Култуура

Бүгүн Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан кииҥҥэ буолар “Саха сирэ барахсан” диэн кэнсиэр бу оркестры хара тэриллиэҕиттэн салайан кэлбит дирижер, СӨ искусстволарын үтүөлээх диэйэтэлэ Николай Петров үбүлүөйдээх 55  сааһыгар ананар.

   --Отучча сыл оркестрга дирижердуурум тухары элбэх артыыстыын алтыстым. Ол доҕотторум кэлэн, айар киэһэбин киэргэтиэхтэрэ. Ол курдук, Опера тыйаатырыттан  Нина Чигирева, Мария Николаева, Иван Степанов, Анна Дьячковская, Альбина Кычкина-Борисова, Айталина Адамова-Афанасьева, Марина Силина, Прокопий Неустроев, Григорий Петров, Юрий Баишев, Николай Попов, Александр Емельянов, Анастасия Мухина, Егор Колодезников, Екатерина Захарова, Екатерина Корякина уо.д.а. Биэчэри Владимир Индигирскэй иилээн-саҕалаан ыытыаҕа.

  --Национальнай оркестр үлэтин сырдат эрэ.

--Национальнай үнүстүрүмүөннэр оркестра 1993 сыл муус устар 27 күнүгэр Кыыл Уолун аатынан Үҥкүү тыйаатырын иһинэн тэриллибитэ. Ити кэм устата 700 мусукаалынай айымньы матыыбын доҕуһуоллаатыбыт. Олору түмэн, саха муусукатын виртуальнай антологиятын оҥоруохпутун баҕарабыт. Эһиил Саха АССР 100 сылыгар таһаарар соруктаахпыт. Өрөспүүбүлүкэбитигэр сүдү бэлэх буолуо этэ. Сахалыы матыыптарга итинник баай, улахан фонотека оҥоһулла илик. ХХ үйэ ырыатын-тойугун, үҥкүүтүн доҕуһуола барыта киириэҕэ. Саамай кэрэхсэбиллээҕэ, бу  цифровой альбом эбиллэ, саҥардылла, байытылла турар буолуоҕа. Саҥа испэктээк муусуката сурулунна да, ону киллэрэн иһиэхпит. Быһата, ахсаана кэҥии туруоҕа.

Дьэ, онуоха ол 700 ырыаны-тойугу, матыыбы-дьүрүскэни устарга үтүмэн үп наада. Култуура министиэристибэтэ граҥҥа кытта сылдьар да, билиҥҥитэ биллэ илик түмүгэ. Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников кэлэ сылдьан: “Өйүөхпүт”, -- диэбитэ. Онон Ил Дархаммытыгар улаханнык эрэнэбит. Эһиил баччаларга цифровой альбоммут презентацията буоллар диэн баҕа санаалаахпыт.  Оттон барытын устарбытыгар, 3-4 сыл наада, улахан үлэ. 

--Үлэлиир усулуобуйаҕыт хайдаҕый?

-- Үҥкүү тыйаатыра билигин урукку “Европа”кулууп дьиэтигэр баар. Туспа дьиэлэнэн-уоттанан, усулуобуйабыт тупсан турар, үчүгэй бөҕө. Оркестрга барыта 26 үлэһиттээхпит. Бары үрдүк үөрэхтээхтэр, консерваториялары, институттары бүтэрбит дьон. Оркестр иһинэн 5 бөлөхтөөхпүт. Онтон саамай биллэллэрэ --“Кыл саха”. СӨ үтүөлээх артыыһа Анна Томская салайар. 

         Үөрэрбит диэн, бу саҥа уораҕайбытыгар муусуканы уһулар устуудьуйалаах буолабыт. Саха сиригэр суох үчүгэй аппарааттар кэлбиттэрэ. Иккис хоһо бүттэҕинэ, бу саас дуу биитэр күһүн арыйыахпыт. Дьэ, оччоҕо ансаамбыллар, биирдиилээн дьон  араас сиэдэрэй, эҥин эгэлгэ доҕуһуолу сакаастыахтарын сөп буолар. “Оркестр тыаһа наада”, -- диир буоллахтарына – толору састаабынан оонньуохпут. “Хомуска сахалыы матыыптар”, -- диэтэхтэринэ – хомусчуттарбыт толорорго бэлэмнэр. Төрүт дорҕоону сэҥээрээччилэргэ --. “Кыл саха”, “Кырыымпа”, “Дьол” бөлөхтөр бааллар. Тугу үлэһэллэринэн. Синтезаторынан да фонограмма оҥоруохпутун сөп. Ноталардаах кинигэлэри эмиэ таһаарабыт, оҕо мусукаалынай 25 оскуолатыгар бэчээттээн биэрбиппит.

-- Бүтэһиккэ ыйытыым: дирижер диэн төһө уустук идэний?

--Балеттары дирижердуур уустук. Хамсаныыларын батыһыннаран иһиэххин, ыстаналларын кытта сөп түбэһэр гына оонньуоххун  наада.

--Николай Павлович, эйигин үбүлүөйдээх 55 сааскынан, айар киэһэҕинэн, оркестргыт тэриллибит уонна Өрөспүүбүлүкэбит күннэринэн эҕэрдэлиибин! Айар үлэҕэр ситиһиилэри! Эһиил баччаларга цифровой альбом сүрэхтэниитэ буоллун диэн баҕа санаабын этэбин.