Туох да диэбит иһин, Сахабыт сирэ кэнники сылларга балысханнык сайдар. Ол биир туоһутунан 2011 сыллаахха Мэҥэ Хаҥалас Аллараа Бэстээҕэр аныгы кэм үөрэҕин кыһата – Тырааныспар техникума — аһыллыбыта буолар. Үөрэх бу кыһатын мин биир дойдулааҕым, Сунтаар уола Николай Николаевич Иванов салайар эбит.
Салайар үлэ сатабылыгар уһуйуллан
Бу аҕыйах хонуктааҕыта Дьокуускайга тиийэ сылдьан, саха ыччатыгар наадалаах үөрэх кыһата эбит дии санаан, анаан-минээн Аллараа Бэстээххэ тиийэн, Николай Николаевиһы сирэй көрсөн кэпсэтэн киирдим.
Николай Иванов 1987 сыллаахха Сунтаарга Николай Иосифович уонна Идаида Николаевна Ивановтар дьиэ кэргэттэригэр үһүс оҕонон күн сирин көрбүт, икки эдьиийдээх. 2004 сыллаахха Сунтаардааҕы политехническай лиссиэйи бүтэрбит. Новосибирскайдааҕы судаарыстыбаннай университекка киирэн, сыл үөрэнэн баран, Дьокуускайга Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет устуоруйаҕа факультетыгар көспүт. Ону 2011 сыллаахха бүтэрбит.
Үрдүк үөрэҕин бүтэриэҕиттэн наар салайар үлэлэргэ сылдьар. Бастаан СӨ Ил Дарханын иһинэн Салайыы институтугар үлэҕэ киирбит. Онтон СӨ Үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтин орто анал үөрэх отделыгар 4 сыл, ол кэнниттэн Сибээс техникумун дириэктэрин солбуйааччынан үлэлээбит. 2020 сыл атырдьах ыйыттан Николай Иванов Аллараа Бэстээххэ Р.И.Брызгалов аатынан Тырааныспар техникумун дириэктэринэн анаммыт. Кини бу тэрилтэ төрдүс дириэктэрэ буолар.
Штыров өҥөтүнэн
Николай Иванов кэпсииринэн, бу техникум Саха Өрөспүүбүлүкэтин оччотооҕу Бэрэсидьиэнэ Вячеслав Анатольевич Штыров өҥөтүнэн тутуллубут уонна үлэҕэ киирбит. Вячеслав Анатольевич билигин даҕаны бу «төрөппүт оҕотун» кытта сибээһин быспат, хайа кыалларынан, көмөлөһөр, билсэ-көрсө турар эбит. Кырдьык, Вячеслав Анатольевич саха ыччатын туһугар бэрт кэскиллээҕи толкуйдаан, «Арассыыйа тимир суоллара» тэрилтэни кытта улаханнык сыралаһан туруорсан, үлэҕэ киллэттэрбитигэр, билигин биһиги махтаныах кэриҥнээхпит. Манна таарыччы эттэххэ, Вячеслав Штыров Саха сирин тыатын хаһаайыстыбата сайдыытын саамай өйөөбүт бэрэсидьиэн этэ ээ. Өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн 15 % кэриҥин тыа хаһаайыстыбатыгар анаппыт баһылык баара билиҥҥитэ биллибэт ээ.
Биир миэстэҕэ түөртүү киһи
Билэрбит курдук, Саха сиригэр тимир суол сылтан сыл сайдан иһэр. Ону кытта тэҥҥэ Аллараа Бэстээхтээҕи тырааныспар техникума сайдар-улаатар, кэҥиир. Дириэктэр Николай Иванов кэпсииринэн, бу техникум өрөспүүбүлүкэбит орто анал үөрэҕин кыһаларыттан биир бастыҥнара уонна ыччакка саамай баҕалаахтара буолан иһэр эбит. Ол билиҥҥи олох ирдэбилэ даҕаны буоллаҕа дии. Билиҥҥитэ техникумҥа туттарсыыга 1 миэстэҕэ 4-5 сайабылыанньа киирэр эбит. Манна билигин 4 идэҕэ бэлэмнииллэр: «Строительство железных дорог, путь и путевое хозяйство», «Организация перевозок и управление на транспорте (железнодорожном)», «Техническая эксплуатация подвижного состава железных дорог (локомотивы)».
Техникумҥа күн бүгүн 320 устудьуон үөрэнэр, 80-ча араас үлэһит, ол иһигэр 50-ча преподаватель үлэлиир. Техникум тимир суол үлэһиттэрин эрэ буолбакка, суоппардары, сыбаарсыктары, мэхээнньиктэри, повардары бэлэмнээн таһаарар. Сорох преподавателлэр Хабаровскайтан, Новосибирскайтан вахтовай ньыманан кэлэн үлэлииллэр. Ону тэҥэ дуогабар быһыытынан, «Железные дороги Якутии» хампаанньа үлэһиттэрэ эмиэ үөрэтэллэр.
Быйылгы үөрэх дьылыгар бүддьүөт 150 миэстэтигэр күрэстэһии буолуоҕа. Үөрэххэ киирэргэ докумуоннары электроннай порталга ыытыахха сөп эбит.
Усулуобуйалара оһуобай
Устудьуоннар 250 миэстэлээх, аныгы ирдэбилгэ толору эппиэттиир уопсай дьиэҕэ олороллор. Онно туспа куукуна, таҥас сууйар миэстэ, тренажернай уонна киинэ саалалара бааллар. Бүддьүөт суотугар киирбит устудьуоннарга, ону тэҥэ тулаайахтарга туспа социальнай истипиэндьийэлээхтэр. Маны таһынан үөрэх бастыҥнара улуус баһылыгын, итиэннэ билигин биһиги ортобутугар суох Ил Түмэн дьокутаата, СӨ үтүөлээх тутааччыта, РФ ОДьКХ бочуоттаах үлэһитэ Александр Романов уонна техникум аатын сүгэр Роман Брызгалов ааттарынан истипиэндьийэлэри ылаллар.
Үөрэнэр куорпуска электроннай регистрациялаах, баай пуондалаах бибилэтиэкэ, цифровой мусуой бааллар. Минньигэс астаах улахан остолобуой үлэлиир.
Эксээмэнэ суох ылаллар
Устудьуоннар 90 %-нара уолаттар уонна үксэ сахалар. Тохсус кылаас кэнниттэн киирдэххинэ, 3 сыл 10 ый, оттон орто оскуола кэнниттэн 2 сыл 10 ый үөрэнэҕин. Үөрэххэ киирии от, атырдьах ыйдарыгар буолар, эксээмэнэ суох аттестат түмүгүнэн ылаллар.
Ити курдук, үс үллэр үөстээх, үлүскэннээх сүүрүктээх Өлүөнэ Эбэ Хотун үрдүк мындаа биэрэгэр турар, үүнэр-сайдар Аллараа Бэстээххэ баар техникум, Саха сирин биир инники кэскиллээх үөрэҕин кыһата, ыччаты ыҥырар, угуйар.
Борис Николаев, Сунтаар-Аллараа Бэстээх.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
