Общество

Бэс ыйын 22 күнүгэр Дьокуускайга маҥнайгы дэлэгээссийэ кэллэ. Былатыан Ойуунускай аатынан аэропорка ыалдьыттары салалта бэрэстэбиитэллэрэ, олохтоох татаардар общиналара, итиэннэ Култуура уонна ускуустуба Дьокуускайдааҕы колледжын фольклорнай бөлөҕүн кыттыылаахтара көрүстүлэр. Сахалыы симэммит эдэркээн дьон ыалдьыттары чак-чагынан күндүлээтилэр, дэйбииринэн суолларын арчылаатылар.

Маҥнайгы рейскэ 185 киһи көтөн кэллэ. Татарстан өрөспүүбүлүкэтин премьер-миниистирэ Василь Шайхразиев салайааччылаах бөлөххө култуура, үөрэх, бырамыысыланнас уонна атыы-эргиэн, тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэлэрин, судаарыстыбаннай архыып үлэһиттэрэ бааллар. Айар дэлэгээссийэ састаабыгар Татарстан ырыатын уонна үҥкүүтүн судаарыстыбаннай ансаамбыла, Буин драматическай тыйаатырын артыыстара, Елабуга музей-заповедник үлэһиттэрэ, «Татаркино», Кинематографистар сойуустарын, Суруйааччылар сойуустарын чилиэннэрэ киирбиттэр.

Бэс ыйын 24 күнүгэр Сахабыт Сиригэр Татарстан бэрэсидьиэнэ Рустам Минниханов кэлиэхтээх. Кини Ил Дархан Айсен Николаевтыын Ойуунускай пааматынньыгар сибэкки дьөрбөтүн ууруохтара, маны тэҥэ киин куоракка «Казанскай» сквер тутуутун маҥнайгы тааһын үөрүүлээх быһыыга-майгыга ууруохтара.

Уруулуу өрөспүүбүлүкэлэр баһылыктара «Татарстан — Саха Сирэ» дьыалабыай форумҥа кыттыахтара. Манна атыы-экэниэмикэ сибээстэрин ырытыахтара. Форумҥа Татарстан уонна Саха Сирин бөдөҥ хампаанньалара кыттыахтара. Ол иһигэр «Татнефть», КАМАЗ, АЛРОСА, «Сахатранснефтегаз» уонна да атыттар.

Тэрээһин маҥнайгы күнүгэр татаар уонна саха суруйааччыларын көрсүһүүтэ буолла. Мустубуттар икки норуот култуурата олус чугаһын, литературата дьүөрэлэрин бэлиэтээтилэр.

СӨ Национальнай бибилэтиэкэтигэр татаар норуотун литературатын быыстапката тардылынна. Саха уонна татаар тылларынан тылбаастаммыт аныгы проза антологията сүрэхтэннэ.

“Татарстан күннэрэ биһиги доҕордуу өрөспүүбүлүкэлэрбит икки ардыларыгар атастаһыы тэрээһин быһыыта ыытыллар. Былырыын биһиги Татарстаҥҥа ыалдьыттаабыппыт. Кинилэр өрөспүүбүлүкэлэрин 100 сыла иллэрээ сыл буолбута эрээри, пандемияттан сылтаан биир сыл көһөн биэрбитэ», ㅡ диэн чопчулуур култуура уонна духуобунай сайдыы миниистирэ Юрий Куприянов.

Улахан тэрээһин сүрүн соруга -- Татарстан инвестиционнай, инновационнай уонна атыы-экэниэмикэ эйгэтигэр кыаҕын билиһиннэрии, дьыалабыай, култуурунай уонна научнай сибээстэри чиҥэтии, кэҥэтии.

Дьыалабыай көрсүһүүлэр В2В («business to business») форматынан, ол эбэтэр «бизнеса для другого бизнеса» киэбинэн барыахтара.

Дэлэгээссийэ Саха Сиригэр хаартысканан быыстапканы туруоруо. Манна татаардар култуураларын, үгэстэрин сырдатыахтара. Дьокуускай куорат олохтоохторо уонна ыалдьыттара Буин судаарыстыбаннай драматическай тыйаатыр киэн туттар испэктээктэрин көрөн дуоһуйуохтара. Оттон Опера уонна балет тыйаатырыгар Татарстан өрөспүүбүлүкэтин бастыҥ артыыстара дьоро киэһэ тэрийиэхтэрэ.

Биир бэлиэ түгэнинэн икки өрөспүүбүлүкэ суудуналары тутууга Сөбүлэҥ түһэрсиэхтэрэ. Татаардар национальнай бырааһынньыктарын – сабантуйдарын -- Саха Сирин сиригэр-уотугар тэрийэн көрдөрүөхтэр.

Бэс ыйын 23 күнүгэр «РФ түүр тыллаах литературатын сайдыыта» уонна «Арассыыйа национальнай кинематографа: үүнүү-сайдыы тирэхтэрэ» төгүрүк остуолга киинэ эрэгийиэннээҕи эйгэтигэр тыҥаан турар боппуруостары эспиэрдэр ырытыахтара. Маны тэҥэ күн аайы “Лена” киинэ тыйаатырыгар босхо киинэлэри көрдөрүөхтэрэ.

Бэс ыйын 24 күнүгэр биллиилээх суруйааччылар, поэттар, уопсастыбаннай диэйэтэллэр, көрдөрөр-иһитиннэрэр сириэстибэлэр салайааччылара төгүрүк остуолга национальнай кинигэ бэчээтин тэнитиигэ бииргэ үлэлэһэр салаалары тобулуохтара, уопут атастаһыахтара.

Эрэгийиэннэр салалталара, тэрилтэлэр уонна сайдыы институттара сөбүлэҥҥэ илии баттаһаллара күүтүллэр. Ол курдук, Татарстан уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин сэбиэттэрэ, Татарстан Буинскай оройуона уонна Үөһээ Бүлүү улууһа, Татарстан архыып дьыалатыгар судаарыстыбаннай кэмитиэтэ уонна Саха Сирин култууратын министиэристибэтэ сөбүлэҥнэри баттаһыахтара.

Маассабай коммуникацияларга уонна бэчээккэ «Татмедиа»  өрөспүүбүлүкэтээҕи агентствота уонна СӨ инфокоммуникационнай технологияларга, цифровой сайдыыга уонна инновацияҕа министиэристибэтэ меморандум ылыныахтара.

Манна даҕатан эттэххэ, биһиги бырабыыталыстыбаларбыт икки ардыларыгар сыһыан 1996 сыл ахсынньы 11 күнүттэн саҕаламмыта. Ити күн атыы-экэнэмиичэскэй сыһыаннаһыыга аан маҥнайгы Сөбүлэҥ түһэрсиллибитэ.

1998 сыллаахха бырабыыталыстыбалар уонна парламеннар сөбүлэҥнэрэ олоххо киирбитэ, 2008 сылга наука академиялара хардарыта үлэлииргэ илии баттаспыттара.

Ааспыт сыл Казань куоракка Саха Сирин күннэрэ киэҥник, үрдүк таһымнаахтык ыытыллыбыттара. Ол чэрчитинэн Саха Сирэ уонна Татарстан экэниэмикэҕэ, култуураҕа, социальнай уонна да атын эйгэҕэ бииргэ үлэлииргэ сөбүлэспиттэрэ, 2021-2023 сылларгы туһаайыллыбыт былааны бигэргэппиттэрэ.

Ил Дархан Айсен Николаев бу сыһыаннаһыылар улахан суолталаахтарын, кэскиллээхтэрин инники этэн турар. «Биһиги бигэ эрэллээхпит, Татарстантан элбэххэ үөрэниэхпитин сөп, оттон кинилэр биһигиттэн эмиэ билиилэрэ хаҥыа. Ыкса сыһыаннаһыы олус суолталаах, салгыы барыа», — диэн кэмэнтээрийдэбитэ.