Уопсастыба

Сертификатынан ньирэй

Бүгүҥҥү ыалдьыппыт «Горнай улууһа» МТ социальнай бэлиитикэҕэ отделын начаалынньыга Альбина Алексеева. Кэпсэтиибит Ийэ сылын чэрчитинэн улууска туох үлэ, тэрээһин ыытыллыбытын туһунан буолла.

 - Бу сыл былаан ылыллан, бигэргэтиллэн сыллааҕы үлэ түмүктэнэн эрэр. Ол курдук, «Демография» национальнай бырайыак олоххо киириитигэр ийэ буолар дьолун билбит дьахталлар  төрүүр дьиэттэн тахсар үөрүүлээх тэрээһиниттэн саҕаламмыта. Быйылгы сыл 9 ыйдааҕы түмүгүнэн, 113 кырачаан оҕо күн сирин көрдө. Маны таһынан, национальнай бырайыак олоххо киирэригэр улуус дьаһалтата икки оҕону тэҥинэн төрөппүт ийэлэргэ 100 тыһ. солк уонна элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэри өйүүр сыалтан, төрдүс уонна алтыс оҕолорун төрөппүт ыалларга ньирэй бэлэхтиир туһунан сертификаты аныыр. Бу сертификаты улуус үрдүнэн 28 ыал тутан, кэтэх хаһаайыстыбаларын сайыннарыахтара.

Улуус Сэбиэтин иһинэн бигэргэммит «Ийэҕэ махтал» бэлиэнэн элбэх оҕолоох биэс ийэ наҕараадаланна. Инники бу наҕараадаҕа сылга үс квотаны көрөр эбит буоллахпытына, быйыл өрөспүүбүлүкэбитигэр Ийэ сылын чэрчитинэн наҕараадаланар ийэлэр ахсааннарын биэскэ диэри элбэттибит. Маны таһынан хас биирдии наҕараадаламмыт ийэ 15 000 солк. сууммалаах сертификат тутта.

Ийэҕэ махтал

- Улууспутугар Дьоруой ийэлэри үйэтитэр сыаллаах «Ийэҕэ махтал» диэн телерубрика уһулунна. Манна улууспут хас биирдии нэһилиэктэригэр Дьоруой ийэлэри, кинилэр олохторун сырдатар, билиҥҥи кэмҥэ дьиэ кэргэн хайдах дьаһанан, сайда олороллорун туһунан репортаж оҥордубут. Кэлин, кэм аастаҕына, кэнчээри ыччат көрүө-истиэ диэн маннык бырайыак олоххо киирдэ.  Улуустааҕы «Үлэ күүһэ» хаһыакка «Улуус 100 Далбар Хотуна» диэн анал рубрика арыллан, сыл устата олоххо ситиһиилээх, туспа суоллаах-иистээх, бастыҥ дьахталлары таһааран үйэтиттэ.

«Активное долголетие» диэн муниципальнай бырагыраама иһинэн хос бырагыраамалаахпыт. 90 уонна 95 саастарын туолбут ытык кырдьаҕастарбытын, уһун үйэлэниигэ иитэр, такайар суолталаах 7 сертификат туттарылынна. Сертификат 90 саастарын туолбут кырдьаҕастарга 10 000 солк. уонна 95 саастарын туолбуттарга 15 000 суумалаах.

Дьахталлар сэбиэттэрэ

- Горнай улууһугар дьахталлар сэбиэттэрин хаһыс да сылын иилээн-саҕалаан, айымньылаахтык үлэлии сылдьар Айталина Баишева буолар. Маны таһынан улууспутугар 13 уопсастыбаннай тэрилтэ баарыттан, тоҕус тэрилтэтин кэрэ аҥаардарбыт сатабыллаахтык салайан, үлэлии-хамсыы сылдьаллар диэн бэлиэтиэххэ наада. Ол курдук, улуус уопсастыбаннай сэбиэтин Лена Григорьевна Саввинова, бэтэрээннэр сэбиэттэрин Любовь Романовна Пахомова, Ытык Сүбэ түмсүүнү Марина Михайловна Андреева, 50+ саастаах дьахталлар түмсүүлэрин Эмма Георгиевна Попова, «Матери России» түмсүүнү Туйаара Васильевна Андреева, «Сыккыс» литературнай түмсүүнү Айталина Николаевна Олесова, кулгаахтарынан үчүгэйдик истибэттэр уопсастыбаларын Ирина Гаврильевна Алексеева  уонна улуустааҕы «Автоледи» түмсүүнү Аэлита Валерьевна Андреева таһаарыылаахтык салайан үлэлэтэ сылдьаллар.

Бу сыл Ил Дархан Айсен Николаев, уурааҕынан судаарыстыбаннай «Гражданскай килбиэн» наҕарааданы элбэх оҕолоох ийэлэрбит Мытаахтан Тамара Петрова уонна Елена Никифорова ыллылар. Манна даҕатан эттэххэ Тамара Афанасьевна аҕыс тулаайах оҕону иитэ, үөрэттэрэ, көрө-истэ сылдьара дьахтар киһиэхэ бастыҥ холобур диэххэ сөп. Эдэр ийэлэргэ сэттэ оҕо амарах ийэтэ Ирина Налесник «Ийэ Албан аат» III-с истиэпэннээх бэлиэтинэн наҕараадаланна.

Быйыл Ийэ сылыгар аналлаах өрөспүүбүлүкэтээҕи «Автоледи» күрэх, «Весна перемен» диэн улуустааҕы дьахталлар пуорумнара үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Нэһилиэктэрбитигэр араас таһымнаах тэрээһиннэр тиһигин быспакка бара тураллар. Холобур, Мытаах нэһилиэгэр «Ийэ сүрэҕэ уолаҥҥа» диэн күрэх ыытыллыбыта. Бу күрэскэ Маҥаныттан Вензеллэр дьиэ кэргэттэрэ бастааннар убаһанан, иккис миэстэҕэ ньирэй курдук улахан бириистэринэн наҕараадаламмыттара. Бу бириистэри олохтоох урбаанньыттар туруорбуттара ордук хайҕабыллаах. Кырдьык даҕаны, Ийэ сылын үрдүктүк тутан, Ийэ диэн өйдөбүлү нэһилиэнньэ ытыктыырын бэлиэтэ буолар дии саныыбын.

Анал байыаннай дьайыыга бары өттүнэн көмө

- Арҕаа дойдулар күөр­тээһиннэринэн дойдуга үөскээбит быһыыга кэрэ аҥаардарбыт туора туран хаалбакка, манна аналлаах тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кытталлар. П. Аввакумов аатынан киин бибилэтиэкэ көҕүлээһининэн, анал байыаннай дьайыыга барбыт саха уолаттарыгар анаан олохтоох ааптардар айбыт хоһооннорун хомуурунньугун оҥорон бэлэхтээтилэр. Бырайыак ааптара бибилэтиэкэ сэбиэдиссэйэ Лена Саввинова. Бу хомуурунньукка өрөспүүбүлүкэбит араас улуустарыттан араас ааптардар модун санааны саҕар, күүс-күдэх биэрэр хоһоонноро киирдилэр. Маны таһынан анал байыаннай дьайыыга сылдьар дьон кэргэттэрин көҕүлээһининэн, билигин дойдуларыгар ытык иэстэрин толоро сылдьар уолаттарга анаан истээх сэлиэччик уонна балаклава тигэн ыыттылар.

Таҥас матырыйаалын атыылаһыыга анаан улуус бүддьүөтүттэн 121 тыһ. солк. үп көрүллүбүтэ. Дьахталлар улуус бэтэрээннэрин сэбиэтин дьиэтигэр иистэммиттэрэ. Барыта 178 сэлиэччик уонна 140 балаклава тигиллэн добровольческай штабка тиэрдиллибитэ. Бу тэрээһини көҕүлээн ыыппыт бары кэрэ аҥаардарга муҥура суох махталбын тиэрдэбин, - диэн Альбина Семеновна сэһэргэһиини түмүктээтэ.