҥҥа эмиэ сурулларынан, судаарыстыба оҕо доруобуйатын инники күөҥҥэ илдьэ сылдьар, кырачаанннар эттэрин-хааннарын, уйулҕаларын сайыннарыы ирдэнэрин ыйар. Оҕо доруобуйата ураты көмүскэллээх уонна мэдиссиинэ көмөтүн оҥорууга  сүрүн соруга буолуохтаах.  Быйыл өрөспүүбүлүкэбитигэр Саха аптаныамыйата төрүттэммитэ  100 сылын бэлиэтиибит. 100 сыл аннараа өттүгэр, оҕо өлүүтүн көрдөрүүтэ 1000 киһиэхэ 800 түбэлтэҕэ диэри тиийэрэ. Билигин бу сыыппара лаппа түстэ. Бу педиатрическай сулууспа үлэһиттэрин хас да көлүөнэлэрин бэриниилээх үлэлэрин түмүгэ буолар, -  диэн эттэ Владимир Чичигинаров.

- Бүгүҥҥү күҥҥэ эһиги сулууспаҕыт аныгы материальнай-тэхиниичэскэй базалаах, үрдүк квалификациялаах каадырдарынан хааччыллыылаах. Бары саҥа ирдэбиллэргэ эппиэтиир аныгы педиатрическай киин үлэҕэ киирдэ. Оҕо доруобуйатыгар эппиэттиир сулууспа өрөспүүбүлүкэбит мэдиссиинэ тэрилтэлэрин инники күөҥҥэ сылдьар. Бырабыыталыстыба уонна парламент оҕо доруобуйатын харыстааһыҥҥа үтүмэн үлэлэри ыытар. 2021 сыл кулун тутар 31 күнүгэр “СӨ доруобуйа харыстабылын систиэмэтин сайыннарыы уонна доруобуйа бөҕөргөтүүтүгэр стратегическай сыаллар” 1782 №-дээх уурааҕынан бигэргэтиллибитэ, 2021-2030 сыллар Саха Сиригэр Доруобуйа уон сылынан биллэриллибитэ. Биһиги кэмитиэппитинэн араас былаһааккаларга, ол иһигэр федеральнай таһымҥа, доруобуйа харыстабылыгар тыҥаан турар уонна кыһалҕалаах боппуруостары таһаарбыппыт. Оскуолаҕа мэдиссиинэни сайыннарыы, чөл буолуу боппуруостара, сэдэх орфаннай ыарыылаахтарга көмө оҥоруу. Билигин ыарахан ыарыылаах оҕолор эмтэниини “Үтүө эргимтэ” федеральнай пуонда нөҥүө ылаллар. “Биир Ньыгыл Арассыыйа” баартыйа иһинэн “Кэскиллээх доруобуйа” (“Здоровое будущее”) бырайыак салайааччыта буоларым быһыытынан, оҕолорго туһуламмыт Бүтүн Арассыыйатааҕы араас таһымнаах аахсыйаларга кыттабыт. Холобур,  «Здоровое питание – активное долголетие», «Здоровый образ жизни – путь к успеху», «Здоровый образ жизни – основа национальных целей развития» ахсыйалар. Бу тэрээһиннэргэ өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын үөрэнээччилэрэ көхтөөхтүк кытталлар, кыайыылаах миэстэлэри ылаллар, - диэн кэпсээтэ норуот дьокутаата.

Санаттахха, “Биир Ньыгыл Арассыыйа” баартыйа “Киһи доруобуйата” норуот бырагыраамата Арассыыйа бары эрэгийэннэригэр хас биирдии гражданиҥҥа   аныгылыы, көдьүүстээх уонна тиийимтиэ мэдиссиинэ баар буолара  сокуоннары ылынар, үлэлэһэр.

2

Уопут атастаһыыта

Доруобуйа харыстабылын миниистирин солбуйааччы Любовь Бурнашева иһитиннэрбитинэн, сийиэскэ педиатрия уонна доруобуйа харыстабылын эйгэтигэр биллэр дойдубут уонна аан дойду  исписэлиистэрэ кыттыыны ылаллар.

-Тэрээһиммит сүрүн сыала -  оҕолорбут доруобуйаларын харыстааһын уонна бөҕөргөтүү, өй-санаа уонна эт-хаан өттүнэн сайдыылара буолар. Кыттыылаахтары киэҥ хабааннаах бырагыраама күүтэр. Араас эрэгийиэннэртэн ыалдьыттыы кэлбит кэллиэгэлэрбитин алтыһан, долгутар боппуруостарбытыгар хоруйдары ылар кыахтанныбыт. Кэнчээри ыччаппыт доруобуйатын харыстаан - норуоппут доруобуйатын харыстыыбыт, — диэн Любовь Бурнашева эттэ.

5

Сийиэс биир ыҥырыылаах ыалдьытынан, биллэр быраас, педиатр-иммунолог, мэдиссиинэ наукаларын дуоктара, профессор Андрей Продеус кытынна. Кини бэлиэтээбитинэн, маннык сийиэстэр мэдиссиинэ исписэлиистэрин билиилэрин таһымын хаҥатар.

- Мэдиссиинэ эйгэтигэр исписэлиистэр уопуттарын таһымын өрүү үрдэтэри ирдиир. Педиатрия салаатыгар улахан уларыйыылар буолаары тураллар. Ол курдук, ааспыт сылга Арассыыйа бырабыыталыстыбата неонатальнай скрининг оҥорууну кэҥэтэргэ быһаарыы ылыммыта. Билигин саҥа төрөөбүт оҕолорго биэс наследственнай ыарыыга бэрэбиэркэ буолара хаҥаан, 36 генетическай ыарыыга бэрэбиэркэлиэхтэрэ, ол иһигэр ыарахан ыарыыларга. Бу кэмтэн педиатрдар ыарыыны эмтээһининэн, ыарыылаахтары булуунан эрэ буолбакка, эрдэттэн ыарыыны бобсорго, кэмигэр эмтииргэ, ыарахан клиническай түмүктэри чэбдигирдиигэ болҕомто ууруохтара. Бу эдэр ыччаппытыгар отой атын, саҥа салаа буолуо, — диэн Андрей Продеус эттэ.

Манна даҕатан,  Оҕо быраастарын IV сийиэстэрин чэрчитинэн, мэдиссиинэ үлэһиттэрэ араас семинардарга, лекцияларга уонна оҕо мэдиссиинэтин тыҥаан турар боппуруостары уонна инники сайдыыны ырыттылар, уопут атастастылар, чэбдигирии саҥа ньымаларын тобуллулар.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Уопсастыба

Аартыка күнүнэн!

Бүгүн, кулун тутар 19 күнүгэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Аартыка күнэ. Ил Түмэн аатыттан…
19.03.24 11:57