Уопсастыба

Николай Саввич Степанов (1922 – 1992) Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ Бүлүү улууһун Хампатыттан 1943 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр ыҥырыллыбыта. Чита уобалаһыгар Дацаҥҥа 91-с стрелковай полкаҕа сулууспалаабыта. Алтынньы ыйга Харанор диэн сиргэ тиийэн, биир ый байыаннай үөрэҕи ааһан, ахсынньы ый 7 күнүгэр тылланан туран, арҕаа фроҥҥа аттаммыта. 1944 сыллаахха Киев куорат арҕаа туһаайыытынан сэриилэһэр армияҕа тиийбитэ. Украинскай фронт VI танковай аармыйатын 7-с механизированнай куорпуһун 45-с биригээдэтин бастакы батальонун байыаһа буолбута. Бэргэнник ытар буолан, станковай пулемет отделениетын командирынан анаммыта.
Украинаны, Молдавияны босхолоһон, Румынияҕа, Венгрияҕа, Австрияҕа, Чехословакияҕа тиийэ сэриилэспитэ.

1944 сыллаахха кулун тутар 11 күнүгэр станковай бүлүмүөтүн икки буочука үрдүгэр олордон баран, уот ардаҕы аннынан Буг өрүһү туораан, өстөөҕү кыдыйан, сэбиэскэй сэриилэр өрүһү туоруулларыгар кыаҕы биэрбитэ, кыайыыны хааччыйбыта. Бу холобура суох хорсун быһыытын иһин Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун аатыгар түһэриллибитэ, ол эрээри ону «Кыһыл Сулус» уордьанынан солбуйбуттара.
Кыайыы күнүн Чехословакия киин куоратыттан, Прагаттан, 30 км. сиргэ көрсүбүтэ. Салгыы илиҥҥи сэриигэ кыттыбыта. Сэрии кэнниттэн Москватааҕы үп байыаннай училищетыгар үөрэнэн иһэн, 1947 с. ыам ыйыгар дойдутугар эргиллибитэ. Өр сылларга Бүлүүтээҕи лесхозка таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.

Аҕа дойду Улуу сэриитэ бүппүтэ 45 сылыгар, 1990 сыл ыам ыйын 5 күнүнээҕи ССРС Бэрэсидьиэнин ыйааҕынан Николай Саввич Степановка Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун аата иҥэриллибитэ. Ити ССРС норуодунай дьокутаата Андрей Борисов уонна кини көмөлөһөөччүтэ суруналыыс Николай Крылов туруорсууларынан ситиһиллибитэ.

Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Степанов аатынан Бүлүүтээҕи 3 №-дээх орто оскуола кэлэктиибэ уонна үөрэнээччилэрэ (дириэктэр Г.В.Иннокентьев) Бүлүү куоракка Дьоруой 100 сылынан тэриллэр дьаһалларга көхтөөхтүк кытыннылар, бары тэрээһиннэргэ инники күөҥҥэ сырыттылар.

Ол курдук, быйылгы үөрэх дьылын устатыгар таһаарыылаах үлэлэрин уонна ситиһиилээх үөрэхтэрин Дьоруой Николай Степанов аатыгар анаатылар. Кыайыы күнүгэр «Өлбөт үйэлээх полкаҕа» Дьоруой мэтириэтин тутан, туспа холуоннанан хаамтылар. 

Ыам ыйын 12 күнүгэр Дьоруой төрөөбүт сириттэн, Хампа Чолбоохойуттан, Бүлүү куоратыгар, 3 №-дээх орто оскуолаҕа диэри «100 километр. 100 саас. 100 кыттааччы» диэн девиһинэн ыытыллыбыт улуустааҕы сүүрүүгэ кытыннылар. 

Бэҕэһээ оскуола ахсын ыытыллыбыт «Эр санааланыы» уруоктарыгар кытыннылар, оскуолаларын тиэргэнигэр Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Саввич Степановка анаммыт стела иннигэр «Дьоруой ыскамыайкатын» арыйдылар.  Николай Степанович өр сылларга үтүө суобастаахтык үлэлээбит тэрилтэтигэр, Бүлүүтээҕи лестничествоҕа, Дьоруой аатынан искибиэргэ венок уурдулар.

Күнүстэн киэһэ М.Н. Жирков аатынан оройуоннааҕы култуура дыбарыаһыгар Бүлүү улууһун уопсастыбаннаһын үөрүүлээх мунньаҕа ыытылынна. Ону дьокутааттар оройуоннааҕы сэбиэттэрин президиумун чилиэнэ И.И. Алексеев салайан ыытта. Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Саввич Степанов олоҕун, бойобуой суолун туһунан дакылааты улуус баһылыга С.Н. Винокуров оҥордо. Дьоруой Ытык бэлиэ күнүнэн улуус дьонугар эҕэрдэлэрин өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы М.В. Никифоров, бэтэрээннэр сэбиэттэрин салайааччы В.О. Иванов, экология, айылҕа харыстабылын уонна ойуур хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы А.Н.Коноплев, “Якутлесресурс” тэрилтэ генеральнай дириэктэрэ Д.И.Хон уо.д.а. видеокиэбинэн тиэртилэр. Элбэх эҕэрдэ тыл этилиннэ, ахтыы оҥоһулунна.

Николай Саввич кыра кыыһа Акулина Николаевна аҕатын аатын үйэтэр үлэни тэрийээччилэргэ махтанан туран, Степановтар дьиэ кэргэттэрэ сыллата олохтуур стипендияларын Дьоруой аатын сүгэр Бүлүү куорат 3 №-дээх орто оскуолатын XI  кылааһын туйгун үөрэнээччитигэр Виктор Руфовка туттарда. Бүлүүтээҕи лестничество стипендиятын бу оскуола математикаҕа учуутала С.Т. Типанова ылла.

Дьоруой аатынан орто оскуола эдэр армеецтара байыаннай хаамыы үөрүйэхтэрин көрдөрдүлэр, үөрэнээччилэр, учууталлар хоһоон аахтылар, ырыа ыллаатылар. Эһэтин сырдык аатыгар анаан, Дьоруой хос сиэнэ, “Туллукчаан” уһуйаан иитиллээччитэ, биэс саастаах Милена Егорова хоһоон аахта.