Бэлиэ күн

Быыбардыыр уокуругум – ДСК. 776 №-дээх учаастак Дьокуускай куорат 6 №-дээх оскуолатын дьиэтигэр баар. Тэтимнээхтик хааман кэлэн, олбуорга киирбиппэр: дьон быыһыттан билэр сирэйим сэргэхтик көрүстэ.

Үөрэхтээһин бэтэрээнэ, биллэр мэтэдьиис Татьяна Ильина уола арыалдьыттаах куоластаан бүтэн тахсан эрэр эбит. Олус сэргэх. Сонуну туоһуласта, «бэтэрээннэр хаһан мустабыт» диэн ыйытыылаах буолла.  Аҕа саастаах дьон уопсастыбаннай олох үөһүгэр сылдьара, быыбарга дьоһуннаахтык, эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһан кыттыһара олус хайҕаллаах.

Оскуолаҕа киирээппин кытта учаастакпын ыйытан, салгыы ханна барарбын ыйан биэрдилэр. Кытыыга икки полиция үлэһитэ турар. Саалаҕа киириэх иннинэ илиибэр дезинфектор ыстардылар, «бэрчээккэтэ, мааската ылан кэт» диэн сүбэлээтилэр. Ол кэмҥэ быыбардыыр учаастак хамыыһыйатын бэрэссэдээтэлэ Саргылаана Петрованы көрсө биэрэн, тута сэһэргэспитинэн бардым.

– «Сылын аайы быыбар бырассыаһын тэрийии ирдэбилэ кэҥиир, уларыйар. Быйыл хамыыһыйа чилиэннэрэ бука бары тест ааһан, сертификат тутан, көҥүл ылан, бу үлэлии сылдьабыт. УИК-пытыгар уопсайа 12 чилиэннээхпит. Үчүгэйэ диэн биһиги учаастакка аан бастакытын электроннай дьааһык («КОИБ») киирдэ. Олуһун биһирээтибит! Кырдьык, үлэбит сүрдээх чэпчииһи», – диэн кэпсиир Саргылаана Афанасьевна (хаартыскаҕа хаҥас олорор).

Быыбары сүрүннээччи иһитиннэрбитинэн, 776 №-дээх учаастакка 2 тыһ. кэриҥэ киһи испииһэккэ киирбититтэн, икки аҥаар күн иһигэр күнүс 1 чааска диэри 543 киһи куоластаабыт. Бүтэһик күҥҥэ киэһээ 8 чааска диэри дьон балайда кэлиэ диэн тэрийээччилэр эрэллээхтэр. Быыбар 3 күн тардыллыбыта дьон былааннанарыгар, учаастакка кэлииитигэр табыгастааҕын бэлиэтииллэр. Ол эрэн тэрийэр дьоҥҥо сылаалаах соҕус диэн Саргылаана Петрова аһаҕастык билинэр.

Салгыы аадырыспын ыйытан, бүлүтүөн ылар сирбэр сирдээтилэр. Олоро түһээппин кытта бэрт элэккэй кыргыттар пааспарбын ылан, испииһэккэ көрөн, илии баттатан, быыбардыыр кумааҕыларбын ууннулар. Остуолга саҥа уруучукалар, дизенфектордар кэчигирэһэн тураллар. Уборщица иккилии чаас буола-буола кэлэн сууйар эбит. Кэбиинкэлэри, остуол үрдүн эмиэ эргийэ сылдьан, хлордаах инчэҕэй тирээпкэнэн сото сылдьаллар. Уопсайынан, куттал суох диэххэ сөп.

Бүлүтүөннэрбин дьааһыкка угаат, быыбар хаамыытын кэтээн көрөөччүлэргэ хараҕым быраҕылынна. Хас да киһи олорор. «Единая Россия», КПРФ бэлитиичэскэй баартыйалар бэрэстэбиитэллэрэ, уопсастыбанньыктар кэккэлэспиттэр. Иннигэр олорор көрсүө-сэмэй мөссүөннээх Анна Козловалыын билистим. Бэйэтэ учуутал идэлээх, суруйар дьоҕурдаах киһи кэпсээнэ да сэргэх буолла. 10 кылаастан агитатарбын, уопсастыбанньыкпын диэн кэпсээнин саҕалаата.

– «Быйыл бэһис сылбын кэтээн көрөөччү быһыытынан быыбар үлэтигэр кыттыһабын. Тоҕо диэтэр, быыбары олус таптыыбын! Сааһырдым диэбэккэ, эбээһинэһим курдук ылынабын. Иитиллиим да оннук. Аны туран үөрэн-көтөн, ис испиттэн сандааран туран, быыбарга кэлэбин. Үөрэппит кыыһым Саргылаана Афнасьевна бу учаастагы хаһыс да сылын салайар буолан, ордук ис дууһабын ууран туран үлэлиибин. Бу сыллар тухары быыбар манна чуумпутук ааһар. Дьэ, ол барыта сатабылы, үөрүйэҕи, уопуту эрэйэр буоллаҕа», – диэн санаатын үллэстэр Анна Петровна.

«Урукку сылларга холоотоххо, быйылгы быыбарга кыттааччы ахсаана хайдаҕый?» диэн ыйытыы биэрбиппэр: «Тэҥ сыһа. Быыбардыыр дьон наар быыбардыыр. Кэлбэтэ кэлбэт быһыыта», – диэн тута хоруйдуур уопуттаах уопсастыбанньык Анна Козлова. Төрүөтүн ырытан көрдөххө, сорох дьон быыбары утараллар, атыттар «чэ, миигинэ да суох быыбардыахтара» дииллэр эбит. Ол эрэн айаҥҥа баран, дьиэтээҕи кыһалҕаҕа үтүрүйтэрэн, кэлбэт дьон эмиэ бааллар диир сэһэргэһээччим.

Анна Петровналыын кэпсэтиибит балайда тэнийдэ, истиҥ эйгэлэннэ. Айар куттаах киһи быыбардыыр учаастакка чуумпурдаҕына суруйар-бичийэр санаата уһуктар эбит. Хас да ыстатыйаны суруйан бэҕэһээ хаһыат эрэдээксийэтигэр тиксэрбит. Онтон бу сарсыарда иэйиитэ уһуктан, Тааттаҕа бэс чагда анныгар өлгөм отоҥҥо түбэспит үөрүүлээх түгэнин хоһоон гынан чочуйбут. Көрүөххэ, сэргиэххэ кэрэтиэ-эн!

Ити курдук быыбарга барбыт сырыым үтүө дьон эйгэлээх буолан, чэпчэкитик, сэргэхтик, өрө көтөҕүллүүлээхтик ааста. Арай нэһилиэнньэ барыта бүгүн көрсүбүт дьонум курдук сырдаан, сандааран туран, сарсыҥҥыбытын түстэһэргэ санаатын холбоотун, көхтөөх үлэҕэ кыттыстын, төһө эрэ кимиилээхтик, тэтимнээхтик сайдыа этибит?!