Общество

Тэрээһиҥҥэ бочуоттаах ыалдьытынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирэ Елена Александровна Волкова кыттыыны ылла. Кини оҕолору эҕэрдэлээн туран, доруобуйаларын бөҕөргөтөллөрүгэр, ыарахантан чаҕыйбаттарыгар баҕа санаатын эттэ.

Киин дириэктэрэ Зинаида Семеновна Максимова аал уоту уматан, алгыс сиэрин-туомун толордо.

Мустубут дьон Ийэ сылыгар аналлаах аныгылыы флешмобка кытыннылар.

Бу күн кырачааннарга анаан Саха циркэтин артыыстара көрдөөх нүөмэрдэри бэлэхтээтилэр.

Сахалыы сиэдэрэй таҥастарын көрдөрө, сэлэлии хаамтылар.

Саха сиэринэн, илии-атах оонньууларын оройуттан туттулар. Ыстаҥаҕа, остуол оонньууларыгар, мас тардыһыытыгар бастыҥнары быһаардылар. Төрөппүттэр, оҕолор, үлэһиттэр бары илии илиилэриттэн тутуһан, төбүрүөннээн оһуохайдаатылар.

Төрөппүттэр уонна оҕолор түөрт түһүлгэни төрүттээтилэр. Саха иҥэмтэлээх мааны аһын астаан аҕалан, остуол хотойорунан тардыбыттар.

Киин үлэһиттэрэ эстрада артыыстарыттан итэҕэһэ суох ырыаһыттарын сөҕө көрдүм.

Түгэнинэн туһанан, бачча кэлбиччэ, доруобуйаны чөлүгэр түһэрэр кииҥҥэ үлэ-хамнас хайдах баран иһэрин билсэргэ быһаарынным.

Социальнай эйгэлэнии отделениетын сэбиэдиссэйэ Марина Асланбековна Андреева кэпсииринэн, оҕолорго анаан ыытыллыбыт ыһыах  өрөспүүбүлүкэбит тэриллибитэ 100 уонна Ийэ сылларыгар анаммыт:

--         Түөрт түһүлгэни төрөппүттэр тэрийдилэр. Маннык тэрээһиннэр социализация биир көрүҥэ буолаллар. Онон хас саҥа оҕолор кэллэхтэрин ахсын, араас тиэмэлээн ыытабыт. Сыллааҕы былааҥҥа эрдэттэн киллэрэбит. Миниистир оҕолорго оонньуур бэлэхтээтэ, оттон киниэхэ оҕолор бэйэлэрин оҥоһуктарын туттардылар.

Маннык социальнай тэрээһиннэргэ киин бэйэтэ бириистэри туруорар, оттон Саҥа дьылга спонсордар көмө буолаллар, минньигэстэри, оонньуурдары бэлэхтииллэр.

Төрөппүттэрбит олус көхтөөхтөр. Биһиэхэ кэлэр оҕолор үксүн дьиэҕэ олорон үөрэнэллэр, онон бу тэрээһин кинилэргэ саҥаны арыйыы, уопсастыба сорҕото буолалларын бигэргэтии буолар. Социальнай суолталаах тэрээһиннэр, маастар-кылаастар, куонкурустар, кэнсиэрдэр, салгыҥҥа дьаарбайыылар, оонньуулар, дьарыктар, о.д.а. ыытыллаллар. Оҕолор бэйэ-бэйэлэрин кытары алтыһарга, кэпсэтэргэ үөрэнэллэр, кэлин ол олохторугар туһалаах буолара саарбахтаммат.

Дария Ивановна Керемясова уола Александрдыын Мэҥэ Хаҥалас Табаҕатыттан аан бастакыларын кэлбиттэр:

-          Маннык киин баарын билбэт этибит. Социальнай харалта управлениетын квотатытан кэллибит. Оҕом инбэлиит буолбута үһүс сыла. Ыарыыбыт эмискэ биллибитэ, билигин 10 сааһын туолла. Төрдүс кылааһы бүтэрэн, орто сүһүөххэ таҕыста. Дьиэттэн олорон үөрэнэр, онон оскуолаттан тэйэн хаалбыт.

Манна оҕо дьону кытары хайдах кэпсэтэрин, тутта-хапта сылдьыахтааҕын быһаараллар. Ол олус туһалаах. Ол курдук, биһиги оскуолаҕа Саҥа дьылга уонна Тиһэх чуорааҥҥа эрэ сылдьабыт. Таҥыннаран, кэпсэтэн илдьэргэ хаампат оҕоҕо ыарахан. Массыына булар эмиэ уустуктардаах, анал массыына суох. Хата, оскуолаҕа пандус баар буолан абырыыр.

Холобур, бу ыһыахха уолум хабылыкка үһүс миэстэ буолан, бириис ылан олус астынна.

Тыа сириттэн сылдьар дьоҥҥо олорор уопсай дьиэлээҕэ реабилитацияланарга табыгастаах. Толору хааччыллыылаах, оҕоҕун кытары туспа хоско сытаҕын. Кэлэктиип олус болҕомтолоох. Астара минньигэс, тотоойу, оҕом сөбүлүүр.

Оҕолорго хас биирдиилэригэр ыарыытынан көрөн, анал реабилитацияланар маршрут оҥоһуллар. Саҥарбаты саҥарарга уһуйаллар, хаампат оҕону массаастыыллар, дьарыктыыллар. Биһиги дьиэбитигэр оннук дьарыктаммаппыт, соло да тиийбэт курдук буолар. Аны дьиэҕэ тугу гыныахха сөбүн олус үчүгэйдик үөрэтэллэр. Кинилэртэн үөрэнэбин, оҕобор оннук сыһыаннаһарга уопут ылабын.

Киин бары үлэһиттэригэр, повардарга, охранаҕа тиийэ махталбытын тиэрдэбин. Повардар сарсыарда 5 чаастан үлэлииллэр, олорор эрэ дьону аһаппаттар, таһыттан сылдьааччылары эмиэ остолобуойга аһаталлар.

Таатта Ытык Күөлүттэн сылдьар ийэ Августина Леонтьевна:

--         Иккис сылбытын кэллибит. Бастакыбытын 2019 сыллаахха сылдьыбыппыт. Икки сыл пандемия буолан дьиэбитигэр дьарыктанныбыт, ол олус биллэр эбит.

Бэйэм икки оҕолоохпун, игирэлэр. Биирэ ДЦП, биирэ хараҕынан инбэлиит. Реабилитацияҕа кэлэр квотабытын социальнай харалта нөҥүө ылабыт. Дьиҥэ, квота өссө элбэх эбитэ буоллар дии саныыбын. Сорохтор тиксибэттэрэ баар түгэн. Инбэлиит буолан, сылга иккитэ кэлэр кыахтаахпыт. Доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолор эмиэ сылдьаллар. Киин усулуобуйата олус үчүгэй. Уопсайбыт бары өттүнэн табыгастаах. Күн устата араас дьарыктар, массаас, социализациялыыр тэрээһиннэр буолаллар. Ардыгар сүүрүүнэн сылдьабыт. 21 хонук иккиэннэрин кытары сытабын. Күҥҥэ биэстэ оҕолору аһаталлар. Бэйэм үлэлээбэппин, инбэлиит оҕону көрөргө олоробун. Мин санаабар, оҕоҕо реабилитацияуонна социализация булгуччу наада эбит. Эмтиир физкультура (ЛФК) даҕаны туһата олус биллэр.

Манна даҕатан эттэххэ, инбэлиит уонна доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолор доруобуйаларын чөлүгэр түһэрэр (реабилитационнай) Киин 2018 с. бастакы декадатыгар үлэҕэ киирбитэ.

Саҥа дьиэ 144 куойкалаах, ону таһынан күнүс сылдьан эмтэнэргэ 100 миэстэлээх. Киин дьиэтэ-уота киэҥ, сырдык, ыраас, уопсайа 12 500 кв. миэтэрэ иэннээх.

Маны таһынан оҕолорго иппотерапияҕа аналлаах конюшня баар. Бу кииҥҥэ сыл аайы 2 тыһыынчаттан тахса оҕо тустаах көмөнү ылар. Ону сэргэ төрөппүттэргэ сөптөөх болҕомто ууруллара, анал үөрэхтэр ыытыллаллара олус туһалаах эбит.