Баай ис хоһоонноох, араас хайысхалаах, култуура эйгэтигэр саҥалыы тыыннаах тэрилтэ бүгүҥҥү күҥҥэ айар үлэтин киэҥ эйгэҕэ таһаарар, билиһиннэрэр сыалтан бу дьыл балаҕан ыйын 22 күнүгэр күнүс 12 чаастан Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Доҕордоһуу дьиэтигэр «Алгыстаах Арчы Дьиэтин күнэ» ыытыллар.
Тэрээһин айылҕа уларыйар, кыстыкка киирии кэмин баттаһан, күһүн уонна кыһын тэҥнэһэр кэмин тутуһан, ис эйгэни тэҥниир, ис туругу тупсарар арчыланар алгыстан саҕаланыа, ытыктанар Алгысчыппыт, төрүт култуураны дириҥник билэр, норуокка тарҕатар, ыччакка уһуйар Афанасий Семенович Федоров анаан-минээн алгыстыаҕа.
Тэрээһин хас да түһүмэхтэн турар. Ол курдук, Арчы Дьиэтин иһинэн ыытыллар тэрээһиннэр сүрүн хайысхаларын арыйар «Саха санаата” бырайыак кыттыылаахтара, Арчы Дьиэтин консультативнай сүбэтин чилиэннэрэ, саха норуотун төрүт култууратын, сиэрин-туомун, тылын-өһүн чинчийээччилэр, үөрэтээччилэр, норуот билиниитин ылбыт учуонайдарбыт – история билимин доктора, профессор Р.И. Бравина, философия билимин доктора, профессор А.С. Саввинов; история билимин кандидата Н.К. Данилова “Сиэр-туом, үгэстэр, итэҕэл” тиэмэтин тула кэпсэтиэхтэрэ, ыйытыктарга эппиэттиэхтэрэ.
Өбүгэлэрбит биир сүдү нэһилиэстибэлэрэ ойууннааһын буолар. Бу хайысханы арыйар, билиһиннэрэр «Айылҕалаахтардыын алтыһыы» бырайыак буолар. Бу бырайыакка кыттыбыт Алгыс Уйбаан, Баараҕай Бахсы, Максим Дуранов - Чаҕылыс, Юлия Николаева – Намылҕа бэйэлэрин көрүүлэрин-истиилэрин билиһиннэриэхтэрэ.
«Үүнээйи туһата олохпутугар» түһүмэххэ сахалыы чэй иһиитин сиэрэ-туома ыытыллыа, эмтээх отторунан дьарыктанар отоһуттар сүбэлэрин ылыахтара. Тыа хаhаайыстыбатын билимин доктора, профессор К.М. Степанов, биология билимин кандидата, фитотерапевт, биолог, отоһут, норуот эмчитэ Л.В. Слепцова, Дьокуускайдааҕы тыа хаhаайыстыбатын техникумун уһуйааччыта, биолог-химик Е.Н. Кириллина, саха чэйин тарҕатааччы Т. Григорьева - Кучу Туйаара, саха үгэһин үөрэтээччи А. Григорьев – Саалтааны, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, «Чэбдигир» түмсүү салайааччыта М.Е. Павлова (Таатта) кыттыыны ылыахтара. Маны таһынан «Эмтээх от туһата» быыстапка-дьаарбаҥка ыытыллыа.
Арчы Дьиэтин иһинэн киһи ис эйгэтин, кэрэтин арыйарга туһуламмыт араас түмсүүлэр үлэлииллэр. «Айар аартык» түһүмэххэ Арчы Дьиэтин иһинэн үлэлиир айар түмсүүлэр түһүлгэлэрэ тэриллиэ, дьарыктаныан баҕалаахтары түмсүүлэргэ сурутуу ыытыллыа.
Саха ыалын биир санааҕа түмэр, интэриэһиргэтэр түһүмэҕинэн «Сахалыы өй – санаа оонньуулара» киирдэ, саха төрүт оонньууларыгар олоҕурбут аныгы кэм, өй-санаа, толкуй оонньуулара. Оонньуулары айааччылар оонньуу тренинг-сессияларын ыытааччы Мария Саввинова, Номоҕон Арчыман, Р.С. Федорова (Нам) кыттыахтара.
Түмүктүүр түһүмэх «Айар – кут эйгэтэ» - айар талаан, дьоҕур киэһэтэ.
Кыттыыны ылаллар: “Арчы” норуодунай хора, «Далбар» норуодунай ырыа ансаамбыла, «Чараҥ», «Өрөгөй», “Ньургуһун» ырыа ансаамбыллара, «Чэгиэн” хомусчуттар ансаамбыллара, “Күн ситимэ”, “Алаас кыргыттара”, “Айдара” үҥкүү ансаамбыллара, “Саһарҕа» этно-ырыа ансаамбыла, «Күн дьоно»,“Өбүгэ ситимэ” фольклор бөлөхтөрө, «Мааны Мандар» иис түмсүүтэ, Кыталы Куо, Петр Кычкин.
Ыҥырыылаах ыалдьыттар: Ырыа Саарын, В. Очиров, В. Новоприезжай, “Айархаан” этно-бөлөх, «Өркөн» норуодунай үҥкүү ансаамбыла,«Кыҥкыырай»,“Эйгэ” фольклор кэлэктииптэрэ (ККиИ).
Күһүҥҥү үтүөкэн күнү күннээҕи олоххутугар, тус бэйэҕитигэр туһалаахтык атаара, өбүгэлэрбит үтүө үгэстэрин билсэ кэлиҥ, арчыланыҥ, алгыстаныҥ!
Арчы Дьиэтэ
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
