Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Кыстыыр аһы булунан, бородууксуйаны батаран

Балаҕан ыйын 24-25 күннэригэр киин куорат Хомсомуол болуоссатыгар «Ас-үөл — 2022» быыстапка-дьаарбаҥка буолан ааста. Халлаан төһө да хаҕыс соҕус буоллар, дьон кэмэ суох элбэх: маннык тэрээһини ахтыбыт эбиттэр. 

Кыстыыр аһы булунан, бородууксуйаны батаран

Балаҕан ыйын 24-25 күннэригэр киин куорат Хомсомуол болуоссатыгар «Ас-үөл — 2022» быыстапка-дьаарбаҥка буолан ааста. Халлаан төһө да хаҕыс соҕус буоллар, дьон кэмэ суох элбэх: маннык тэрээһини ахтыбыт эбиттэр. 

  Ааспыт икки сылга

Пандемиянан сибээстээн, иллэрээ сыл уонна былырыын улахан быыстапка-дьаарбаҥка тэриллибэтэҕэ, ол оннугар болуоссаттарга өрөбүл күн дьаарбаҥкалара ыытыллыбыттара.Куорат олохтоохторо сибиэһэй аска-үөлгэ наадыйыыларын учуоттаан, былырыын атырдьах ыйыттан «Аччыгый баһаар» аһыллан, улуустартан тыа хаһаайыстыбатын табаарын оҥорооччулар эти, үрүҥ аһы, балыгы уо.д.а. тиксиһиннэрээччитэ суох бэйэлэрэ атыылыыр усулуобуйалара оҥоһуллубута. Үбүлүөйдээх тэрээһин                     

«Ас-үөл — 2022» быыстапка-дьаарбаҥка Саха Өрөспүүбүлүкэтин уонна Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин 100 сылларыгар ананна. Инньэ гынан, павильоннар онно сөп түбэһиннэрэн киэргэтиллибиттэр.

6 11

Намнар Максим Аммосовка анаммыт муннугу оҥорбуттар, чурапчылар оҕуруот аһын арааһын ууммут Сир ийэ уобараһын дьүһүйбүттэр, уус алданнар быйыл ыытыллыбыт спортивнай оонньуулар атрибуттарын аҕалан туруорбуттар. «Туймаада» агрохолдинг хаһаайыстыбаларын сырдатар баннердары оҥорбут.

Ити курдук, болуоссаты тула тардыллыбыт балаакка-павильоннар тустаах хампаанньа биитэр улуус үлэтин-хамнаһын сырдатар ис хоһоонноохтор. Түһүлгэ тас өттүгэр, уулусса диэки эҥээргэ хаппыыстаны, хортуоппуйу, о.д.а. хайа курдук кыстаан, оҕуруот аһын эрээтэ үлэлээтэ.

Анаабыртан саҕалаан

Быйылгы быыстапка-дьаарбаҥка 23-с төгүлүн ыытыллар. Мэлдьи кыттар «Дьокуускайдааҕы көтөр фабриката», «Дьокуускайдааҕы килиэп кэмбинээтэ», «Дьокуускайдааҕы үүт кэмбинээтэ», «Нерюнгритааҕы көтөр фабрикта»  аахсыйалаах уопсастыбалар курдук бөдөҥ тэрилтэлэри, улуустардааҕы астыыр-таҥастыыр кэпэрэтииптэри (ТХПК-лары), бааһынай, чааһынай  хаһаайыстыбалары, агрооскуолаларын сэргэ ыраах Анаабыр национальнай (долган-эбэҥки), Томпо улуустарын бэрэстэбиитэллэрэ кэлбиттэр. 

Туох суоҕуй?

 Оҥоһуллар бородууксуйа көрүҥэ үксээн, байытыллан, суута-хаата тупсарыллан иһэрэ харахха быраҕыллар. 

7 5

Анаабырдар балыгы, тополинайдар таба тыһа этэрбэстэри тэлгэтэн кэбистилэр. Улуустардааҕы кэпэрэтииптэр чөчөгөйү, суораты таһынан сыыры астыыры лаппа баһылаабыттар. Эти атаҕынан, киилэнэн эрэ буолбакка, фабрикат аҥаардаах астарга ылсыбыттар. «Сыа Бүлүү» кэнсиэрбэлиир буолбут. Анна Решетникова биирдэм тэрилтэтэ оҕуруот аһын хатаран, миин нобуорун уонна эбилииктэри оҥорор эбит.

Агрооскуолалар сүөһү иитэллэрин, оҕуруот олордоллорун таһынан мүөттээх ыҥырыаны иитэр, кучуну уонна эмтээх оттору хомуйан, чэй арааһын оҥорор буолбуттар. Чурапчы Сылаҥын агрооскуолата куһу-хааһы иитэн идэһэлэнэр эбит, Ньурба агрооскуолата кытыаны буоскалаан, арчыланар чүмэчини оҥорон аҕалбыт.   

11 3


Батамайдар бэртэр!

Биэс сыллааҕыта Ленскэй улууһун үрдүнэн 450 эрэ ыанар ынах баара. Сүөһүнү эспэт туһуттан, хотугу уонна бырамыысыланнай улуустарга 2017 с. субсидия олохтоммутугар, ленскэйдэр ыанар ынах ахсын 10 тыһ. солк. ылар буолбуттара.

2019 сылтан улуус дьаһалтата үп көрөн, «төбө харчыта» 20 тыһ. солк., үүт харчыта 70 солк. тиэрдиллибитэ (өрөспүүбүлүкэҕэ оччолорго 35 солк. этэ), саҥа хотоннору тутуу саҕаламмыта. Дьэ, бу өйөбүлгэ тирэҕирэн, хаһаайыстыбалар атахтарыгар турбуттара, сүөһү ахсаана сыыйа эбиллибитэ.

«Батамай» ХЭУо астыыр кэмбинээтин саҥардыбыта, соҕурууттан 100 үүттээх боруода тиҥэһэлэри аҕалбыта, нэһилиэктэрдээҕи астыыр сыахтары сөргүппүтэ. Тыа хаһаайыстыбатын өрө тутарын сыаналааннар, улуус олохтоохторо Жумарт Абильмановы быйыл иккис болдьоҕор баһылыгынан таллылар. Быыстапка-дьаарбаҥкаҕа «Батамай» сыырга тиийэ үрүҥ ас арааһын аҕалбыт.

«Ас-үөл-2022» быыстапка-дьаарбаҥкаҕа 170 араас киэптээх хаһаайыстыба  кытынна, 40 мөлүйүөн солкуобай суумалаах ас-үөл батарылынна.

9 2

 Племенной сүөһү быыстапката

Биэс сылга биирдэ тэриллэр племенной сүөһү быыстапкатыгар өрөспүүбүлүкэ сүөһүнү иитиигэ таһыма көрдөрүллэр. Барыта 13 (федеральнай статустаах уонна онно хандьыдаат) хаһаайыстыбалар кытыннылар. Сылгыны үөрдээн иитиигэ: Амматтан Строд аатынан Абаҕа, Лукин аатынан Сатаҕай кэпэрэтииптэрэ (Амма), Хаҥаластан «Бөртө сылгы собуота» ХЭТ, «С.И.Ксенофонтов» биирдэм тэрилтэ, Чурапчыттан «Комплекс» ХЭТ, ынах сүөһүгэ: «Тумул» ТХПК (Мэҥэ Хаҥалас), «Лена» ТХПК (Уус Алдан), Хаҥаластан «Туймаада экопиэрмэ», «Бөртө сылгы собуота», «Саха сүөһүтэ» тэрилтэлэр, килиэккэлээх кыылы иитиигэ Покровскайдааҕы кыылы иитэр пиэрмэ бааллар. Дьокуускай Мархатын пиэрмэрэ Андрей Фурсо бараан, коза, өндүүк эгэлгэтин аҕалан, оҕо аймаҕы үөртэ-көтүттэ.  

3 13

Ааспыт өттүгэр сүөһүлэри хааччахха көннөрү туруоран кэбиһэр буоллахтарына, бу сырыыга хас биирдиилэрин анал былаһааккаҕа сиэтэн таһааран, боруодаларын уратытын, бородууксуйаны биэриигэ көрдөрүүлэрин кэпсии-кэпсии көрдөрдүлэр.


Технологияны тутуһуу – көрдөрүүнү тупсарыы 

Икки күннээх дьаһал атыынан эрэ муҥурдаммата. Суортары чинчийэр ситим Саха Сиригэр үүннэриллэр бурдук, оҕуруот аһын суортарын, Агрохимическэй тэрилтэ хайдах почваны чинчийиэххэ, мэччирэҥ уонна ходуһа сирдэрин тупсарар тустарынан кэпсээтилэр. Дилер тэрилтэлэр тыа хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин быыстапкатын тэрийдилэр. 

1 25

Кэккэ улуустарга от татым буолан, эбии аһылыгы тэрийэр ирдэнэр. Онно анаан гранулаламмыт от диэн тугун, комбикорм эрэ барыта биир буолбатаҕын туһунан «Туймаада» агрохолдинг научнай салайааччыта Михаил Миронов быһаарда: 

– Гранулаламмыт от тас көрүҥүнэн комбикормтан уратыта суох, итиэннэ термическэй обработканы ааспыт буолан, «ыалдьыбат», иҥэмтэлээх эттигин сүтэрбэт. Биир киилэ гранулаламмыт от 1,8 киилэ окко тэҥнэһэр. Комбикорманы сахалар туһаммыппыт ыраатта, ол эрээри атыылаһарга, үгэс курдук, сыанатын эрэ көрөн, сибиинньэҕэ анаммыты ылан ынахха, бэл, ньирэйгэ сиэтээччи элбэх. Комбикорм сүөһү көрүҥүн, физиологиятын, сааһын, идэтийиитин учуоттаан оҥоһуллар. Ыанар ынахха, уотуллар сүөһүгэ уонна ньирэйгэ сиэтэргэ тус-туһунан састааптаах комбикормнар бааллар, куурусса комбикормата алта, сибиинньэ комбикормата аҕыс араастаахтар. Ньирэйдэргэ ыаммыт үүт оннугар ЗЦМ-ы (сыалаах үүтү солбуйар бороһуогу) суурайан иһэрдэр көдьүүстээх. Биһиги эбии аһылык бу көрүҥнэрин Алтайтан аҕалан, технологиятын тутуһар буоламмыт, ньирэй сууккатааҕы эбиллиитин да, ынахтан үүтү ыаһын көрдөрүүлэрин да лаппа тупсардыбыт.

Киин подиумҥа АГАТУ устудьуоннарын, эстрада артыыстарын кэнсиэртэрэ буолла, араадьыйа-хаһыат үлэлээтэ. Быыстапка бастакы күнүгэр табаары оҥорооччулар пуорумнара буолла.

Бастыҥнар быһаарылыннылар

Быыстапка-дьаарбаҥкаҕа экспертэр хамыыһыйалара үлэлээн, көрүҥнэринэн бастыҥнары быһаарда. Ол курдук, үрүҥ аска  «Баай Ас» ТХПК (Таатта), аһытыллыбыт үүт аска «Дьокуускайдааҕы үүт кэмбинээтэ» АУо,  сырга  «Сыа Бүлүү» ТХПК, арыыга «Алаас Ас» ТХПК, эттэн деликатеска «Хатастааҕы сибиинньэ кэмбинээтэ» ХЭТ, халбаһыга «Түмэн» ТХПК, сир аһын бородууксуйатыгар «Сыа Бүлүү», балыкка «Дары Анабара» МУТ, мүөккэ А.Заморщикова, хортуоппуйга, оҕуруот аһыгар Н.Зотова биирдэм тэрилтэлэрэ, сымыыкка «Дьокуускайдааҕы көтөрү иитэр фабрика» АУо,  агрооскуолаларга Нам улууһун Модут агрооскуолата уо.д.а. бастыҥынан ааттаннылар.

«Сыа Бүлүү» кэпэрэтиип АПК тэрилтэлэригэр, муниципальнай тэриллиилэргэ Мэҥэ Хаҥалас улууһа Гран-при хаһаайынынан буоллулар.

2 13

 


        

  • 3
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Уопсастыба

Аартыка күнүнэн!

Бүгүн, кулун тутар 19 күнүгэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Аартыка күнэ. Ил Түмэн аатыттан…
19.03.24 11:57