Бэлиитикэ

Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлэ суола-ииһэ суох ыраах сирдэргэ турбут ойуур уотун бохсууга парашютнай-десантнай баһаарынай сулууспа штатын элбэтэр туһунан Айсен Николаев уонна тылын эппит атын да дьон этиилэрин өйөөтө. Итиэннэ миниистирдэр кэбиниэттэрэ бу сыалга үбүлээһини көрөрүгэр сорудахтаата. Ону таһынан, олус ыраах түҥ тыаларга ойууру салгынтан араҥаччылыыр сулууспа үлэһиттэрин быстах олордор инфраструктураны тэрийэргэ эттэ. Айылҕа уонна Үп федеральнай министиэристибэлэрэ үс сыллаах бүддьүөтү таҥарга «Север» ойуур баһаарын утары эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы кииҥҥэ үбүлээһини сыллата көрөргө дьаһайда. Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук эрэгийиэннэрин баһылыктарыгар уонна федеральнай биэдэмистибэлэр салайааччыларыгар Бэрэсидьиэн Владимир Путин ааспыт биэс сылга тэҥнээтэххэ, ойуур пуондатын сиригэр баһаар хабар сирин кырата икки төгүл аччатар соругу туруорбутун санатта.

Саха Өрөспүүбүлүкэтэ бу соругу толорууга былааннаахтык үлэлиир. Ил Дархан иһитиннэрбитинэн, сайын устата 524 ойуур баһаара бэлиэтэммит, былырыыҥҥыга тэҥнээтэххэ, ити үс төгүл аҕыйах. Уот 520 тыһыынча гектардаах тыаны хаппыт, ити былырыыҥҥытааҕар 12 төгүл аҕыйах. 2021 сыллаахха 6 мөл 201 тыһ гектар тыа хабыллыбыта. Күн бүгүҥҥү туругунан, 11 ойуур баһаара баар, сүрүннээн соҕуруулуу-илин, Хабаровскай кыраайы кытары быысаһар сиргэ. Быйыл 70 тыһыынча гектар тыаны уот сиэтэ, былырыын 4,5 мөлүйүөн гектар этэ.

– Бары федеральнай, өрөспүүбүлүкэтээҕи, муниципальнай сулууспалар бииргэ үлэлээбиттэрин түмүгэр, ааспыт сылларга тэҥнээтэххэ, ойуурга баһаар турар кутталлаах кэмэ быдан этэҥҥэ ааһан эрэр, – диэтэ Айсен Николаев.

Үлэни өссө тупсарар инниттэн көрүүгэ-истиигэ хабыллар ойуур пуондатын сирин улаатыннарар итиэннэ ойуур баһаарын утары охсуһар сулууспаны кэҥэтэр ирдэнэрин бэлиэтээтэ. Билигин өрөспүүбүлүкэҕэ ойуур пуондата 255 мөлүйүөн гектар иэннээх тыаны хабарыттан 50 мөлүйүөн гектардаах ойуур эрэ көрүллэр-истиллэр, 205 мөлүйүөн гектардаах тыа олус ыраах сытар, суола-ииһэ суох түҥ тыалардаах, нэһилиэнньэлээх пуун, экэниэмикэ эбийиэктэрэ суох территориялар буолаллар. Ааспыт өттүгэр итинник сирдэргэ турбут уот тобох принцибинэн бохсуллара, оттон быйылгыттан үбүлээһин эбиллэн, баһаар төһө ыраах биитэр чугас турбутуттан тутулуга суох барыта умуруоруллар. 500 ойуур баһаарыттан 350 ойуур баһаара «хонтуруолланар зонаҕа» умулларыллыбыт.

Баһаары аҕыйатыыга үбүлээһин улахан оруоллаах. 2022 сыллаахха бу сыалга федеральнай бүддьүөттэн үбүлээһин 5,5 төгүл үрдэтиллэн, 1 млрд 600 мөл солк. көрүллүбүтэ, өрөспүүбүлүкэ бэйэтин бүддьүөтүттэн көрөр үбүлээһини 2,4 төгүл үрдэтэн, 912 мөл. солк. тыырбыта. Ол түмүгэр, ойуур баһаарын утары охсуһар сулууспа үлэһитин ахсаана 2 төгүл элбэтиллэн, 1 119 киһи буолла, салгынтан патруллааһын бириэмэтэ 4 төгүл элбэтилиннэ, 3 саҥа авиасалаа тэрилиннэ.

Бэрэсидьиэн сорудаҕын чэрчитинэн, ойуур баһаарын аччатар уонна баһаар турар кутталын кылааһын намтатар сыалтан, өрөспүүбүлүкэҕэ ардаҕы искусственнайдык түһэрии экиспиримиэнэ ыытылынна. Росгидромет зондировщик сөмөлүөттэрэ ыам ыйын 14 күнүттэн саҕалаан, 26 көтүүнү оҥордулар. «Авиалесоохрана» ФБТ Ан-26 «Циклон» зондировщик сөмөлүөтэ бэс ыйыттан баһаары умуруорууга үлэлээтэ.

Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба пресс-сулууспатын матырыйаалынан.

Хаартыскаҕа Андрей Сорокин (ЯСИА) түһэриилэрэ