Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн хортуоппуй 6,5 тыһыынча гектарга, араас оҕуруот аһа 1,3 тыһыынча гектарга олордуллар. Бу үлэҕэ агрооскуолалар киллэрэ кылааттара кырата суох.

Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн хортуоппуй 6,5 тыһыынча гектарга, араас оҕуруот аһа 1,3 тыһыынча гектарга олордуллар. Бу үлэҕэ агрооскуолалар киллэрэ кылааттара кырата суох.

91 агрооскуола

Саха сиригэр агрооскуолалар тэриллиилэрэ 1988 сыллаахтан саҕаламмыта. Ол курдук, ити сыл Сунтаар улууһун Элгээйитин уонна Чурапчы улууһун Дириҥин орто оскуолалара агротехнологическай хайысханан үлэлиир буолбуттара. Уопсай үөрэхтээһин сүрүн бырыгырааматын сэргэ оҕолору тыа сирин олоҕор-дьаһаҕар, үлэтигэр-хамнаһыгар сыһыарыыга, сүөһү-сылгы иитэн, оҕуруот аһын үүннэрэн оскуола остолобуойун “итии аһылыгынан” хааччыйыыга үлэлээбиттэрэ.

Сэбиэскэй былаас эстибитин, сопхуостар ыһыллыбыттарын да кэнниттэн бу хамсааһын тохтооботоҕо. Хата, ырыынак экономикатыгар сөп түбэһиннэрэн, агрооскуолалар саҥалыы үлэлээбиттэрэ, кэккэлэрин хаҥатан испиттэрэ. Сомоҕолоһор итиэннэ судаарыстыбаннай бүддьүөттэн көмө сокуоннай төрүккэ кэлэрин ситиһэр туһугар, 2009 сыллаахха агрооскуолалар өрөспүүбүлүкэтээҕи Сойуустарын тэрийбиттэрэ. Сойуус Сэбиэтин бэрэсидьиэнинэн оччолорго Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Александр Жирков талыллан, Үөрэх, Тыа хаһаайыстыбатын, Предпринимательство уонна туризм, Анал идэтийбит үөрэхтээһин министиэристибэлэрин, СГТХА-ны, ТХНЧИ-ны кытары бииргэ үлэлээһиҥҥэ сөбүлэһиилэр түһэрсэн таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Агрооскуолалар ураты суолталарын учуоттаан, Ил Дархан Егор Борисов дьаһалынан агрооскуолаларга хамнаска үрдэтиллибит коэффициент олохтоммута, кинилэр материальнай-техническэй базаларын хаҥатар балаһыанньа ылыллыбыта. Ол түмүгэр, тыа сирин ураты хайысхалаах оскуолаларын түмсүүтэ тэрээһиннээх, уопуту атастаһыыга көдьүүстээх, күүстээх хамсааһыҥҥа кубулуйбута. Күн бүгүн, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 91 агрооскуола үлэ-хамнас араас көрүҥэр (сүөһү-сылгы уонна таба иитиитигэр, сиртэн үүнээйини ылыыга, бултааһыҥҥа, балыктааһыҥҥа, килиэккэлээх кыылга, мүөттээх ыҥырыаҕа) идэтийэн үлэлииллэр, тыа сирин оҕолорун үлэҕэ-хамнаска сыһыараллар, олоххо бэлэмнээх буоларга иитэллэр.

Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин ааспыт сиэссийэҕэ «Тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын туһунан» федеральнай сокуоҥҥа агрооскуолалары судаарыстыба өйөбүлүн дьаһалларыгар хабыллар тыа хаһаайыстыбатын субъектарын кэрискэтигэр киллэрэр туһунан Ил Түмэн Судаарыстыбаннай Дуумаҕа оҥорор көҕүлээһинин киллэрбитин норуот дьокутааттара өйөөбүттэрэ.

Агрошкола_Сиинэ--_1.jpg

«Дьокутааппыт көмөлөстө»

Билигин агрооскуолалар оҕуруот аһын олордуу, ыһыы үлэлэрин сүрүннээн түмүктээн эрэллэр. Хаҥалас улууһун Сиинэ агрооскуолата  ханнык култууралары уонна төһө иэннээх сиргэ ыспытын туһунан хаһыат уопсастыбаннай кэрэспэндьиэнэ Саргылаана Асекритова маннык иһитиннэрэр:

– Биһиги оскуолабыт агротехнологическай хайысханан үлэлээбитэ уон биир сыл буолла. Производственнай үөрэхтээһин маастарынан Марина Филиппова үтүө суобастаахтык үлэлиир. Кини салалтатынан үөрэнээччилэр саас эрдэттэн саҕалаан, 2000 сайыҥҥы сибэкки, 1000 помидор, 500-түү оҕурсу, биэрэс, хаппыыста арассаадаларын үүннэрэллэр. Ону нэһилиэнньэҕэ атыылыыллар уонна оскуола таһынааҕы учаастакка олордолор. Быйыл икки гектар бааһынаҕа хортуоппуйу, биир оччо сиргэ оҕуруот аһын арааһын (помидору, кабачуогу, моркуобу, сүбүөкүлэни), оттон тэпилииссэлэргэ оҕурсуну уонна биэрэһи олортулар.

Оҕуруоту көрүүгэ-истиигэ Аксиния Никодимова начальниктаах икки сезоннаах лааҕыр үлэтин саҕалаата. Хомуйуллар үүнүү агрооскуола остолобуойугар туттарыллар, ордубута атыыланар уонна «Хаҥалас-Ас» кэпэрэтиипкэ батарыллар. Холобур, былырыын биир туонна хортуоппуй хостоммута. Сыл түмүгүнэн арассаада харчытын кытары холбоон, бородууксуйаны батарыыттан 500 тыһ. солк. харчы киирбитэ. Оҕолор идэтийбит агрономнар салалталарынан оҕуруот аһын үүннэрии мындырдарыгар үөрэнэллэрин таһынан, араас суорт үүнээйилэри олордоннор, кэтээн көрөллөр, научнай-практическай кэмпириэнсийэлэргэ кытталлар.

Агрооскуола дириэктэрэ Дмитрий Сакердонов көмөтүн иһин Ил Түмэн дьокутаата Алиш Мамедовка  махтанар. Ол курдук, кэлиҥҥи үс сылга норуот дьокутаата агрооскуола тыраахтарын саппаас чааһынан хааччыйбыт, былырыын ууну хачайдыыр мотуору, быйыл хортуоппуйу олордор агрегаты атыылаһарга көмөлөспүт. Инньэ гынан, быйыл хортуоппуйу икки гектарга олордубуттар. Уот, уу баар, анал тиэхиньикэ көһүннэ, онон «иккис килиэп» бааһынатын ити курдук сыллата кэҥэтэн, кэлэр өттүгэр сэттэ да гектарга тиэрдэр кыах үөскээбит.

Верхоян_Арыылаах_--1.jpg

Арыылаахтар хаалсыбаттар

Ыраах Дьааҥы улууһугар түөрт агрооскуола баар. Сартаҥ өрүс кытылыгар сытар Арыылаах нэһилиэгин оскуолата аграрнай хайысханан үлэлээбитэ номнуо аҕыс сыл буола оҕуста. 2020 сыл түмүгүнэн, агрооскуолалар үлэлэрин-хамнастарын сыанабылын өрөспүүбүлүкэтээҕи рейтинигэр 43-с миэстэ буолбута.

– Үөрэхтээһин сүрүн бырагырааматын таһынан сүөһүнү-сылгыны иитии, сиртэн үүнээйини ылыы уонна урбаан төрүттэрин курдук эбии үөрэхтээһин предметтэрин үөрэтэбит, – диэн кэпсиир агрооскуола дириэктэрэ, педагогика наукатын хандьыдаата Валентина Павлова. – Көмөлтө хаһаайыстыба сэбиэдиссэйэ Николай Стручков, производственнай үөрэхтээһин маастардара Александр Павлов, Игнат Бурцев, зоотехник Аммос Слепцов, маастар оҕуруотчут Евдокия Другина үтүө суобастаах үлэлэрин түмүгэр онно сөптөөх база баар. Уон сыл анараа өттүгэр, оскуолабыт 80 сыллаах үбүлүөйүгэр, араас сыллардаах выпускниктарбыт бэлэхтэрин сылгынан оҥорбуттара: ким уулаах биэ, ким ат, убаһа биэрбитэ. Онтон төрүттэнэн Тарҕана учаастагар тэриллибит сылгы базата агрооскуола остолобуойун этинэн хааччыйары таһынан, сылгыны иитии төрүттэрин үөрэтэр киин буолла.

Үлэбит иккис хайысхата – оҕуруот аһын олордуу, сибэккини үүннэрии. Оҕолор маастар-педагог салалтатынан саас эрдэттэн арассаада тылыннаран, помидор, оҕурсу, биэрэс, сүбүөкүлэ, моркуоп, хортуоппуй үүннэрэллэр. Араас суортары олордон, кэтээн көрөллөр. Өссө икки сыл арбуз олордубуттара бэркэ үүнэн соһуппута. Оҕуруот аһын сайын нэһилиэнньэҕэ атыылаабыттан ордорон, күһүн тууһаан, тоҥорон оскуола «итии аһылыгын» хааччыйаллар. Инньэ гынан, кыһын үөрэнээччилэрбитин босхо аһатабыт. Дьарыктаах буолуу улуустааҕы киинин кытары дуогабар түһэрсэн уонна бэйэбит утары үбүлээн, сайын оҕуруокка уонна окко үлэлиир оҕолору хамнастыыбыт, «Үлэ киниискэтин» толоробут. Ону оҕолор да, төрөппүттэр да олус астыналар.

Агрошкола_Верхоян-_1.jpg

Үүнүүбүт олус элбэҕэ суох, киин улуустары кытары кыайан тэҥнэспэт буоллахпыт. Ол да буоллар, дьылыттан көрөн сылга 400-650 тыһ. солк. суумалаах дохуоту ылабыт. Холобур, былырыын дохуоппут 539 тыһ. солкуобайга тэҥнэспитэ. Кылгас сайыннаах, саас хойукка диэри, оттон күһүн эрдэттэн хаһыҥныыр уһук хотугу дойдуга бу улахан сыранан ситиһиллэр. Саамай сүрүнэ, өбүгэбит оҕону үлэнэн иитэр үтүө үгэһин салҕыыбыт, оҕолорго үлэ үөрүйэхтэрин, үлэ култууратын иҥэрэбит.

  • 2
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Лента новостей

Суоппар буолар уустугурда

Муус устар 1 күнүттэн байаҥкамаат бэбиэскэтиттэн куотунар дьону тырааныспары ыытар…
28.03.24 17:19
Лента новостей

Интерактивнай быыстапка

«Арассыыйа – Мин устуоруйам» мультимедийнай устуоруйа пааркатыгар кулун тутар 20 күнүттэн…
28.03.24 16:23