Тутуу

Үөрэх-иитии эбийиэктэрэ

Барыта 779 миэстэлээх 4 уһуйаан тутулунна: Сунтаар сэлиэнньэтигэр 240, Ньурба куоракка 280, Дьокуускай куорат 68-с кыбаарталыгар 119, Таатта Ытык Күөлүгэр 140 миэстэлээхтэр.

Холбоон 1838 миэстэлээх 8 оскуола үлэҕэ киирдэ: Дьокуускай куорат 203-с түөлбэтигэр 360 уонна 31-с оскуолаҕа сыһыары тутууга 315 оҕоҕо, Хаандыга бөһүөлэгэр (Томпо) элбэх хайысхалаах гимназия 220 үөрэнээччитигэр, «Бэс чагда» сынньалаҥ уонна доруобуйа киинин сиригэр турар Норуоттар икки ардыларынааҕы Аартыка оскуолатын 220 үөрэнээччитигэр, Бүлүү улууһугар Тааһаҕарга 80 оҕоҕо, Дьокуускай куоракка Н.О.Кривошапкин аатынан 5-с №-дээх орто оскуолаҕа эбии кылаастары киллэрээри Толстой уулуссатыгар турар дьиэни 218 миэстэҕэ сөргүтэн оҥоруу, Мииринэй оройуонун Алмазнай бөһүөлэгэр 275 уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһугар Балыктаахха 150 үөрэнээччигэ.

Спортивнай эбийиэктэр

Спортивнай 4 эбийиэк: Орто Халыма куоракка элбэх хайысхалаах спорт комплекса, Мэҥэ Хаҥаласка Аллараа Бэстээх бөһүөлэккэ универсальнай саалалаах уонна харбыыр бассейннардаах спорт комплекса, Горнай Бэрдьигэстээҕэр элбэх хайысхалаах спорт саалата, Өлүөхүмэ куоракка ипподрому саҥалыы тутуу. 

Култуура эбийиэктэрэ

Култуура 3 эбийиэгэ: Дьокуускай куорат Новопортовской түөлбэтигэр 500 миэстэҕэ кэнсиэр-киинэ көрөр саалалаах Ю.А.Гагарин аатынан Култуура дьиэтэ – элбэх хайысхалаах саататар-сынньатар комплекс, Мэҥэ Хаҥалас Майатыгар Д.Ф.Ходулов аатынан элбэх хайысхалаах култуура-сынньалаҥ комплекса, Бүлүү куоракка Култуура дыбарыаһа. 

Доруобуйа харыстабылын эбийиэктэрэ

Барыта 18 тутуу үлэҕэ киирдэ: Дьааҥы улууһугар Баатаҕайга терапия балыыһатын уонна поликлиникалаах оҕо отделениетын дьиэлэрэ, 13 ФАП уонна 4 БА (быраастаах амбулатория).

Үүнэр 2021 сылга Тутуу министиэристибэтин сүнньүнэн 22 эбийиэк тутуллан киирэрэ былааннанар.

Олорор дьиэни тутуу тохтообот

Бүгүн өрөспүүбүлүкэҕэ «Олорор дьиэ уонна куорат эйгэтэ» национальнай бырайыагы олоххо киллэрии чэрчитинэн элбэх кыбартыыралаах 43 дьиэ тутуллан киирдэ. Хаарбах, саахалланар туруктаах дьиэлэртэн 1431 ыал саҥа кыбартыыраларга көстө.

Сыл саҕаланыаҕыттан албыннаппыт паайсыктаахтарга сыһыаннаах 3 эбийиэк ситэриллэн, үлэҕэ киллэрилиннэ. Онон өлүүлэһэн тутууга кыттыбыт 856 киһи кырдьыгын булла. Ону тэҥэ тутуллуохтаах эбэтэр тутулла турар дьиэттэн кыбартыыраны иккистээн хос атыылааһынтан эмсэҕэлээбит 40 киһи холбоон 50,1 мөл. солк. төлөбүрү ылла.

Билигин даҕаны Саха сиригэр итинник 12 «кыһалҕалаах» эбийиэк баарыгар 781 киһини кытта 544 өлүүлэһэн тутуу дуогабара түһэрсилиннэ. Онуоха барыларыгар «суол хаартата» оҥоһуллан бигэргэннэ.

Улахан соруктары олоххо киллэрэргэ бэлэммит

Ил Дархан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайан этиитигэр СӨ Тутууга министиэристибэтин иннигэр дьоһуннаах соруктары туруорда. Олорор дьиэни тутуу – биһиги министиэристибэбит тыын суолталаах сүрүн уонна уустук хайысхата. Ити эрээри, өрөспүүбүлүкэ баһылыга бэлиэтээбитин курдук, тутуу уустугар сигэнэр сатаммат, кимиэхэ даҕаны чэпчэтии көрүллүбэт.

«Олорор дьиэ уонна куорат эйгэтэ» национальнай бырайыак чэрчитинэн, 2025 сылга диэри 62 тыһ. кэриҥэ киһи олорор усулуобуйатын тосту тупсарар уонна 1156 тыһ. кв. м хаарбах, саахалланар туруктаах дьиэлэртэн көһөрөр соруктаахпыт. Маны таһынан, олорор дьиэ элбиирин, дьон кэбэҕэстик дьиэлэнэрин хааччыйар инниттэн, Ил Дархан тутуу кээмэйин улаатыннарарга сорудах биэрдэ.

Ааһан эрэр 2020 сыл барыбытыгар уустук быһыыны-майгыны тосхойдо. Хамсык дьаҥа биһиги салаабыт соһуччу, күүтүллүбэтэх түгэннэри көрсүөн сөбүн көрдөрдө. Ол гынан баран, ыарыы маҥнай тэнийэригэр сабаҕаламмыт харгыстары туораан, өрөспүүбүлүкэ тутуутун комплекса үөскээбит быһыыга-майгыга түргэнник бэйэтин оннун булан, туруоруллубут соругу барытын толордо.

Тутааччылар иннилэригэр өссө улахан соруктар тураллар. Биһиги дьон олоҕун таһымын тупсарар туһуттан олору толорорго, олоххо киллэрэргэ бэлэммит, итиэннэ үрдүк кирбиилэри ситиһэргэ эрэллээхпит.

Павел Кылатчанов, тутуу миниистирэ