Юрий Николаев, Ил Түмэн Бүддьүөккэ, үпкэ, нолуок уонна сыана бэлиитикэтигэр, бас билии уонна приватизация боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ: Аан дойду Арассыыйаны кытта сыһыаннаһыыларыгар улахан уларыйыылар киирдилэр диэн бэлиэтиэххэ наада. Онон 2023 сыллааҕы федеральнай бүддьүөт ороскуотун хайысхата уларыйбытын бары өйдүүбүт. Бастатан туран, оборонаҕа, иккиһинэн – көмөҕө барар. Ол гынан, үөрүүбүтүгэр, биһиги ылыммыт бүддьүөппүт социальнай хайысхалааҕын федеральнай бүддьүөккэ уларыппатылар. 2023 сыллааҕы бүддьүөккэ уопсай дохуоппутун 272 млрд солк. ылынныбыт. Ороскуоппут улахан - 288 млрд солк. кэриҥэ. Социальнай көмүскэл хайысхатыгар былыырыыҥҥы сыыппаралар турдулар, оттон тыа хаһаайыстыбатыгар үрдүк үбү-харчыны көрдүбүт. Биллэн турар, билигин туруоруммут сыаллар туолаллара ирдэнэр, ылыныллыбыт ороскуот хонтуруолланыан наада.
Манна даҕатан эттэххэ, кэнники сылларга Росийскай Федерация эрэгийиэннэрин салайааччылара, дьокутааттара кыттыылаах улахан парламент истиилэрэ ыытылыннылар. Быйыл СӨ Ил Дархана бу улахан мунньахха Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук губернатордарын кытта кэккэ этиилэрин тиэрдибиттэрэ. Балаһыанньа хайдаҕын өйдүүбүт, ол эрэн, Уһук Илин уокурукка балаһыанньа ыарахаттарын бэлиэтээбиттэрэ, онон сиэттэрэн дотацияны аччаппаттарыгар көрдөспүттэрэ. Маныаха дойдуга үп миниистирэ дотация Уһук Илин уокурук методикатынан аччыыр буоллаҕына, эбэн биэриэхпит диэн эрэннэрбитэ. Этиллибит туһаайыы таах хаалбата. Федеральнай бүддьүөт ылылынна, кэлэр дотациябыт 111 млрд солк. тэҥнэстэ, бу былырыыҥҥытааҕар элбэх. Өссө сыл устата эбии үбүлээһиини ылыахпыт диэн эрэнэбит.
Биһиги бүддьүөккэ сүрүн хайысхаларбыт: хамнас үрдэтиитэ, элбэх оҕолоохторго, тулаайахтарга, о.д.а. нэһилиэнньэ араҥатыгар көмө оҥоруу. Маны таһынан, быстах хомуурга ыҥырыллыбыт дьоммутугар, кинилэр дьиэ кэргэттэригэр көмөлөһөбүт. Холобур, сыл бүтэһигэр нолуок сокуонугар уларытыылары киллэрдибит. Ол курдук, быстах хомуурга ыҥырыллыбыттары, эбэтэр хантараагынан сулууспалыы сылдьааччылары, 2022 сыллааҕы тырааныспар нолуогуттан босхолоотубут. Тырааныспар ахсааныттан тутулуга суох. Ол эбэтэр, 2023 сылга кинилэр бу сыллааҕы нолуогу төлөөбөттөр. Мин санаабар, бу эмиэ элбэх үбү-харчыны эрэйэрэ буолуо. Арассыыйа үрдүнэн аҕыйах эрэгийиэн маннык өйөбүл миэрэни ылынан олорор. Уопсайынан, Саха Өрөспүүбүлүкэтэ быстах хомуурга ыҥырыллыбыттарга уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин өйүүргэ инники иһэр диэн бэлиэтиир тоҕоостоох.
Эбэн эттэххэ, кэлэр сылларга бүддьүөккэ чопчу сабаҕалааһыны оҥорбоппут. Билиҥҥитэ экэниэмикэбит бөҕө туруктаах. Ол оҥорон таһаарар бородууксуйабыт үгүс өртө, ол иһигэр ньиэп, гаас Азия диэки барарыттан. Бу дойдулары кытары үлэлиир арыый чэпчэки, балаһыанньабытын ылыналлар. Биһиги эрэгийиэммитигэр үлэлиир тэрилтэлэр туруктара үчүгэй буолан, нолуок киириитэ элбиир. Ол гынан баран, сир баайын хостуур улахан тэрилтэлэрбит аан дойдуга буола турар балаһыанньаттан, ирдэбиллэртэн, дуоллар кууруһуттан тутулуктаахтар.
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
