Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Үгэс курдук, ыам ыйыгар Саха сирин бары бааһыналарыгар тыраахтардар тирилээбитинэн бараллар. Ол эбэтэр тыа сиригэр сааскы ыһыы үлэтин сүпсүлгэнэ, күнү-дьылы былдьаһыы саҕаланар.

Үгэс курдук, ыам ыйыгар Саха сирин бары бааһыналарыгар тыраахтардар тирилээбитинэн бараллар. Ол эбэтэр тыа сиригэр сааскы ыһыы үлэтин сүпсүлгэнэ, күнү-дьылы былдьаһыы саҕаланар.

СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин иһитиннэриитинэн, быйыл уопсайа 48,75 тыһ. гектар иэннээх бааһыналарга араас үүнээйи олоруохтаах. 10,5 тыһ. гектарга бурдук, 30,4 тыһ. гектарга сүөһү аһылыга, 15,9 тыһ. гектарга биир сыллаах уонна 1,4 тыһ. гектарга элбэх сыллаах үүнээйилэр, 6,4 тыһ. гектарга хортуоппуй, 1,3 тыһ. гектарга оҕуруот аһа былааннаммыт. Быйылгы сылга өрөспүүбүлүкэ хаһаайыстыбалара 8,1 тыһ. гектар бааһыналары паардаабыттар. Былаанынан, күһүнүн 12 тыһ. туонна бурдук, 71 тыһ. туонна хортуоппуй, 30,1 тыһ. туонна оҕуруот аһа хомуллуохтаах.

Тыа хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччы Николай Афанасьев быйыл ыһыы үлэтэ өрөспүүбүлүкэҕэ ыам ыйын бастакы аҥаарыттан саҕаланарын эттэ. Билигин хаһаайыстыбалар ыһыыга бэлэмнэнэллэрин, сиэмэни уонна уоҕурдууну тиэйэллэрин бэлиэтээтэ.

 – Күн бүгүн өрөспүүбүлүкэ бары хаһаайыстыбаларыгар ыһыы үлэтигэр тигинэччи бэлэмнэнэ олороллор. Өрүстэр сабыллыахтарын иннинэ улуустар сиэмэ, уоҕурдуу уонна уматык тиэйиитигэр, тиэрдиитигэр үлэлэстилэр.

Быйылгы сааскы ыһыыга уопсайа 197,3 мөл. солк. көрүллүбүтэ. Билигин харчы улуустарга уонна хаһаайыстыбаларга бүтүннүү тиэрдиллэн турар, – диэн Николай Степанович иһитиннэрдэ.

Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин үүнээйигэ, мелиорацияҕа уонна информацияҕа департаменыгар иһитиннэрбиттэринэн, быйыл өрөспүүбүлүкэ хаһаайыстыбалара 4476 туонна сиэмэни, ол иһигэр 1215,5 туонна бурдук, 2125,7 туонна сүөһү аһылыгын, 39,2 туонна элбэх сыллаах үүнээйи, 891 туонна хортуоппуй сиэмэлэрин атыыласпыттар. Ону сэргэ, 728,7 туонна уоҕурдууну ылбыттар.

 – Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ сааскы ыһыы үлэтигэр бэлэмнэниини тус хонтуруолугар тутан олорор. Улуустарга барыларыгар хаһаайыстыбалары кэмигэр сиэмэнэн, уоҕурдуунан уонна уматыгынан хааччыйалларыгар сорудахтаабыппыт. Ону сэргэ бурдук, хортуоппуй уонна оҕуруот аһын субсидияларын харчытын хойутаппакка тиэрдэллэригэр дьаһайбыппыт. Күн бүгүн улуустааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениелара нэдиэлэ аайы ыһыыга бэлэмнэнии хаамыытын туһунан тустаах отчуоттары ыыта тураллар, – диэн Николай Афанасьев бэлиэтээтэ.

unnamed

Улуустарга ыһыыга бэлэм хайдаҕый?

Марианна Пермякова, Чурапчы улууһун кылаабынай агронома:

– Чурапчы улууһугар бурдугу 3 нэһилиэккэ, уопсайа 534 гектарга үүннэрэллэр: Мындаҕаайыга, Одьулууҥҥа уонна Мырылаҕа. Бу күннэргэ Мындаҕаайыга өрүс уута тахсыбат бааһыналарыгар номнуо үлэлии тахсыахтаахтар. Мырылаҕа өрүс барарын күүтэллэр. Оттон Одьулууҥҥа сир инчэҕэй, уулаах сытар. Тиэхиньикэ сатаан сылдьар кыаҕа суох.

Билиҥҥитэ Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин субвенцията бүтүннүү кэлэн хаһаайыстыбаларга 100 % барда. Инньэ гынан хаһаайыстыбалар сиэмэлэрин хайыы-үйэ сакаастаан эбэтэр ылан олороллор. Холобур, Мырылаҕа 15 туонна кэлбитэ. Уус Алдантан аҕалбыттара. Мындаҕаайыга биир эрэ вагон кэллэ. Одьулууҥҥа 2-3 күнүнэн Аллараа Бэстээхтэн кэлэрэ күүтүллэр. Уопсайынан, быйыл тимир суол үлэтэ бытаарда. Онон сиэмэлэр уонна “минералка” хойутаата. Холобур, минеральнай уоҕурдуубут билигин саҥа Читаҕа кэлэн сытар. Аны 4 күнүнэн кэлиэ диэн эрэннэрэллэр.

Быйыл сүрүннээн эбиэһи уонна 100 гектарга дьэһимиэни үүннэриэхпит. Былырыын аһара курааннаан, бурдугунан кыайан хомуйбатахпыт. Барытын сүөһү сүмэһиннээх аһылыгар (сочные корма) ыыппыппыт. Быйыл сир сиигин куоттарбакка ыстахпытына, күһүнүн үүнүүнү ылар инибит диэн эрэллээхпит.

Мария Николаева, Бүлүү улууһун кылаабынай агронома:

– Оо, билиҥҥитэ бааһыналар инчэҕэй сыталлар. Онон сир үлэтэ саҕалана илик. Аны сиэмэ, уопсайа 70-ча туонна, тырааныспарын логистиката табыллыбакка, Аллараа Бэстээхтэн кыайан кэлэ илик. Ол гынан баран, Бүлүү өрүс уҥуоргу хаһаайыстыбаларын сиэмэнэн 100 % хааччыйан олоробут. Бэтэрээ өттүгэр сэлиэһинэй, элбэх сыллаах от уонна эбиэс эрэ кэлбиттэрэ.

Уоҕурдуу өттүгэр 10 туонна кэлбитэ. Органическай уоҕурдуу номнуо бэлэм сытар. Холобур, “Ампаардаах” ХЭУо уонна Харлампьев хаһаайыстыбата ноһуому кыһыннары үргүлдьү бааһынаҕа таһаараллар. Онон туорахтаах култуура уорҕурдуута номнуо бааһынаҕа киирэн сытар.

Туорахтаах култуураттан сэлиэһинэй эрдэ ыһыллыахтаах. Онтубут сиэмэтэ баар. Былырыыҥҥыттан сэлиэһинэйи кыралаан үүннэрэ сылдьабыт. Быйыл “Ампаардаах” ХЭУо 30 гектарга уонна Тыымпы хаһаайыстыбата 15-20 гектарга үүннэрэр былааннаахтар. 

Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин субвенцията кэлбитэ. Аны туран, “сүөһү эбии аһылыгын бэлэмнээһин” бырагырааматынан хаһаайыстыбалар тиэхиньикэлэрэ саҥардыллыбыта. Онон сир куура түһэрин уонна сиэмэбит ситэ кэлэрин күүтэбит.

Николай Гаврильев, Амма улууһун кылаабынай агронома:

– Быйылгы былааммыт туораахтаах бурдукка 3514 гектар, ол иһигэр сэлиэһинэй 383 гектарга, нэчимиэн 1037 гектарга, эбиэс 2130 гектарга ыһыллыахтаах. Ону таһынан, 4198 гектарга сүөһү аһылыгын үүннэрэр былааннаахпыт. Уопсайа 9 вагон сиэмэ сакаастаабыппыт. Онтон 7-тэ кэлэн турар. Биир вагоммут Саха сиригэр чугаһаата. Иккис хойутуур чинчилээх.

Өйүүн бөтүҥнэр тахсыахтара. Ол кэннэ, ыам ыйын 15-16 күннэригэр, хаһаайыстыбалар маассабайдык тахсаллара былааннанар. Бөтүҥ бааһыналара добуун сиргэ буолан, эрдэ куураллар, онон мэлдьи 3-4 күнүнэн эрдэлииллэр. Бэҕэһээ Покровка уонна Болугур бааһыналарын көрөн кэллим. Сир билигин да сииктээх, бадарааннаах сытар. Абаҕа диэки эмиэ оннук балаһыанньа.

Эппитим курдук, быйыл сиэмэ хойутаары гынна. Уоҕурдуу эмиэ бытаарда диэххэ сөп. Биир вагон уоҕурдуу Амурскай уобаласка, биир – Читаҕа кэлэн тураллар. Аны нэдиэлэнэн кэлиэхтэрэ диэн эрэнэбит.

Күн бүгүн хаһаайыстыбалар тиэхиньикэлэрин көрүнэ, өрөмүөннүү сылдьаллар. Сиик көттө эрэ, ыһыыга түһүнэргэ бэлэм олороллор.

Галина Потапова, Сунтаар улууһун кылаабынай агронома:

– Ыам ыйын 15 күнүттэн боруобаҕа тахсаары олоробут. Билигин халлааммыт күүскэ сөрүүкээтэ. Өрүспүт бара турар. Сир эмиэ үчүгэйдик ирэ илик. Биһиэхэ киин улуустарга курдук буолбатах. Сирбит хойутаан ирэр. Арай былырыын ыам ыйын 1 күннэригэр тута тахсыбыппыт. Ол эрээри, үксүгэр ыам ыйын ортотуттан саҕалааччыбыт. Быйыл 670 гектарга бурдук, 1651 гектарга сүөһү аһылыгын, 120 гектарга хортуоппуй, 20 гектарга оҕуруот аһын үүннэрэр былааннаахпыт. Сиэмэбит уонна “минералкабыт” бүтүннүү кэлбитэ. Онон ити чааһыгар кыһалҕабыт суох. Сирбит ирэрин, уу тардарын эрэ күүтэбит.

posevnaya kampaniya

Аҕыйах хонук хаалла

Күн бүгүн сорох улуустарга сиэмэ кыратык хойутаары гынна. Ол эрээри, аграрийдар кэмигэр кэлэригэр бүк эрэнэллэр. Үлэ кыраапыгынан баран иһэр дэһэллэр. Онон күн-дьыл туран биэрдэҕинэ, ыам ыйын ортотуттан бааһыналарга сэргэхсийии тахсара күүтүллэр. Онуоха диэри бааһыналар уулара тардан, сииктэрэ көтөн, ыарахан ыйааһыннаах тиэхиньикэни уйар гына кууруохтара. Онон ыһыы үлэтэ күөстүү оргуйара аҕыйах хонук хаалла.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением