Бу пандемия киһиэхэ саамай күндүтэ доруобуйата буоларын бигэргэттэ. Онон 2021 с. кулун тутар 31 күнүнээҕи «О стратегических направлениях укрепления общественного здоровья и развития системы здравоохранения в Республике Саха (Якутия)» 1782 №-дээх Ыйаах тахсыбыта тоҕоостоох.
Ыйаахха ыытыллар үлэ 6 сүрүн хайысхата торумнаммыт: 1) Бэйэ доруобуйатыгар эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыыны олох нуорматыгар кубулутуу. 2. Доруобуйа харыстабылын систиэмэтин бөҕөргөтүү 3) Генетика салаатын сайыннарыы; 4) Идэлээх каадырдарынан хааччыйыы. 5) Эмтиир эйгэни наука өттүттэн көрөн чинчийии. 6) Мэдиссиинэни цифровой таһымҥа таһаарыы.
Барыбыыталыстыба ити ыйыллыбыт сүрүн тосхоллору тутуһан, бары этиллибити хабан, былаан оҥоруохтаах. Ону сэргэ олохтоох аһы-үөлү оҥорор тэрилтэлэр бородууксуйаларын элбэтэргэ кэккэ миэрэлэри ылыахтаах, нэһилиэнньэ барыта успуордунан дьарыктанарыгар усулуобуйаны тэрийэргэ докумуоннары бэлэмнээн киллэриэхтээх.
2022 сылтан сөпкө уонна иҥэмтэлээхтик аһыырга үөрэтэр оскуолалары аһан үлэлэтэр, аһары уойууну тохтотор, нэһилиэнньэни искэн ыарыытыгар бэрэбиэркэлиир, оҕо аһылыгын хонтуруоллуур, быһыылары ылыы халандаарын кэҥэтэр, наркологическай көмө кэнсиэпсийэтин саҥардар сорук турар. Национальнай био-баан баар буолуоҕа. Эмчиттэри эбии үөрэтии, саҥа ньымаларга уһуйуу күүһүрүө. Удьуордаан бэриллэр ыарыылары быһаарар генетическэй диагностика, трансляционнай чинчийии уонна килиэккэ биомедицинскай технологията сайдыахтаах. Теле-мэдиссиинэ көмөтүнэн ыарыһаҕы ыраахтан көрөн консультациялааһын тэнийиэхтээх. Цифровой мэдиссиинэ кыаҕын-кыамтатын бастаан COVID-19 дьаҥынан ыалдьыбыттар туруктарын кэтииргэ тургутан, боруобалаан көрүөхтэрэ. 2022 сылга паллиативнай көмөнү оҥорор 50 куойкалаах киин, 245 миэстэлээх инфекционнай балыыһа, 2024 сылга хоспис, 2-с №-дээх Өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһа суһал көмөнү оҥорор отделениетын дьиэлэрэ тутуллуохтара. Мэдиссиинэ национальнай киинигэр саҥардар, өрөмүөннүүр үлэ барыаҕа.
Нэһилиэнньэ доруобуйатын бөҕөргөтүүгэ уонна доруобуйа харыстабылын сайыннарыыга туһуламмыт бырайыактыыр офис дьон-сэргэ доруобуйатын туругун индексин быһаарарга, отчуотунан олорууну аччатарга, ол оннугар былаанынан балыыһаҕа ылыыны элбэтэргэ, онуоха сыыппара эйгэтин туһанарга үлэлэһиэҕэ.
Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтэ 2030 сылга диэри бу хайысханы сайыннарыы Стратегиятыгар Ыйаах соруктарын киллэрэн, нормативнай-правовай аахталарын оҥоро охсуохтаах. Оттон Ил Түмэн дьокутааттара доруобуйаны бөҕөргөтүүгэ туһуламмыт сокуоннары чочуйан, эрэдээксийэлээн биэриэхтээхтэр. Көрдөрөр-иһитиннэрэр сириэстибэлэр сырдатыы үлэтин киэҥник тэрийиэхтээхтэр.
Великобритания королевата Елизавета II сааһа 95-һэ буолла. Ол тухары солотун уолугар Чарльзка туран биэрэ илик. Аан дойду дьоно ол түгэни кэтэһэ сатаан баран: “Хотун букатын кэлбит быһыылаах. Билигин да сэнэх”, -- диэн сапсыйбыттара. Тронугар олорон, 100 сааһын бэлиэтиирин аны күүтэллэр.
Оннук да буолуоҕа. Тоҕо диэтэххэ, кини кыра сааһыттан иҥэмтэлээх аһы аһаан, доруобуйатын учуонай быраастар көрөн-истэн, мэдиссиинэ бастыҥ ситиһиитинэн буолар өҥөнү туһанан, анаан-минээн этин-хаанын күн аайы эрчийэн, үчүгэй усулуобуйаҕа олорон кырыйдаҕа дии. Ол иһин үйэтин, ыалдьыбакка-эчэйбэккэ, эттэҥҥэ чэгиэнник моҥоон эрэр. Хас биирдиибит кини курдук уһун үйэлээх буоларыгар бу Ыйаах соруктара төһүү күүс буоллун! Королева Елизавета II олоҕун курдук таһымҥа тахсарбытыгар Чэбдигирии 10 сыла биир дьоһуннаах хардыы буоллун!
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
